«Մարմնավաճառներ են, պարո՜ն» - հաշվարկված հաշվեսխալներ
    Էմին Գալալիի մտորումները

    Վերլուծություն  14 Դեկտեմբերի 2022 - 18:34

    Էմին Գալալա
    Caliber.Az

    Երկու ատելությամբ լի ամբոխ, երկու արյունարբու ծով՝ ադրբեջանական և հայկական։ Զայրույթի ալիքները մեկ էլ տեսար կողողեն ափերը, բերելով մահ ու ավերվածություններ։ Եվ Աստծո երանելի որդիների՝ խաղաղապահների բարակ շերտը, վտանգելով իրենց կյանքը, զսպում է արյունոտ խելագարությունը։

    Խոսքս Շուշա-Խանքենդի ճանապարհի վրա իրադարձությունների մասին է։ Սրտառուչ է։ Ինչպի՜սի անձնազոհություն։ Եվ ինչպիսի սեւ երախտամոռություն, ինչպես մեր կողմից, այնպես էլ հայերի։ Այդ ինչպես ենք մենք համարձակվու՜մ։ Ղարաբաղի հայաբնակ շրջաններ էկոակտիվիստների և լրագրողների անցմանը խոչընդոտող ռուս տղաները՝ նրանք ադրբեջանցիներին և հայերին վեհանձնաբար օգնության ձեռք մեկնող խաղաղության ասպետներ են։ Միթե՞ մենք չենք հասկանում։

    Բանը հենց նրանում է, որ մենք հիանալի հասկանում ենք: Այդ թվում նաև այն, որ տեղ-տեղ տղաները ոչ միայն ռուս չեն (ՌԴ-ն բազմազգ պետություն է), այլ հնարավոր է, որ ռուսաստանից էլ չեն։ Հասկանում ենք ոչ միայն մենք, այլ նաև հայերի մի մասը։ Մենք ռուս խաղաղապահներին մեկ անգամ չէ, որ քննադատել ենք, և տարբեր պատճառներով։ Նրանց հասցեին ակտիվ դժգոհություն է հայտնել նաեւ Երեւանը։ Սակայն վերջին շաբաթների ընթացքում Ռուսաստանի Դաշնության խաղաղապահ ուժերի հասցեին հնչած քննադատությունների փոթորիկը նոր մակարդակի է հասցրել այս դժգոհությունը։ Կապույտ ռուսներից (սաղավարտները, իհարկե) դժգոհ են և մենք, և հայերը։

    Մենք՝ նրա համար, որ նրանք չեն ցանկանում կանխել 2020 թվականի նոյեմբերի համաձայնագրի աղաղակող խախտումները։ Ինչո՞վ են դժգոհ հայերը։ Դա կբացատրի անեկդոտը, բայց վերապահություն կանեմ, որ այն վերաբերում եմ միայն հարևանների նկատմամբ ատելությունից կուրացած հիվանդ գլխով հայերի հատվածին։ Անգլիացի արիստոկրատը պատրաստվում է նախաճաշել, երբ փողոցից բղավոցներ են լսվում։ Ծառայապետը բացատրում է, որ մոտակայքում սիրո քրմուհիները հանրահավաք են անցկացնում։ «Նրանց ինչ է, ծեծու՞մ են»: - հարցնում է լորդը: «Ոչ, պարոն»։ «Քի՞չ են վճարում։ Խանգարու՞մ են աշխատել»։ «Ոչ Պարո՜ն»։ «Այդ դեպքում ինչի՞ց են նրանք դժգոհ»։ «Մարմնավաճառներ են, պարո՜ն։

    Բայց խոսքը ոչ թե հայերի, այլ ռուս խաղաղապահների ու նրանց պետերի մասին է։ Նրանց հետ, ովքեր տեղերում են, ամեն ինչ պարզ է։ Ռուսական ասացվածքը ասում է. «Գայլին ինչքան էլ կերակրես, նա միևնույն է անտառի կողմ է նայում»: Ես իհարկե, մեծ սիրով եմ վերաբերվում ռուս գրականությանը, բայց այստեղ մի սխալ կա։ Չգիտեմ, թե ուր են նայում գայլերը, բայց ահա գեներալ Վոլկովը շնային նվիրվածություն է ցուցաբերում հայ բարերար-տերերի նկատմամբ։ Սակայն պատճառը առաջին հերթին ոչ թե հայերի հմայքի, այլ Մոսկվայից ստացված ցուցումների մեջ է։ Հակառակ դեպքում աշխարհի ողջ ոսկին չէր ստիպի չենթարկվել հրամանին։ Ռուսական բանակի Ուկրաինայում ակնհայտորեն դրսևորված բոլոր խնդիրներով հանդերձ, անհնազանդներին պատժել Կրեմլը չի մոռացել։

