Հայկական մյաու, Աննա Հակոբյանը և Հայաստանի մռայլ ներկայացուցիչը
Էմին Գալալիի մտորումները

Վերլուծություն  13 0Հոկտեմբերի 2022 - 11:27

Բոլորն են լսել թավայի մեջ լորտուի մասին։ Ի՞սկ իժի մասին։ Վերջին լուրերը, որով մեզ «ուրախացրել են» մեր հայ հարեւանները, մեզ ուղղում են հատկապես նման զուգորդումներին։ Աչքի են ընկել նաև Նիկոլի և նրա թիմի նման «Հավերժ կասկածյալները», բայց այս անգամ կան նաև հատկապես պատվավոր «հրավիրված հյուրեր»՝ Աննա Հակոբյանը գումարած ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ում Հայաստանի մշտական ներկայացուցիչ Տեր-Ստեփանյանը։

Բոլորին հայտնի է, որ դիվանագիտությունը՝ ձեր դեմքի սիրալիր արտահայտությամբ տհաճ բաներ ասելու կարողությունն է: Եվ որ լավագույն դիվանագետները լսում են, որպեսզի պատասխանեն՝ առանց որևէ բան ասելու։ Բայց ինչ են ուզում հայ հարևանները, ոչ մեկին հայտնի չէ։ Այդ թվում նաև իրենց։ Ասում են, որ խաղաղություն։ Բայց…

Պատկերացրեք մարզիկին։ Օրինակ՝ բռնցքամարտիկին։ Դուրս եկավ ռինգ, ցատկեց, փորձեց պարանների ամրությունը։ Ոչ, այդպես չի լինի: Ես այստեղ բռնցքամարտություն չեմ անի: Ճոպանների ձգվածությունը այնպես չէ։ Եվ հատակի գույնը: Հայդա հարևան մարզասրահ: Նա դուրս է գալիս, ձեռքերը թափահարում, ծնկածալ քայլեր անում։ Մի երկու հարված օդում տաքանալու համար։ Կրկին այդպես չէ: Լուսավորությունը վառ է։ Կամ աղոտ է: Ետ դեպի առաջին սրահ։ Կամ երրորդը, որում դեռ չի եղել։ Այնտեղ ավելի լավ լույս կա: Եվ հանրությունն ավելի ներողամիտ է։ Մերթ այնտեղ, մերթ ասյտեղ, մերթ չգիտես որտեղ: Կարծես պատրաստվում է պտղաբերել, բայց ոչ մի կերպ։ Բառաչում է, բայց չի ծնում։ Ֆշշում և փռնչացնում է, բայց չի մլավում։

Նույն պատկերն ենք տեսնում հայ պաշտոնական անձանց հետ։ Մերթ Բրյուսելը նրանց համար քաղցր է ու հաճելի, մերթ Մոսկվան է գրավում նրանց։ Մերթ Մինսկի խումբն է դուր եկել, մերթ խոզինը։ Մերթ ֆրանսիացի խաղաղապահներ մատուցի, մերթ սկանդինավյան։ Բերեցին ամերիկացի տատիկին, քաղաքացիներին շարքերով շարեցին ճանապարհին։ «USA!» անջատ վանկաշեշտումը և աստղազարդ դրոշակները տարբեր անձանց կողմից ծածանելը որպես համաժողովրդական ցնծություն ներկայացնել չստացվեց։ Հավասարապես ինչպես նաև ամերիկացի հյուրերի երթուղուց հայերի և ռուսների անքակտելի բարեկամության մասին հիշեցումներ անելը ներկայացնել, որպես գիտակցված արևմտամետ ընտրություն։ Տիկին Նենսին, ով տարիքի բերումով հարմար է «դայակի» անունով հայկական սփյուռքի հուշանվերներով ու համակրանքներով բեռնված հեռացավ ԱՄՆ-ում նոյեմբերին կայանալիք ընտրությունների նախօրեին։ Նրա այցը տեղ-տեղ հիշեցնում էր զառամյալ Բրեժնևի վերջին այցը Բաքու: Բայց տիկին Փելոսին, ով, ըստ լուրերի, մուրում է Իտալիայում դեսպանի պաշտոնը հենց այդ ընտրություններում դեմոկրատների պարտության նախօրեին (կարծիք կա, որ «ամերիկահայության» ձայները չեն օգնի), վերադարձել է օվկիանոսի մյուս կողմը։ Վերակենդանացած Երևանը վերադարձավ ննջող կենսադադրության անմխիթար վշտի մեջ։ Այն չխախտեցին անգամ Պրահայի բանակցությունները և Ադրբեջանի և Հայաստանի կողմից տարածքային ամբողջականության փոխադարձ ճանաչումը։ Իրավիճակը կարծես թե նպաստավոր է խաղաղության համար։ Եղանակը, այսպես ասած, շշնջում է։

