«Ղարաբաղում ռազմական բախումները կարող են տեղի ունենալ ցանկացած պահի»
Ալեքսանդր Խրամչիխինը պատասխանել է Caliber.Az-ին

Հարցազրույց  14 Փետրվարի 2023 - 15:10

Caliber.Az-ի հարցազրույցը՝ ռուսաստանցի ռազմական փորձագետ Ալեքսանդր Խրամչիխինի հետ։

- Ինչպես գիտեք, Եվրամիության առաքելությունը շուտով կժամանի Հայաստան։ Ինչու՞մն է իրականում կայանում այդ առաքելության հիմնական նպատակը։

- Այդ առաքելության նպատակը նրանում է, որպեսզի պատկերել ԵՄ-ի մասնակցությունը հայ-ադրբեջանական կարգավորմանը և ձևացնել, թե նա ի վիճակի է այնտեղ ինչ-որ ձևով փոխարինել Ռուսաստանին: Թեեւ հասկանալի է, որ այդ առաքելությունը ոչ մի ձևով չի կարող փոխարինել Ռուսաստանին։ Բայց դա արդեն կարևոր չէ։ Գլխավորը, հենց հիմա նման տեսք ստեղծելն է։

- Հայաստանում եվրոպական առաքելության ներկայությունը կարող է արդյո՞ք ինչ-որ ռազմական բախումներ հրահրել Ղարաբաղում։

-Ղարաբաղում ռազմական բախումներ կարող են տեղի ունենալ ցանկացած պահի, այնտեղ ինչ-որ առաքելության առկայությունից բոլորովին անկախ։

- 2025 թվականին լրանում է Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների գտնվելու հնգամյա ժամկետը։ Ի՞նչ եք կարծում, Մոսկվան այնտեղից դուրս կբերի՞ իր ռազմական կոնտինգենտը, թե՞ այնուամենայնիվ կփորձի երկարաձգել պայմանագիրը։

- Դա կախված է Հայաստանի և Ադրբեջանի դիրքորոշումից, նրանից՝ թե կցանկանան արդյոք ընդհատել այդ առաքելությունը։ Բայց Ռուսաստանը, անշուշտ, կցանկանար, որպեսզի խաղաղապահ կոնտինգենտը շարունակեր մնալ տարածաշրջանում։

- Ինչի՞ համար, ի՞նչ նպատակով։

- Որպեսզի ինքը այնտեղ մնա:

-Այսինքն՝ մինչև այս ժամկետը լրանա, Մոսկվան այդ հարցը կդնի՞ Բաքվի և Երևանի հետ բանակցությունների օրակարգում։

- Իմ կարծիքով, այո, ընդ որում անկախ Հայաստանում ԵՄ առաքելության գտնվելուց։

- Ինչպիսի՞ն են, Ձեր կարծիքով, այսօրվա դրությամբ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության պայմանագրի ստորագրման շանսերը:

- Մոտավորապես նույնը, ինչը և նախկինում էր։

-Կարո՞ղ եք ավելի կոնկրետ ասել...

- Ես կարծում եմ, որ Փաշինյանի խնդիրը՝ Ղարաբաղն ամբողջությամբ հանձնելն է։ Բայց թե որքանով է դա իր հնարավորությունների մեջ, դժվար է ասել։ Այստեղ շատ բան կախված է ներքին իրավիճակից։

- Ուզում եք ասել, որ դրսից Փաշինյանին հրամայված է Ղարաբաղն ամբողջությամբ և լիովին հանձնե՞լ Ադրբեջանին։

- Այո: Դա Արեւմուտքի ցանկությունն է։

- Իսկ ինչո՞ւ է դա բխում Արեւմուտքի շահերից։

- Որովհետև Արևմուտքի գլխավոր խնդիրը՝ Հայաստանի ամբողջական դուրսբերումն է Ռուսաստանի ազդեցության տակից, ինչը, ըստ երևույթին, ինչպես այնտեղ կարծում են, անհնար է առանց Ղարաբաղի հանձնման։ Իսկ դրանից հետո Հայաստանը դառնում է համաշխարհային հանրության արժանի անդամ, ինչը նշանակում է, որ նա մեկնած ձեռքով կքայլի մոտավորապես այնպես, ինչպես Մոլդովան, Ուկրաինան կամ հետխորհրդային այլ երկրները։

- Ձեր տրամաբանության համաձայն, եթե Արևմուտքը շահագրգռված է «Ղարաբաղի ամբողջական հանձնմամբ» Ադրբեջանին, ապա նման դասավորությունը դժվար թե ձեռնատու է Ռուսաստանին։ Չէ որ այդպե՞ս է։

