Արա Աբրահամյանը և Ռուսաստանի հայերի միությունը Ռուսաստանի դեմ
Երեկվա սադրանքի հետքերով

Վերլուծություն  31 Հունվարի 2022 - 17:11

Մոսկվայում նացիստական կամակատարին փառաբանող «Գարեգին Նժդեհ» ֆիլմի ցուցադրման հետ կապված Ռուսաստանի հայերի միության (ՌՀՄ) երեկվա սադրանքը ցնցել է ոչ միայն ադրբեջանական, այլ նաև ռուս հանրությանը։ Ինչպես ադրբեջանական, այնպես էլ ռուսական մամուլում հրապարակումների հորձանքին հետևեց մոսկովյան իրավապահների արձագանքը, ովքերը գնացել են ՌՀՄ-ի երիտասարդական կենտրոն և մինչև արդեն կոնյակով բովացած հայկական սփյուռքի ներկայացուցիչների առավելագույն դժգոհությանը՝ ընդհատել են ցուցադրումը։ Հավաքվածներին ընթերցվել է նացիզմի հերոսականացումը արգելող օրենքի խախտման մասին դատախազության որոշումը։ Այդ մասին հայտնել է ոչ միայն Caliber.Az-ը, այլ նաև Ռուսաստանի մի շարք ԶԼՄ-ները, այդ թվում նաև հայ ժողովրդի «ակնկալումներին» կարեկցող «Ռեգնում» տեղեկատվական գործակալությունը, ինչպես նաև գաբրելյանական «Իզվեստիա»-ն։

Կարծես թե ի՞նչ պետք է ձեռնարկեին ամբողջ ծրագրով անվերապահորեն սխալված ՌՀՄ-ում։ Պատասխանն ակնհայտ է՝ նախ հրապարակային ներողություն խնդրել նացիզմի հերոսացման համար (իսկ սա, մի պահ արդեն, ՌԴ ՔՕ 354.1 հոդվածն է), իսկ հետո լռել փալասի մեջ և ծպտուն չհանել, որպեսզի սպասել իր մեղքով բռնկված հասարակական փոթորկի մեղմացմանը: Բայց ոչ միայն այստեղ։ Շաբաթվա առավոտը դեռ չէր լուսացել, երբ ՌՀՄ-ի պաշտոնական կայքում հաղորդագրություն հայտնվեց, որ, իբրև, «Գարեգին Նժդեհ» ֆիլմի ցուցադրումը «անցկացվել է առանց էքսցեսների, իսկ մնացած բոլոր տարբերակները՝ անկատար երազանք են»։ Այսինքն, հայկական սփյուռքային կազմակերպությունը թքած ու՞նի Ռուսաստանի օրենքների, հասարակական արդարացի վրդովմունքի վրա։ Մամայիս ինադու ականջներս կցրտահարե՞մ։ Նժդեհը մեր ամեն ինչն է, իսկ ռուսները թող մի կողմ կանգնե՞ն։ Այսպես է ստացվում։

Եվ այստեղ արդեն օրինական առիթ իրավապահ մարմինների միջամտության համար։ Չէ որ ՌՀՄ-ն՝ ինքստինքյան գոյացած հասարակ շարաշկինի գրասենյակը չէ, այլ Ռուսաստանի Դաշնության տարածքում գործող իրավաբանական անձ է։ Դա է մատնանշում ՌԴ արդարադատության նախարարության կողմից տրված գրանցման մասին վկայականը և Իրավաբանական անձանց պետական միասնական ռեգիստրում գրանցումը։ Իսկ ՌՀՄ-ի նախագահ Արա Աբրահամյանի դրամապանակը լիքն է ոչ միայն «կոտլետներով», այլ նաև բազմաթիվ «քսիվներով»։ Արա Արշավիրովիչը և՛ Ռուսաստանի նախագահին առընթեր ազգամիջյան հարաբերությունների հարցերով խորհրդի նախագահության անդամ է, և՛ տեղեկատվության հարցերով հանձնաժողովի նախագահ, և՛ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի բարի կամքի դեսպան, և՛ ...միգուցե, սրա վրա կանգ առնենք, քանզի Աբրահամյանի գերարտոնությունները անհաշիվ են։

