Մաքսիմալիզմ և պրագմատիզմ Պահանջները և հավակնությունները ըստ հնարավորությունների

Լեհաստանում գտնվող Հայաստանի արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանը ընդգծել է, որ «Ադրբեջանի մաքսիմալիստական հռետորաբանությունը խափանում է տարածաշրջանային կայունության և խաղաղության հաստատման ջանքերը»:

Թե հատկապես ինչումն է հայ նախարարը տեսել մաքսիմալիզմ, չգիտեմ, իմ կարծիքով, մենք մինչև անկարելին խաղաղասեր ենք և միշտ պատրաստ ենք համագործակցության։ Հմմ ... մաքսիմալիզմ ... տես ինչպիսի բառ է օգտագործել: Անմիջապես երևում է, որ կարդացած մարդ է, այդ էր պակաս, թէ չէ ում ասես նախարար են նշանակում... Բայց կան մի երկու հարցեր... Սա, այն իմաստով, որ մենք պետք է ամեն ինչ անհապաղ դադարեցնե՞նք, ներողություն խնդրե՞նք, ձեր փոխարեն նստենք ջրափոսի մեջ ու խոնարհությամբ համբերե՞նք ծաղրանքները ու վզակոթերը։ Ես ճի՞շտ եմ հասկացել։ Դե, ոչ, նման բանին մենք համաձայն չենք, և սկզբունքորեն մեզ քիչ բան է պահում դրանից, որպեսզի կրկին փորձենք համոզել և Հայաստանին և նրա վերնախավին խաղաղության պայմանագիր ստորագրելու անհրաժեշտության մեջ:

Հարևանների և նրանց հովանավորների կողմից լիակատար թյուրիմացության մեջ մտնելու հնարավորություն, իհարկե, կա, բայց այլ բանի հետ բախվելու հարևանների շանսերը նույնպես բավականին մեծ են։ Մեր համբերությունը ռեզինից չէ, ինչ որ ուրիշ բան է ռեզինից... Եվ այս դեպքում դղրդյունը կլինի այնպես, կարծես թե ինչ-որ մեկը լոգարանում վայր է գցել պատի վրա թիթեղյա տաշտերի մի ամբողջ հավաքածու։ Մենք չենք կարող, այո և ձեզ չենք արգելելու միջազգային կազմակերպություններին բողոքել «հայկական պատմամշակութային ժառանգությունը ոտնահարող չար թուրքերի վրա» (ձայնը քծնանքով, ինտոնացիան՝ լացակումած): Նման բողոքները նույնիսկ բարձրացնում են մեր տրամադրությունը։ Ի՞նչը կարող է լինել ավելի ծիծաղելի, քան փոխադարձ խոսելաձևի այդ հասարակությունների բանաձևերը: Գուցե միայն հայկական հավակնությունները։ Այնպես որ, մենք անպայման այդ ամենը կլսենք։ Թեթև ձանձրույթով, բայց դեմքի հետաքրքրված արտահայտությամբ,- իմ ծանոթ հոգեբանը դա անվանում է «ուշադիր անտեսում»...

Ոչ, զուտ մարդկայնորեն, ես, իհարկե, հասկանում եմ, որ մեր անվան հիշատակմամբ հարևանները դեմքով կամրատակվում են, դառնում են «Բույ տուր Վսևոլոդ Սվյատոսլավովիչի» նման, և նրանց փխրուն ձեռքերը ջղաձգորեն սեղմվում են մեր պարանոցի երևակայական ուրվագծերի երկայնքով: Այդ էր պակաս, չկարմարատակեն՝ ստացած քոթակները դրան մեծապես նպաստում են, «կդառնան կարմիր և մանուշակագույն», ինչպես գրել է Դումբաձեն: Եվ եթե հաջորդ անգամ մենք ստիպված լինենք պոկել նրանց ոլորված մատները մեր հզոր վզից՝ մենք անպայման այդ մատները կպոկենք։ Մինչև գոտկատեղը։ Եվ այդ ժամանակ նրանց կարժանանան ողջ առաջադեմ մարդկության արհամարհանքի՝ նրա, մարդկության, ավանգարդի գլխավորությամբ։ Մեզ հետ, այսինքն. Պահանջները և հավակնությունները, թանկագին հարեւան, պետք է համապատասխանեն հնարավորություններին, այլ ոչ թե ցանկություններին։ Եվ իր հնարավորությունների և ռեսուրսների ճիշտ գնահատման դեպքում ձեր ականջներում պետք է հնչի տագնապահար երաժշտություն, իսկ ձեր հոգում հայտնվի ոչ այնքան լավ կանխազգացումներ... այնպես որ՝ այդ մենք միայն բորբոքվում ենք, և մեր ամբողջ մաքսիմալիզմից դուք ընդամենը ամենաքիչն եք տեսել։