- Ռուսաստանը, ըստ երևույթին, բացասաբար կարձագանքեր նման դասավորությանը, թեև, մյուս կողմից, Ղարաբաղը չէ որ մինչև հիմա չի ճանաչվել նույնիսկ հենց Հայաստանի կողմից։ Հետևաբար Ռուսաստանի համար սկզբունքային է ոչ թե Ղարաբաղի պատկանելությունը, այլ հատկապես Հայաստանի դիրքավորումը։ Բայց այստեղ ամեն ինչ շատ բարդ է։

- Այդ դեպքում ինչո՞ւ Ռուսաստանի ԱԳՆ ղեկավար Սերգեյ Լավրովը համեմատաբար վերջերս հրապարակայնորեն խոստովանեց, որ Ադրբեջանը վերադարձրել է իր պապենական տարածքները։

- Ֆորմալ առումով սա ընդամենը փաստի արձանագրում է։ Որովհետեւ եթե, նորից եմ կրկնում, Հայաստանը ինքը Ղարաբաղն ու հարակից շրջանները չի ճանաչել հայկական, ապա էլ ինչի՞ մասին է պետք խոսել։

- Մոսկվան կպնդի արդյո՞ք ՀԱՊԿ-ի առաքելությունը Հայաստանում տեղակայելուն։

- Չգիտեմ, թե Ռուսաստանն ուղղակիորեն որքանով կհամառի այս հարցում։ Եթե Հայաստանը կտրականապես հրաժարվում է, ապա նշանակում է՝ նա հրաժարվում է։ Մոսկվան չունի որևէ հատուկ լծակ նրան ինչ-որ բանում համոզելու համար։ Փաստորեն, սա հաստատում է այն, ինչ ես ասացի Փաշինյանի առաքելության առնչությամբ։

- Փաշինյանի առաքելության մեջ մտնու՞մ է արդյոք ռուսական բազայի դուրսբերումը Գյումրիից։

-Անկասկած։ Տրամաբանական է ակնկալել ռուսական ռազմակայանի դուրսբերում Գյումրիից, թեև դրանից հետո Հայաստանը կկորցնի իրեն որևէ կերպ ապահովելու ցանկացած հնարավորություն։

- Միթե՞ բացառվում է, որ այնտեղ կարող են տեղակայվել ԱՄՆ-ի զինվորականները։

- Չեմ կարծում։ Արևմուտքին դա պետք չէ։ Արեւմուտքը չի խցկվի մի տարածաշրջան, որտեղ կարող է տեղի ունենալ իրական պատերազմ։ Այնպես որ ոչ մի արևմտյան բազաներ Հայաստանում չեն լինի։ Ես ձեզ ակնառու օրինակ կբերեմ։ Ինչո՞ւ Վրաստանում չկան ամերիկյան ռազմակայաններ, չնայած նրան, որ երկիրը գրկաբաց պատրաստ է դրանք ընդունել։ Այո, որովհետեւ Արեւմուտքն ամենեւին էլ չի ձգտում դրանք ստեղծել Վրաստանում։

- Որովհետև չի՞ ուզում, թե՞ չի կարող։

- Տեսեք, եթե Հայաստանը դուրս գա Ռուսաստանի ազդեցության գոտուց, ապա դա Արևմուտքի համար բավական կլինի։ Հայաստանն արդեն առաջ է տանում արևմտյան շահերը, դրա համար չկա այնտեղ ռազմաբազաներ ստեղծելու անհրաժեշտություն։ Մյուս կողմից, Արեւմուտքը չունի ոչ միայն ցանկություն, այլեւ բավարար ռեսուրսներ։

- Եվ վերջապես կցանկանայի լսել Ձեր կանխատեսումը Ուկրաինայի պատերազմի վերաբերյալ։ Այն դեռ որքա՞ն կարող է տևել և ինչով կավարտվի:

- Ուկրաինայում պատերազմը կարող է տևել որքան կամենաս, մոտ մի քանի տարի եւս։ Դեռ անցյալ տարվա գարնանը ակնհայտ էր, որ գնում է պայքար մինչև ուժասպառության, հետևաբար, այն կարող է ինչով ասես ավարտվել։ Կողմերից որն ու ինչ տեսքով առաջինը կուժասպառվի, ես չգիտեմ։

- Դուք այլևս վստահ չե՞ք, որ Ռուսաստանը կհաղթի։

- Սկզբունքորեն Ռուսաստանի հաղթանակն ավելի հավանական է, քան հակառակ կողմի հաջողությունը։ Բայց ես հարյուր տոկոսով չէի կանխատեսի, թե կողմերից որ մեկը կհաղթի։

Caliber.Az

Դիտումներ: 84