Հաշվի առնելով, որ Արա Աբրահամյանը միանձնյա է ղեկավարում ՌՀՄ-ն՝ խստորեն կանխելով նրան պատվանդանից տապալելու հայկական սփյուռքի շարքային անդամների բոլոր փորձերը (ամենամասշտաբայինները ձեռնարկվել են 2013 և 2015 թվականներին), ապա բացարձակ ակնհայտ է դառնում, որ այս ողջ սադրանքը՝ և՛ նացիստական կամակատարի մասին ֆիլմի ցուցադրումը, և՛ այսօրվա հաղորդագրությունը այն մասին, որ ֆիլմի ցուցադրումը այնուամենայնիվ կայացել է, սա անմիջական մարտահրավեր է ոչ միայն ռուս հանրությանը, այլ նաև Ռուսաստանի ողջ իրավապահ համակարգին։ Որի քաղաքացին, ի դեպ, նա հանդիսանում է։ Սակայն, ինչպես տեսնում ենք, Աբրահամյանը և նրա մերձավոր հպատակները, մասնավորապես՝ ՌՀՄ-ի փոխնախագահ Լևոն Մուքանյանը, իրենց պահում են, որպես ոչ թե Ռուսաստանի, այլև Հայաստանի քաղաքացիներ։ Վերջինում, ինչպես հայտնի է, նացիստների և ֆաշիզմի հերոսականացումը բարձրացվել է պետական քաղաքականության աստիճանին Բայց չէ որ Ռուսաստանի օրենսդրությունը և ռուս ժողովրդի պատմական հիշողությունը ոտնահարող սադրանքները տեղի են ունենում Ռուսաստանում, որտեղ հայկական սփյուռքի վերնախավը, շատ հաճախ անօրինական մեթոդներով զբաղվում է Հայաստանի շահերի պահպանմամբ։ ՌՀՄ-ի, ավելի շուտ անձամբ Աբրահամյանի պաշտոնական գործընկերներ են հանդիսանում Ռուսաստանի առևտրաարդյունաբերության նախարարությունը և Մոսկվայի կառավարությունը։ Մի րոպե, Մոսկվայի քաղաքապետ Սերգեյ Սոբյանինի երկու հորեղբայրները՝ Գերասիմ և Պյոտր Սոբյանիները չվերադարձան Հայրենական Մեծ Պատերազմի ռազմաճակատից։ Ձեզ տարօրինակ չի՞ թվում։ Սերգեյ Սոբյանինի մերձավոր ազգականները զոհվել են նացիստների հետ պատերազմում, իսկ տարիներ անց նրա գործընկերն է դառնում նացիստներին հերոսականացնող կազմակերպությունը...

Այնուամենայնիվ էլ ի՞նչ սպասել Արա Աբրահամյանից։ Նա հայտնի մաքսանենգ է։ Աբրահամյանը Ռուսաստանի քաղաքացի լինելով հանդերձ, 44-օրյա պատերազմի ժամանակ մաքսանենգային ճանապարհով Ռուսաստանից Հայաստան է ուղղարկել մեծ քանակությամբ զենք։ Այդ մասին, Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը առավելագույն հստակ արտահայտվել է Ադրբեջանի հեռուստատեսությանը տված հարցազրույցում։ Իլհամ Ալիևի խոսքով, ռուսական կողմը տվյալ հարցի կապակցությամբ Ադրբեջանի կողմից տեղեկացվել է ամենաբարձր և համապատասխան կառույցների մակարդակով։

«Մենք նույնիսկ պաշտոնական նամակներ ենք ուղարկել ICAO -միջազգային ավիացիոն կազմակերպությանը։ Այդ նամակներում ասվում է, որ մեզ հավաստիորեն հայտնի է այդ մասին, -մենք նաև ներկայացրել, գրել ենք չվերթների համարները,- որ այդ ինքնաթիռներով, մարդատար ինքնաթիռներով Ռուսաստանից Հայաստան է մատակարարվել սպառազինություն։ Մենք նշել նաև ենք զենքի տեսակները։ Հայաստանի զենքի առևտրական Դավիթ Գալստյանը նստելով Ռուսաստանում, Ռուսաստանի ռազմական գործարաններում անօրինական ճանապարհով ձեռք է բերել սպառազինություն և դրանք մատակարարել է մարդատար ինքնաթիռներով։ Այդ զենքի արժեքը վճարել են Ռուսաստանում գործող հայ օլիգարխներ՝ Աբրահամյանը, Կարապետյանը։ Սա հանցագործություն է։ Նրանք դրա համար քրեական պատասխանատվության կենթարկվեն։ Այդ սպառազինությունը Հայաստան է ուղարկվել տարբեր մաքսանենգային ճանապարհներով։ Մաքսանենգություն եղել է։ Զենքը տեղափոխվել են մարդատար ինքնաթիռներով։ Սա ընդհանրապես անօրինական արարք է։ Ռուսաստանում բնակվող հայ օլիգարխները՝ այդ նույն Կարապետյանը և Աբրահամյանը ձեռք են բերել տրանսպորտային ինքնաթիռներ, որովհետև Հայաստանը նման ինքնաթիռներ չուներ։ Անհնար էր զենք տեղափոխել։ Պատերազմի ժամանակ ձեռք են բերել ինքնաթիռներ, որոնցով անօրինական զենք են տեղափոխել Հայաստան»,- ասել է պետության ղեկավարը։