Պայմանները, որ մենք առաջարկում ենք,- հասարակ են, բայց Հայաստանի ներկայիս վիճակում դրանք իսկապես թագավորական են, որովհետև մենք առատաձեռն մարդիկ ենք։ Դուք ձեզ լավ պահեք, իսկ մենք ձեզ դրա համար ոչինչ չենք անի։ Ահա ազնիվ-շատ ազնիվ խոսք, դրա համար ձեզ հետ ոչինչ չի պատահի։ Ոչ հատուկ ջոկատային արշավանքներ, ոչ համազարկեր ՀԿՀՀ-ից, ոչ «Հարոպներ» և «Բայրաքթարներ» ձեր գլխին, ոչ հետագա խաչեր գերեզմանների վրա։ Այնպես որ որոշակի իրավիճակներում «ընդհանրապես ոչինչ»- սա շատ և շատ է: Պարոն նախագահի խոսքերով, «Ղարաբաղյան հակամարտությունը պետք է իր լուծումը գտնի խաղաղ ճանապարհով, բանակցությունների սեղանի շուրջ»։ Դե, մեզ մոտ սա ունի միայն մեկ պատասխանը. հակամարտությունը այլևս չկա, այն արդեն լուծված է։ Իսկ եթե դուք այդ հաշվով ունեք այլ, մեր կարծիքից տարբերվող կարծիք, ապա... Ես ձեզ հիմա կգուշակեմ, ջանիկներս, կպատմեմ ողջ ճշմարտությունը, թե ինչ է եղել, ինչ է լինելու և ինչով է անդարուն աֆեդրոնը հանդարտվելու։ Մի հատ տուր թաթիկներդ: Չեք ցանկանում? Հիշո՞ւմ եք։ Դա նույնն է... Հետևաբար, ժամանակն է, ժամանակն է ստորագրել պայմանագիրը։ Ընդհանրապես տարածքային պահանջներից, «ամբողջությամբ» բառից հրաժարվելու վերաբերյալ։ Եվ երկար-երկար ժամանակ շնորհակալություն հայտնել մեզ ողորմածության և համոզվողության համար, այն բանի համար, որ մենք մարդասեր ենք և հատուցումներ և ռազմատուգանքներ չենք պահանջում: Բայց չէ որ կարող էինք նաև սրիկով, ինչպես այն անեկդոտի մեջ։ Դեն նետեք այդ «ոչ պատերազմ, ոչ խաղաղություն» տրոցկիզմը... Նախ՝ ժամանակը այդ չէ, երկրորդը՝ Տրոցկին այնքան էլ լավ չվերջացրեց, և երրորդը... Երրորդը՝ «Ինչ անել հանուն տարածաշրջանային կայունությանը և խաղաղությանը» հարցը Վարշավայում չի լուծվում։ Եվ ոչ էլ Մոսկվայում: Այն նույնիսկ Վաշինգտոնում կամ Բրյուսելում չի լուծվում։ Այն լուծվում է Բաքվում։

Այնպես որ, դուք սկսում եք բավականին ձանձրացնել: ԱՄՆ-ին, ԵՄ-ին և Ռուսաստանին՝ ձեր նվնվոցով ու նեղմիտ խորամանկությամբ, իսկ մեզ՝ հիմար համառությամբ։ Դուք անզոր եք։ Եվ մենք կանենք ամեն ինչ և մի քիչ ավելին, որպեսզի ձեզ մոտ ուժը երբեք չհայտնվի։ Մենք շտապելու տեղ չունենք, կարող ենք սպասել, մինչև հասունանաս, ծառ բարձրանալու կարիք չկա, եթե ինքդ շուտով կընկնեք ճյուղերից։ Դա կլինի կամ մեր ուզածով, կամ միևնույն է կլինի մեր ուզածով։ Որովհետև երրորդը չկա։