Ուշագրավ իրադարձություններ են տեղի ունենում և Հայաստանի ներսում, և այն օրհասական հատվածում, որը դեռ ոչ այդքան էլ վաղուց, բայց արդեն ոչ այդքան վերջերս ոմանք մեծարում էին «երկրորդ հայկական պետություն»։ Ի տարբերություն Իրավանի՝ Խանքենդիում Ադրբեջանի այս մարզի հայ բնակչությունը դեռ պարբերաբար հավաքվում է փողոցներում, որպեսզի արտահայտի իր դժգոհությունը։ Առաջին հերթին իր տեղայնական ղեկավար Արայիկին։ Ով զկռտում է և չի ձգտում շփվել ընտրազանգվածի հետ: Ասելու ոչինչ չունի։ Փոխարենը սլանում էր՝ թեև ոչ սպիտակ ձիու վրա և նույնիսկ վարգաձիերով լծված եռյակի մեջ «Տրոիկա-կապիտալ»-ի համասեփականատեր Ռուբեն Վարդանյանը։ Որին նախորոշում են Արայիկի իրավահաջորդ։ Կամ գուցե հենց Նիկոլի։ Իսկ Արայիկին, մինչդեռ, չեն ցանկանում, որ Իրավանում տեսնեն նույնիսկ Անվտանգության խորհրդի նիստերին, թեև ավելի վաղ նա այնտեղ «առաջին շարք, առաջին տեղ»-ում էր: Ոնց ուզում ես, շահերի բախում կա՝ Արայիկը ստիպված է կորացնել «Ղարաբաղը երբեք չի լինի Ադրբեջանի կազմում», իսկ Նիկոլկային այդպիսի ոռնոցներն այլեւս չեն ուրախացնում։ Առավել ևս Երևանի մոտ մեռելածին արցախչիկը պաշտպանելու ռեսուրսների սղության իրողությունները կարծես բնակչությանը արդեն հասցրել են: 2020 թվականից հետո մի քիչ խելոքացած բնակչությունը ի գիտություն է ընդունել տեղեկատվությունը։ Այո, և ի դեմս Ռուսաստանի ֆոնոգրամման էլ անջատել են, իսկ Հայաստանում երգել «ա կապելլա» երբեք չեն կարողացել։

Չեն կարողացել և չեն կարողանում, բայց ոռնալ, ինչպես արդեն նշվել է, դա համեցեք։ Հայաստանի նախկին ղեկավարների շնագայլ-կոյոտների միացյալ երգչախումբը, վերադարձին կարոտ և քաղաքական լուսավոր ապագայի հույսով արդար մարդկանց, հայերին անընդհատ ինչ-որ բան անելու կոչ է անում։ Ընդհանրապես, այնպիսի զգացողություն կա, որ Հայաստանի բնակչության մեծ մասը հիվանդացել է, և մի շարք ինքնագովազդ (իսկ միգուցե խփվա՞ծ) հեքիմները փորձում են բուժել նրանց։ Ավելորդ քնից, տկարությունից, կուրությունից, խլությունից, հիշողության կորստից, հիմարության նոպաներից և այլն: Բուժում են խմբակային թերապիայի սեանսներով, կոչ անելով արթնանալ, կռահել, լսել, հիշել, խելքի գալ և այլն: Բայց հայերը, ըստ երեւույթին, այլ թերապիա են անցնում։ Դեղամիջոցային։ Շատերն ընդունում են «ջանդամին» հաբեր: Իսկ անիծյալ թուրքերի հետ գոյակցելու անհնարինության մասին հատկապես սրտաճմլիկ բացականչություններին ի պատասխան ընթացքի մեջ է «Իսկջանդամինչէ»-ն։