2021 թվականի հունիսին Ադրբեջանի Գլխավոր դատախազությունը հայտնել է այն մասին, որ «Տաշիր» ընկերությունների խմբի ղեկավար Սամվել Սարգսի Կարապետյանը, ով Հայաստանում հայտնի է, որպես «գորշ բիզնեսմեն», Royalsys Engineering-ի սեփականատեր Դավիթ Գալուստյանը, KOMEX ընկերության գլխավոր տնօրեն Արա Արշավիրի Աբրահամյանը և մյուսները՝ Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերին զենքով, զինամթերքով, պայթուցիկ նյութերով և ռազմական տեխնիկայով մատակարարելու նպատակով, Միջազգային բեռնափոխադրումների մասին մաքսային համաձայնագրի և Եվրոպա սովորական սպառազինության սահմանափակումների մասին պայմանագրի պահանջների խախտումներով, 2001-2021 թվականների ընթացքում մարդատար ինքնաթիռների, Հայաստանի ՌՕՈւ-ի ԻԼ-76 ՏԴ ինքնաթիռի, ինչպես նաև Արա Աբրահամյանի կողմից ձեռք բերված «Իլյուշին-76ՏԴ» բեռնատար ինքնաթիռի միջոցով կազմակերպել են՝ անօրինական ճանապարհով ձեռք բերված խոշոր տրամաչափի մարտական հրազենային զենքի, զինամթերքի, պայթուցիք նյութերի և սարքավորումների օդային ճանապարհով մաքսանենգություն Հայաստանի Հանրապետություն և այնտեղից Հայաստանի կողմից օկուպացված Լեռնային Ղարաբաղ և Ադրբեջանի Հանրապետության հարակից շրջաններ։ 2021 թվականի ապրիլի 28-ին Գլխավոր դատախազությունը Քրեական օրենսգրքի համապատասխան հոդվածներով քրեական գործ է հարուցել, գործի հետաքննությունը հանձնարարվել է Գլխավոր դատախազության հետաքննչական վարչությանը։ Սամվել Սարգսի Կարապետյանը, Դավիթ Գալուստյանը և Արա Աբրահամյանը Քրեական օրենսգրքի 100.1, 218.1, 228.3, 279.1 և 206.4 հոդվածներով ենթարկվել են քրեական պատասխանատվության և նրանց նկատմամբ, որպես խափանման միջոց է ընտրվել կալանքը և նրանց բոլորի նկատմամբ հայտարարվել է միջազգային հետախուզություն։

Սակայն Ռուսաստանը, ինչպես հայտնի է, «յուրաիններին» չի հանձնում։ Եթե նույնիսկ այդ «յուրայինը» վնասում է Մոսկվային, խախտում է Ռուսաստանի օրենսդրությունը, գժտություն է մտցնում ռուս-ադրբեջանական հարաբերություններում։