    Մոսկվան որոշել է բնապահպանական անվտանգության նորմերի աղաղակող խախտումներին ադրբեջանական կողմի անհանգստությունը օգտագործել ոչ այնքան վաղուց իրենց «երկրորդ հայկական պետություն» (որտեղի՞ց երկրորդը, եթե առաջինը իրականում չի կայացել) անվանողների մնացորդներին ցուցադրելու համար, որ արյունարբու ադրբեջանցիները քնած չեն։ Այն, որ մենք ազատագրված տարածքների էկոլոգիան չենք զոհաբերում անգամ վերակառուցման ու վերականգնման չափազանց կարեւոր խնդիրների համար՝ Ռուսաստանը ուշադրություն չի դարձնում։ Իսկ Կրեմլը՝ Խանքենդիից որոշ մոռացկոտ «հերոսների» հոխորտանքը և Հայաստանում դաշնակչիկների մնացորդների քաշքշոցը դիրքավորում է, որպես մեսիջ Բաքվին՝ իբր, որ հայերը չեն հաշտվել, եթե մենք չլինեինք, ապա այստեղ նորից արյուն կթափվեր։ Նպատակաուղղված իր վրա ձգելով «կրակը» և՛ Բաքվից, և՛ Երևանից (Խանքենդիից միայն կայծեր կարող են թռչել, հրահանը և կայծքարը վերջացել են 2020 թվականին), Մոսկվան փորձում է, այդ թվում նաև երրորդ կողմերի առջև ներկայանալ սպիտակ ու փափկամազ։ Խաղաղության աղավնիներ կապույտ սաղավարտներով։ Ուղղակի ինչ որ աղավնյակներ։ Հերոսներ։ Կրծքավանդակով դեպի հրակնա՜տը: Հավալուսնու մի տեսակ հաշվարկված հաշվեսխալներ, որը ուրիշների փրկության համար նրանց է տալիս իր արյունը։ Իզուր չէ, որ նա դոնորության խորհրդանիշ է ամբողջ աշխարհում:

    Տես՝ միայն հնդկական կինոյի ոճով էժանագին մելոդրամայի գնորդներ հազիվ թե գտնվեն։ Ուկրաինայի և նրա հետ կապված իրադարձությունների մասին ամեն ինչ առանց այդ էլ հայտնի է։ Բայց ինչի հանգեցրեց ռուս խաղաղապահների ներկայությունը Վրաստանում և Մոլդովայում, չեմ կարող չհիշել։ Թե մինչև Ռուսաստանի Դաշնության և Վրաստանի միջև լայնամասշտաբ պատերազմի, ինչ դեր խաղացին ռուս խաղաղապահները Հարավային Օսիայում, մենք գիտենք։ Այսօր քչերն են հիշում, որ 1999 թվականին ԵԱՀԿ Ստամբուլի նիստի որոշումների համաձայն՝ Ռուսաստանը պարտավորվել է խաղաղապահներին դուրս բերել Մերձդնեստրից 2002 թվականին։ Բայց, ըստ երևույթին, մոռացել է։ Ընդգծեմ, որ ես ամեն ինչը սեւ ու սպիտակ չեմ համարել և չեմ համարում, և Արևմուտքի հետ գործընկերային հարաբերությունների դեգրադացիայի մեջ բացառապես Ռուսաստանին մեղադրելու փորձերը չեմ ընդունում։ Բայց փաստերը աչքի առաջ են, և նրանք ինքնին ամեն ինչ հաստատում են:

    Եթե որևէ մեկը աղաղակի այն մասին, որ պետք չէր ՌԴ խաղաղապահ ուժերին հրավիրել Ադրբեջան, ապա ընդունման պահին դա միակ որոշումն էր։ Ռուսաստանի Դաշնության խաղաղապահ ուժերը Ադրբեջանի տարածք են մտցվել ազատագրված տարածքների հայ բնակչության հումանիտար կարիքները բավարարելու համար։ Բաքվի հրաժարվելը անսահմանափակ հնարավորություններ կբացեր Կրեմլի «խաղաղարար ա լյա ռուս» սցենարներ ստեղծողների համար։ Այն ժամանակ նրանք դեռ դես ու դեն չէին ընկել Ուկրաինայում ու լի էին էներգիայով։ 2020 թվականի նոյեմբերին նրանք կգտնեին համահեղինակներ և համապրոդյուսերներ՝ օրինակ Փարիզում և Թեհրանում: Ու աշխարհի ևս մեկ երկու «հայասեր» երկիր։ Բաքուն ունի դրսից եկող սպառնալիքներին դիմակայելու արդյունավետ մեխանիզմներ, ներառյալ Թուրքիան, որպես ռազմավարական գործընկերոջ։ Բայց հակառակվել հումանիտար նպատակներով խաղաղապահների հայտնվելուն՝ չափազանց անշնորհակալ զբաղմունք է։ Հատկապես այդ սցենարի դեպքում է, որ երկրի տարածք զորքերի մուտքը կարող է իրականացվել առանց նրա ղեկավարության պաշտոնական համաձայնության։ Սա բազային «peacekeeping» (խաղաղության աջակցություն) չէ, «peacebuilding» (խաղաղաշինությունը՝ չշփոթել խաղաղության ստեղծման հետ) չէ, «peacemaking»- խաղաղարարություն, այսինքն թշնամական կողմերին համաձայնության բերելու ջանքեր չէ։ Սա զուտ «peace enforcement operation» է, խաղաղության պարտադրում, այսինքն համաշխարհային հանրության (ոչ միայն ՄԱԿ-ի, այլ նաև տարածաշրջանային անվտանգության կազմակերպությունների, երկրների կոալիցիաների կամ պարզապես առանձին պետությունների) զինանոցում միակ տարբերակը, երբ խաղաղապահների կողմից զենքը օգտագործվում է ոչ միայն ինքնապաշտպանության նպատակով։ Այո, դրա համար հարկավոր են ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի վավերացումներ, բայց հիշելով, թե որքան երկար ժամանակ, որպես անշարժ բեռ էին դրված Ադրբեջանի համար այդքան կարևոր նույն կառույցի 4 բանաձևերը՝ պատճառներ կան ենթադրելու, որ ինչ որ հիանալի հակաադրբեջանական բան սարքելու հնարավորությունից մեր որոշ «բարեկամները» չէին հապաղելու օգտվել։

    Բայց Կրեմլում մի խումբ անձինք պետք է հիշեն, որ 2022-ի Ադրբեջանը դա 2008-ի Վրաստանը չէ, և առավել ևս ոչ էլ 1995-ի Մոլդովան: Անկախությունից հետո անցած 30 տարիների ընթացքում մենք ինքներս ինչ-որ բան սովորել ենք և չի հաջողվի մեզ համոզվել ռուսաստանամետ Ռուբենչիկի (Վարդանյանի) ասեկոսների պատահականության և համացանցում «Ղարաբաղը՝ Ռուսաստա՜ն է» կոչերի հուզիչ միամտության մեջ։ Ռուսաստանի հետ ռազմավարական գործընկերության առանձնահատկությունների և կարևորության ըմբռնմամբ տարածաշրջանում բարիդրացիական հարաբերություններին Բաքվի տրամադրվածությունը չի նշանակում ադրբեջանական ժողովրդի խաղաղության և հանգստության հաշվին հայկական անջատողականություն խաղալու Մոսկվայի իրավունքի ճանաչում։ Եվ չեմ վախենում հավելել՝ և հայ ժողովուրդինը նույնպե՜ս: Միայն խելագարը կարող է ինձ կասկածել հայերի հանդեպ կարեկցանքի մեջ, բայց հույս ունեմ, որ հարեւանները, որոնց ջրաղացին առաջին հերթին ջուր են լցնում ռեւանշիստներն ու թուրքատյացները՝ կհասկանան։

    Եվ եթե գեներալ Վոլկովը ցանկանում է իր վրա փորձել տխրահռչակ 366-րդ գնդի հրամանատարների զինվորական շինելը, ապա այդ շինելը արյունոտ աստառով է։ Խաղաղ ադրբեջանցիների արյան գույնով։ Խոջալուի սարսափի գույնով։ Եվ մենք ոչ մեկին թույլ չենք տա այն կրել Ադրբեջանի հողի վրա, ներառյալ ճակատագրի կամքով Ռուսաստանի Դաշնության բանակի ուսադիրները ստացած ամենահին մասնագիտության ներկայացուցիչներին։

