«Հայաստանի հրաժարվելու դեպքում Բաքվին կմնա երկու ընտրություն. վերահսկողության տակ վերցնել Լաչինի միջանցքը, կամ հատել Զանգեզուրի միջանցքը»
Ֆարհադ Մամեդովի տեսակետը

Քաղաքականություն  08 Օգոստոսի 2022 - 16:54

Քաղաքական վերլուծաբան, Հարավային Կովկասի հետազոտությունների կենտրոնի տնօրեն Ֆարհադ Մամեդովն իր Telegram ալիքում բացատրել է Լաչինի միջանցքի հետ կապված մի շարք պահեր և միևնույն ժամանակ գնահատել դրա դերը ապագա տարածաշրջանային գործընթացներում։

«Արդյո՞ք Լաչինի միջանցքը կլինի պարզապես ճանապարհ։ Եվ ինչպե՞ս է դա ազդելու հետագա գործընթացների վրա։ Այսպիսով, պարզություն է ի հայտ գալիս մինչև օգոստոսի վերջը Ռուսաստանի խաղաղապահ զորակազմի (ՌԽԶ) նոր հաղորդակցության վրա վերադասավորվելու հարցում։

Հաջորդ հարցը. նոր հաղորդակցությունը արդյո՞ք կմնա, որպես միջանցք ՌԽԶ-ի վերահսկողության տակ, թե՞ սահմանին կտեղադրվի ադրբեջանական վերահսկիչ անցակետ։

Ղարաբաղի հայ բնակչության ներկայացուցիչներն իրենց հայտարարություններում նշել են, որ շահագործման ռեժիմը մնալու է միջանցք, այսինքն՝ ՌԽԶ-ի լիակատար վերահսկողության ներքո։

Ինչպիսի՞ տարբերակներ կարող են լինել։

Նախ նշենք, որ Ադրբեջանը պատասխանատվությամբ է մոտենում Եռակողմ հայտարարության մեջ նշված իր պարտավորություններին (Լաչինի միջանցքի անվտանգության ապահովում, փոխանցել ենք ավելի քան 1700 զոհվածների դի և այլն)։ Սակայն Ադրբեջանի նախագահը դեկտեմբերին Բրյուսելում և հուլիսին Բաքվում նշել էր, որ Զանգեզուրի միջանցքի շահագործման ռեժիմը պետք է լինի նույնը, ինչ Լաչինինը (միայն շահագործում. մուտքը տարածք)։ Վերջին սրման ժամանակահատվածում էլ Լաչինի միջանցքը գործել է։

Սակայն նախագահի ելույթում նոր հաղորդակցությունը անվանվում է, որպես ճանապարհ, այսինքն Հայաստանին ներկայացվում է Զանգեզուրի միջանցքի շահագործման ձեւը ընտրելու հնարավորություն (քանի որ հաղորդակցությունը պայմանականորեն անցնում է Հայաստանի տարածքով), և այդ ընտրությունից է կախված լինելու Ադրբեջանի Լաչինի շրջանով հաղորդակցության շահագործման ձևը։

Փաշինյանի առջև դրված է ընտրություն՝ հրաժարվելով Զանգեզուրում միջանցքային տրամաբանությունից՝ նա կստանա նույն մերժումը միջանցքային տրամաբանությունից Լաչինում.

Հաշվի առնելով, որ Զանգեզուրի միջանցքը Եռակողմ հայտարարության պայմանն է, Ադրբեջանը դրա հարցում այլևս չի ձգձգի։ Այն, թե ինչպես Բաքուն 4-րդ կետով կտրուկ դրեց Ղարաբաղից հայկական զինված ուժերի ամբողջական դուրսբերման մասին հարցը, նույն ձևով նաև կդրվի Զանգեզուրի միջանցքի մասին հարցը:

Բայց ինչպես?

Փաշինյանը կարծես թե հայտարարել է, որ նույնիսկ վաղը պատրաստ է հաղորդակցություն ներկայացնել, բայց ինչպիսի՞ և ի՞նչ պայմաններով։ Հայաստանի հրաժարվելու դեպքում Բաքվին մնում է երկու ընտրություն. կա՛մ վերահսկողության տակ վերցնել Լաչինի միջանցքը, կա՛մ հատել Զանգեզուրի միջանցքը: Երկու դեպքում էլ Ռուսաստանի դերը համահարթվում է։ Նշենք, որ Ադրբեջանի գործողությունները կրում են արձագանքման բնույթ, իսկ որպես նախաձեռնող հանդես է գալիս Հայաստանի ղեկավարությունը։

Առաջին տարբերակի դեպքում կորչում է Եռակողմ հայտարարության ուժը որպես այդպիսին: Երկրորդի դեպքում սանձազերծվում է նոր պատերազմ, կարող է նույնիսկ տարածաշրջանային։ Զանգեզուրի միջանցքի որոշումը ունի սկզբունքային կարևոր նշանակություն և կազդի, ինչպես Լաչինի միջանցքի շահագորման ձևի, այնպես էլ խաղաղության պայմանագրի ճակատագրի վրա, որն, ի դեպ, ոչ մի տեղ որպես պարտավորություն գրված չէ, և ահա դրա հետ կապված, Հայաստանը կարող է ձգձգել։ Կարող է, բայց չի ստացվի։ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրով շահագրգռված են արդեն արևմտյան գործընկերները»,- գրել է Ֆ. Մամեդովը։

Caliber.Az

Դիտումներ: 207