Կցանկանայի նաև մի քանի խոսք ասել Ռուսաստանում ադրբեջանական սփյուռքի վերաբերյալ։ Այստեղ ամեն ինչ մի քիչ վշտալի է։ 2000-ական թվականներին Ռուսաստանի լայնարձակ տարածություններում գործում էին անմիջապես երկու ադրբեջանական սփյուռքային կազմակերպություններ՝ Դաշնային ազգամշակութային ինքնավարություն «ԱզերՌոս»-ը և Համառուսաստանյան ադրբեջանական կոնգրեսը (ՀԱԿ)։ Վերջինս ստեղծվել էր 2001 թվականի մարտի 5-ին, Կոնգրեսի հիմնադիր համագումարում, Ռուսաստանի Դաշնության և Ադրբեջանի նախագահներ՝ Վլադիմիր Պուտինի և Իլհամ Ալիևի աջակցությամբ։ ՀԱԿ-ի նպատակները լիովին հասկանալի և առավել ևս Ռուսաստանի օրենսդրության շրջանակներից դուրս չեկող էին։ Դա Ռուսաստանում քաղաքացիական խաղաղության և ազգամիջյան համաձայնության ամրապնդմանը, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի սոցիալ-տնտեսական և մշակութային համագործակցության զարգացմանը և խորացմանը, ադրբեջանցիների մշակույթի, լեզվի, ազգային ինքնօրինակությանը և ավանդույթներին նպաստելն է։ Թէ որքանով է ՀԱԿ-ին հաջողվել համախմբել Ռուսաստանի ադրբեջանցիներին և կազմավորել հզոր գործունակ սփյուռքային կազմակերպություն՝ դա առանձին հարց, է ինչ որ բան նրան հաջողվել է, ինչ որ բան չի հաջողվել։ Սակայն, կրկնում եմ, Կոնգրեսը Ռուսաստանի տարածքում և Ռուսաստանի դեմ երբեք ոչ մի սադրիչ միջոցառում չի անցկացրել։ Առավել ևս, 2004 թվականին Ադրբեջանի և Ռուսաստանի նախագահներ՝ Իլհամ Ալիևը և Վլադիմիր Պուտինը նույնիսկ մասնակցել են ՀԱԿ-ի II համագումարի աշխատանքին։ Եվ առավել ևս, տարօրինակ է թվում 2016-2017 թվականներին ՀԱԿ-ի հավաստագիրը չեղարկելու մասին Ռուսաստանի ֆեմիդի որոշումը։ Չօգնեցին ոչ ընդդեմ առաջին ատյանի դատարանի և Վճռաբեկ դատարանի որոշումներին՝ ՌԴ Գերագույն դատարանի նախագահությանը վճռաբեկ գանգատը, ոչ այն փաստը, որ Ռուսաստանում բնակվում են մեկ ու կես միլիոնից մինչև երկու միլիոն ադրբեջանցիներ, և նման պատկառելի սփյուռքը չպետք է մնա առանց սփյուռքային կազմակերպության։ Ցավոք, ռուսական կողմը հստակ վերաբերմունք չդրսևորեց տվյալ հարցի նկատմամբ։ Մենք այստեղ առաջ չենք քաշի կոնսպիրոլոգիական տարբերակներ այն մասին, որ ՀԱԿ-ը ուժեղ խանգարել է Ռուսաստանի ղեկավարությունում որևէ մեկին, և կհամաձայնվենք պաշտոնական տեսակետի հետ, որ Կոնգրեսի հավասատգիրը չեղարկվել է կազմակերպության նախկին ղեկավարի կողմից՝ փաստաթղթերի հետ աշխատանքի նկատմամաբ անփույթ վերաբերմունքի պատճառով։ Բայց չէ որ այդ խնդիրները հեշտությամբ հաղթահարելի են, իսկ ՀԱԿ-ին կյանքի կոչելը մինչև այժմ չի հաջողվել...

Մինչդեռ Ռուսաստանի հայերի միությունը մինչև այժմ գործում է։ Եվ ոչ միայն գործում է, այլ ակտիվորեն հրահրում է ազգամիջյան երկպառակտություն, հրապարակայնորեն հերոսականացնում է նացիզմը։ ՌՀՄ-ի ղեկավարությունը դրա համար պատասխանատվություն կկրի արդյո՞ք։ Չի եկել արդյո՞ք ակնհայտ պրովոկատոր հանդիսացող Աբրահամյանի կրպակը փակելու ժամանակը։ Կարծում եմ, որ այս հարցի պատասխանը առաջին հերթին պետք է տան՝ Ռուսաստանի ներքին գործերի նախարարության ծայրահեղականությանը հակազդելու հարցերով կենտրոնը (Կենտրոն «Է»), Հետաքննչական կոմիտեն և Գլխավոր դատախազությունը։ Չէ որ ՌՀՄ-ի և անձամբ Աբրահամյանի անօրինական գործունեությունը, այո և համընդհանուր հասարակական տեսանեիլիությանը գիտակցաբար ցայտունացնելը առկա է։ Ռուսաստանի իրավապահները ձեռքի տակ ունեն նացիզմի հերոսականացման, կամ քարոզման ցանկացած փորձերը կանխելու բոլոր իրավական և կազմակերպչական մեխանիզմներ։ Սակայն նրանք դրանցից կօգտվեն արդյո՞ք ՌՀՄ-ի և Աբրահամյանի դեպքում։ Ահա թե ինչումն է հարցը։

Caliber.Az

Դիտումներ: 202