Կորուստների մեջ է նաեւ հայության երրորդ բեւեռը։ Սփյուռքը։ Վիճում են իրենք իրենց հետ, և Իրավանի հետ, և Խանքենդիի հետ։ Սփյուռքին պետք է, որպեսզի Հայաստանի հայերը դադարեն հիմարություններ անել, մոռանան խաղաղության մասին ավելորդ խոսակցությունները և շարունակեն հանգիստ թշնամություն անել ադրբեջանցիների հետ՝ սպանելով նրանց, և որ նրանք էլ ժամանակ առ ժամանակ սպանեն հայերին (բայց նրանց, ովքեր Հայաստանից են, ոչ թե օտարերկրացի հայերին): Որպեսզի կարողանաք մոլեգնել աշխարհով մեկ ադրբեջանական դեսպանատների առաջ և ապացուցել սերը սիրելի Հայաստանի հանդեպ։ Բայց տխմար ցեղակիցները ինչ որ այս խաղը խաղալու որևէ առանձնահատուկ ցանկություն այլևս չեն ցուցաբերում։ Ատելության լիազորագրի ժամկետը սպառվում է, և հայերը չեն շտապում այն երկարաձգել։

Լայնարձակ ճառով լուսավորվել է նաև տեղեկատվական դաշտից անհետացած Աննուշկա Հակոբյանը։ Նա հայերին դիմել է կոչ-ուղերձով։ Ու թեև այն լի է թույնով ու անհեթեթությամբ, ինչպես օրինակ այն, որ Ադրբեջանի ժողովուրդն ապրում է բռնապետության լծի տակ, և որ հայ կանայք անվախ առյուծներ ծնող ռազմիկ-առյուծներ են, սակայն լեյտմոտիվն ուրիշ է։ Սա հանդիմանություն է իր ցեղի անդամներին՝ 2018 թվականին «Կանայք հանուն խաղաղության» արշավին միանալու իր կոչին նրանց արձագանքի հանար։ Վովաեւիչի (Նիկոլի) կյանքի ընկերը հայ կանանց մեղադրում է՝ պատերազմը կանխելու համար կանանց ներուժն օգտագործելու փորձերի մեջ ներգրավվել չցանկանալու համար։ Ու թեև ժողովրդական դիվանագիտության՝ կանանց, տվյալ դեպքում առանց Հայաստանի կողմից Ադրբեջանի հողերի օկուպացիայի մեջ կայացող խնդրի արմատների լուծմանը՝ պատերազմից խուսափելու ունակության մասին ենթադրությունները միամիտ են հնչում, դիմելու փաստն է ուշագրավ։ Աննա Հակոբյանը, համենայն դեպս, կոչ չի անում ստեղծել նոր «Էրատո» գումարտակ։ Եթե կռվի մեջ է մտնում «Էրատոն», նշանակում է, հայերի գործերը շատ վատ են...,

Բայց չնայած խաղաղություն հաստատելու համար բարենպաստ թվացող նախադրյալներին, Փաշինյանը շուռումուռ է գալիս, դես ու դեն է ընկնում, փորձում է ժխտել ակնհայտն ու հետ մղել անխուսափելին։ Խորամանկում է, ինչպես լորտուն, այն էլ շիկացած թավայի մեջ: Թեեւ այս դեպքում, հաշվի առնելով թույնի մնացորդները, նա ավելի մոտ է իժին։ Կարծես թե ամեն ինչ հանրայնորեն բացատրել են և՛ 2020 թվականին, և՛ անցած 2 կիսատ տարիների ընթացքում։ Շփոթել, խաբել, թալանել՝ այս հնարքները մեզ մոտ չեն անցնում։ Չէ որ և կարող ենք մռութին հասցնել։ Եվ հասցրել ենք, ընդ որում մեկ անգամից ավել։ Եվ նրա գործընկերները նույնպես ժամանակ առ ժամանակ փորձում են։ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ին առընթեր Հայաստանի մռայլ ներկայացուցիչը հայտնել է կազմակերպության առաքելությունը շուտով Ղարաբաղ ուղղարկելու հույսը։ Ինչու՞ մռայլ, այլ ոչ մշտական: Իսկ դուք նայեք այդ թաղծոտ դեմքին: Խե՜ղճ մարդ, նրա դեմքին երևում է, որ հասկանում է՝ ain’t gonna happen: Բայց թող հուսան, չէ որ դա արգելված չէ։ Բայց հետաքրքիր է, թե ինչո՞ւ վերջին 30 տարիներին հայերի մեջ չի ծագել ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի առաքելությունը Ղարաբաղում տեսնելու ցանկություն։ Կարելի էր ստուգել, թե արդյոք մեր մզկիթներում պահվող խոզերը լավ են ապրում։ Եվ քրքրել մեր ավերված պատմական հուշարձանների ու թանգարանների ավերակները։ Նայել գնդակահարված արձաններին՝ ճիշտ է, դրա համար պետք էր Բաքու գալ, չէ որ հայերը դրանք հանձնել էին ջարդոնի համար, բայց մենք ժամանակի հետ ենք գնել։