    Caliber.Az

    Դիտումներ: 201

    Բաժանորդագրվեք մեր թելեգրամյան ալիքին


Կարդացեք նաև

Զուտ անգլիական հայություն «Հին աշխարհի հիստերիկներ»

28 Մարտի 2024 - 18:50

«Le Figaro»-ի խոստովանությունը. Ֆրանսիան պարտվել է Ադրբեջանին Բաքվի վրա ճնշում գործադրելը անիմաստ է

28 Մարտի 2024 - 15:47

Ահաբեկչություն Կրոկուսում և Ռուսաստանի հայկական լոբբին Caliber.Az-ի YouTube ալիքի տեսանյութը

29 Մարտի 2024 - 10:58

Թվաբանություն և աշխարհագրություն Կարող ենք դասուսույցներ կանչել

29 Մարտի 2024 - 18:30

Փաստեր Սալահադդին Այուբիի թյուրքական արմատների մասին. Մաս II «Դժվար պատմություն» Ռիզվան Հուսեյնովի հետ

28 Մարտի 2024 - 10:10

Գնալով դեպի Արևմուտք ՝ Հայաստանը կհասնի «Սիրիա» Caliber.Az-ի YouTube ալիքի տեսանյութը

27 Մարտի 2024 - 12:51
ԳՈՎԱԶԴ
Տեսանյութ
Վերջին լուրեր

    Թվաբանություն և աշխարհագրություն

    Կարող ենք դասուսույցներ կանչել

    29 Մարտի 2024 - 18:30

    Ադրբեջանի բնակիչները վստահ են՝ օկուպացված գյուղերի մոտալուտ վերադարձի հարցում

    Հարցման տվյալներ

    29 Մարտի 2024 - 17:27

    Եվրախորհրդարանը կրկին բռնվել է կոռուպցիայի մեջ

    Հերթական սկանդալ «ժողովրդավարության լուսատույում»

    29 Մարտի 2024 - 16:50

    Հիքմեթ Հաջիև. Մենք հիասթափված ենք Միացյալ Նահանգների միակողմանի դիրքորոշումից

    29 Մարտի 2024 - 16:02

    Ադրբեջանում խստացվում են պատժամիջոցները ԱԻ-ի պահանջները խախտելու համար

    29 Մարտի 2024 - 15:49

    Հիքմեթ Հաջիևը՝ Հայաստանի հետ խաղաղության և Ադրբեջանի մոտեցման մասին

    Հարցազրույց՝ չինական Phoenix հեռուստաալիքին

    29 Մարտի 2024 - 15:33

    Օտարերկրացիները միլիարդավոր դոլարներ են ներդրել Ադրբեջանի տնտեսության մեջ

    Նախորդ տարվա ցուցանիշները

    29 Մարտի 2024 - 14:48

    Սահիբա Գաֆարովան՝ Ալեն Սիմոնյանի հետ հանդիպման մասին

    29 Մարտի 2024 - 14:09

    Խանքենդին դեռ մաքրվում է հայկական զենքից

    ԹՎԵՐ

    29 Մարտի 2024 - 13:28

    Բլոգեր Աղաջանյանը՝ Հայաստանի զինված ուժերի զորավարժությունների մասին. «Վերջ տվեք այս կրկեսին»

    29 Մարտի 2024 - 12:56

    Ադրբեջանի և Հայաստանի խորհրդարանների նախագահները կրկին կհանդիպեն մայիսի կեսերին

    29 Մարտի 2024 - 12:03

    Հիքմեթ Հաջիևը չինական Phoenix հեռուստաալիքի եթերում խոսել է Ադրբեջանի մասին

    29 Մարտի 2024 - 11:33

    Մեծ վերադարձ. ևս 35 ընտանիք ուղևորվել է Ֆիզուլի

    ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ

    29 Մարտի 2024 - 11:15

    Ահաբեկչություն Կրոկուսում և Ռուսաստանի հայկական լոբբին

    Caliber.Az-ի YouTube ալիքի տեսանյութը

    29 Մարտի 2024 - 10:58

    Ստորագրվել է «ԻՀԿ-ի երիտասարդական մայրաքաղաք. Շուշա-2024» ծրագրի իրականացման պարտավորությունների արձանագրությունը

    ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ

    29 Մարտի 2024 - 10:40

    Թահա Այհան. Շուշան կարևոր է բոլոր թյուրքական պետությունների համար

    29 Մարտի 2024 - 10:13

    Թուրք և ադրբեջանցի կինոգործիչները համատեղ պատմական ֆիլմ կնկարահանեն

    29 Մարտի 2024 - 09:49

    Ադրբեջանում արգելվել է հին մեքենաները որպես տաքսի օգտագործել

    29 Մարտի 2024 - 09:30

    ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարը բարձր պաշտոնի է նշանակել ադրբեջանցի դիվանագետին

    29 Մարտի 2024 - 09:15

    Զուտ անգլիական հայություն

    «Հին աշխարհի հիստերիկներ»

    28 Մարտի 2024 - 18:50

    Երևանը չի ճանաչում ոչ մի «Ղարաբաղի վտարանդի իշխանություն»

    Փաշինյանի հայտարարությունը

    28 Մարտի 2024 - 18:30

    Պետական ​​դավաճանության և լրտեսության քանի՞ քրեական գործ է հետաքննել ՊԱԾ-ը

    Մեկնաբանում է Ալի Նաղիևը

    28 Մարտի 2024 - 17:58

    «Փաշինյանը ֆրասիական քամի է զգացել իր առագաստներում»

    Ալեքսեյ Նաումովը՝ Caliber.Az-ի հյուր

    28 Մարտի 2024 - 17:42

    Քաղաքագետ Բադալյան.Փաշինյանին Բրյուսել են կանչում, որպեսզի նա ընդունի Բաքվի պայմանները

    28 Մարտի 2024 - 17:39

    Նոր Կալեդոնիայում բողոքի ցույցեր են անցկացվում ընդդեմ ֆրանսիական նեոգաղութատիրության

    Բարձրացվել է Ադրբեջանի դրոշը

    28 Մարտի 2024 - 16:57

    ԱԿԲ. Ադրբեջանում պահպանվում է վստահությունը մանաթի նկատմամբ

    28 Մարտի 2024 - 16:16

    Համայնք. Ֆրանսիան ձգտում է իրականացնել իր ստոր աշխարհաքաղաքական պլանները տարածաշրջանում

    28 Մարտի 2024 - 15:56

    «Le Figaro»-ի խոստովանությունը. Ֆրանսիան պարտվել է Ադրբեջանին

    Բաքվի վրա ճնշում գործադրելը անիմաստ է

    28 Մարտի 2024 - 15:47

    Փաշինյանի զինակից. ռուս սահմանապահները կլքեն նաև Հայաստանի սահմանները

    28 Մարտի 2024 - 15:42

    Մարիա Զախարովա. Ամբողջ աշխարհի աչքի առաջ Հայաստանը վերածում են Արևմուտքի գործիքի

    28 Մարտի 2024 - 15:32

    Բաքվում տեղի կունենա ականազերծման միջազգային համաժողով

    28 Մարտի 2024 - 14:19

    Խանքենդին շարունակում են մաքրել հայկական զենքից

    ԹՎԵՐ

    28 Մարտի 2024 - 14:06

    Սաբինա Ալիևան հանդիպել է Խանքենդիի հայազգի բնակիչների հետ

    28 Մարտի 2024 - 13:26

    ՊԱԾ պետ. Ֆրանսիան ծրագրում է Հարավային Կովկասը վերածել մարտի դաշտի

    28 Մարտի 2024 - 13:18

    Ալի Նաղիևը՝ Ղարաբաղյան առաջին պատերազմում անհայտ կորածների ճակատագրի մասին

    28 Մարտի 2024 - 12:30

    «Հրապարակ». Փաշինյանի կողմնակիցները վախի մեջ են

    28 Մարտի 2024 - 12:12

    Գոզլու գյուղում նռնակներ և մարտագլխիկներ են հայտնաբերվել

    28 Մարտի 2024 - 11:35

    Տոկաև. Միջին միջանցքը ապահովում է Ասիայի և Եվրոպայի միջև մատակարարումների անվտանգությունը

    28 Մարտի 2024 - 11:24

    ԱԵԳԽ. Եվրախորհրդարանը պետք է վերջ տա Ադրբեջանի նկատմամբ երկակի չափանիշներին

    28 Մարտի 2024 - 11:07

    Այխան Հաջիզադեն՝ Ռասմուսենի խմբի զեկույցի մասին

    28 Մարտի 2024 - 10:49

ԲՈԼՈՐ ՆՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