Դե լավ, թող զառանցի ոչ պատանի հայայունեսկոյականը։ Բայց ինչի՞ վրա կարող է հույս դնել Երևանը։ Նրա վրա, որ կհաջողվի Ադրբեջանի ժողովրդին համոզել, որ մեր հաղթանակը՝ պարտություն է, և թուլացնե՞լ երկրում Իլհամ Ալիևի դիրքերը։ Ուրեմն դուք 2 տարի գիշեր-ցերեկ տքնում եք, ընդ որում ձեզ կամա թե ակամա կրկնող ադրբեջանական ընդդիմության հետ միասին։ Չի ստացվի։ Առավել ևս, մեզ դեռ հաջողվում է վերականգնել ազատագրված (ձեր պղծությունից մաքրված) հողերը։ Եվ բանակն ենք զորացնում։ Այն, որ Ռուսաստանը կտրուկ բոցավառվելու է հայերի հանդեպ սիրով, ընդ որում այնպես, որ պատրաստ կլինի պայքարել հայերի համար։ Նույնպես քիչ հավանական է: Արևմուտքը հանկարծ կորոշի՞, որ Ադրբեջանին ինչ-որ բանի համար պետք է պատժել և պատժամիջոցներ կկիրառի մեր դեմ։ Դա էլ հազիվ թե։ Իրանը վճռականորեն կմիջամտի։ Դրա հոտն էլ չի գալիս, բայց եթե անգամ փորձի, ապա մեզ կերաշխավորի արևմտյան օգնությունը ուկրաինական սցենարով։ Թուրքիան հանկարծ կփոխի՞ մեզ եղբայրական լիմնելու միտքը։ Հավատս չի գալիս, մեր հարաբերությունները կառուցվում են և՛մտերիմ ժողովուրդների անկեղծ բարեկամության, և՛ պետությունների համընկնող ռազմավարական շահերի վրա։ Խեցգետինը սարի վրա կսուլի՞։ Ինչի՞ ենք սպասում, Փաշինյան. Ծովից եղանակի՞: Մի գուցե բավական է:

Չի կարելի կիսով չափ հղի լինել: Եվ չի կարելի կիսով չափ պատրաստ լինել խաղաղության: Մորուքավորը պետք է որոշի, թե ինչն է գերակշռում իր մեջ՝ Ինը, թե Յանը։ Որպես ո՞վ է նա ուզում մտնել իր ժողովրդի պատմության մեջ՝ մի մարդու, ում հաջողվել է Հայաստանը հանել դարավոր նախապաշարմունքների ու դոգմաների գերությունից և հարևանների հետ հաշտեցողին, թե՞ որպես ծաղրածույի, ով ակամա փոթորիկ առաջացրեց, որը հետո քշեց նրան իր կառուցած խեղկատականոցը։

Ինչպես՞ հայերեն ասել «մյաու»: Միայն ինձ մի ասեք, որ կատուները առաջին անգամ ընտելացվել են հայերի կողմից՝ մեր թվարկությունից առաջ հավելյալ դարում, և որ կատվային լեզուն մտնում է հայոց լեզուների խմբի մեջ...

Caliber.Az

Դիտումներ: 137