Caliber.Az-ն ջախջախում է ՀՀ ԱԱԾ-ն. Հայաստանում մեր դեսանտի մասին Հերթական 70 բացառիկ լուսանկարչական փաստ

Մոտ երկու շաբաթ Հայաստանի ԱԱԾ հակահետախուզության աշխատակիցները բառիս բուն իմաստով քթով հողը փորեցին՝ հետաքննելով Caliber.Az-ի լրագրողների «քարերի երկիր» այցելելու փաստը։

Մեր տեղեկություններով, Caliber.Az-ի անձնակազմի պատրաստած զեկույցը պայթեցնող ռումբի էֆեկտ է տվել ինչպես հայ հասարակությունում, այնպես էլ կառավարությունում։ Եվ կար պատճառ՝ ներթափանցելով Հայաստան՝ Caliber.Az-ի լրագրողները ճանապարհորդեցին այնտեղ՝ հավաքելով հայերի կողմից բնիկ ադրբեջանական ժողովրդի մշակութային և պատմական ժառանգության ոչնչացման ապացույցներ:

Իհարկե, հատուկ ծառայությունների ձախողումը միշտ նյարդայնացնող է, վիրավորական, բայց նույնիսկ այնպիսի հզոր կազմակերպություններ, ինչպիսիք են Մոսադն ու ԿՀՎ-ն, ձախողումներ ունեն, ի՞նչ կարող ենք ասել ՀՀ ԱԱԾ-ի մասին՝ սրված միայն ընդդիմադիրների դեմ պայքարելու համար, ռեժիմի համար հակասական: Ինչ-որ տեղ հատուկ ծառայությունների ղեկավարությունը փորձում է հանրությունից թաքցնել իրենց սխալները, ինչ-որ տեղ սրա համար ուսադիրներ ու գլուխներ են թռչում։ Եվ ինչ-որ տեղ, ինչպես Հայաստանում, փորձում են «հաջող բացահայտման» տակ քողարկել իրենց պրոֆեսիոնալիզմի պակասը։ Դա տեղի է ունեցել Caliber.Az-ի հաղորդման դեպքում։ Ավելի ճիշտ՝ ոչ թե նույնիսկ ռեպորտաժով, այլ դրա հիման վրա տեսահոլովակով։

Մեր նյութի հրապարակումից 12 օր անց ՀՀ ԱԱԾ-ն իսկական «սենսացիա» է «արտահոսել» գայթակղված հայկական լրատվամիջոցներին և TG ալիքներին՝ պարզվում է Caliber.Az-ի լրագրողներն ընդհանրապես չեն այցելել Հայաստան. բայց առանց Ադրբեջանից հեռանալու զեկույց է պատրաստել։

«Կեղծ «այց» Հայաստան. Կամ ադրբեջանական քարոզչության ֆանտազիաները»,- այսպես են վերնագրել հայ չեկիստներն իրենց հետաքննության արդյունքները։

Ադրբեջանական «աղմկոտ» քարոզչական նախագիծը հերթական էժանագին ֆեյքն էր։ Համառոտ, բայց պարզ և մանրակրկիտ վերլուծություն այն փաստի, որ ադրբեջանական դեղին քարոզչության առաջատար ռեսուրսը` տխրահռչակ «Կալիբրը» այցելել է ոչ թե Հայաստան (բացառությամբ ֆանտազիայի), այլ ինտերնետ՝ ներբեռնելով և սոսնձելով Հայաստան այցելությունների մասին տեսանյութեր»,- ասվում է ակնարկում՝ ԱԱԾ-ի խորքերում պատրաստված տեսանյութին:

Դե, եկեք հասկանանք, թե ինչ է ասվել. Վերջին մեկուկես տարվա ընթացքում հայկական ԶԼՄ-ները պարբերաբար հաղորդում են, որ ԱԱԾ-ում պրոֆեսիոնալ կադրերի բուռն արտահոսք է։ Ինչ-որ մեկին չի բավարարում ցածր աշխատավարձը, ինչ-որ մեկին Փաշինյանի քաղաքականությունը: Միևնույն ժամանակ, ԱԱԾ տնօրենների հետ ցատկը (4 տարի 4 հոգի եղել է անվտանգության գլխավոր սպայի աթոռին, և յուրաքանչյուրն ավելի թույլ էր, քան նախորդը) չէր կարող չազդել պրոֆեսիոնալիզմի էսենբեշնիկների մակարդակի վրա. Այդ իսկ պատճառով Caliber.Az-ի լրագրողների՝ Հայաստան այցի փաստի հետաքննության ավարտին նույնիսկ հայ աշխարհականի համար այնքան ծիծաղելի բացատրություն ստացվեց՝ «նրանք այստեղ չեն եղել»։ Թեև, հիշենք, որ քոչարյանամետ լրատվամիջոցները (ի դեպ, ՀՀ նախկին նախագահների շրջապատի նախկին չեկիստների հսկողությամբ) Caliber.Az-ի զեկույցի հրապարակման հենց հաջորդ օրը ահազանգեցին և հայտարարեցին լուրջ պահանջներ Ազգային անվտանգության ծառայության դեմ: Ավելին, հայկական սփյուռքի վաղեմի սիրելի բլոգեր Մինա Խաչատրյանը նույնպես հիստերիայի մեջ է ընկել՝ ԱԱԾ-ին մեղադրելով անգործության մեջ։ Ըստ երևույթին, նրանց հարձակումները ոչ պակաս ստիպեցին ԱԱԾ-ին, թևերը ծալած, զբաղվի մեր ռեպորտաժներով։

Սեփական սխալները հրապարակայնորեն ընդունելը որոշակի խիզախություն և ազնվություն պահանջող խնդիր է։ Մի բան, որով Հայաստանի ուժային կառույցներն ակնհայտորեն չեն կարող պարծենալ։ Շատ ավելի հեշտ է ասել, որ ռեպորտաժը գրվել է ֆանտազիաների վրա։ Խնդրում ենք նկատի ունենալ, որ հայկական կողմը չի կարողացել որևէ բան ներկայացնել զեկույցի տեքստային տարբերակին և դրանում ներկայացված բնիկ ադրբեջանական ժողովրդի մշակութային և պատմական ժառանգության ոչնչացման ֆոտոփաստերին։

Բայց պետք է ելք գտնել, իսկ հայ խիզախ չեկիստները կարծել են, որ տեսանյութում «ելման կետ» են գտել։ Միևնույն ժամանակ, չհաշված գործողությունները գոնե մեկ քայլ առաջ. չէ՞ որ մենք միշտ պահեստային նյութ ունենք... Մենք նախատեսում ենք դեռ ոչ մեկ անգամ այցելել Հայաստան և, հետևաբար, ինչպես ընդգծել ենք «հատկապես շնորհալիների» համար ռեպորտաժում, շարադրել բոլոր գաղտնիքներն ու մանրամասները, որոնք ի սկզբանե նախատեսված չեն: Ինչ վերաբերում է հայկական հատուկ ծառայությունների ներկայացրած «ապացույցներին», թե մենք սոսնձել ենք մեր ռեպորտաժի տեսաշարը, ապա մոնտաժի ժամանակ իսկապես օգտագործվել են համացանցում արդեն առկա կադրերը։ Թե՞ Նալբանդյան 104-ում միամտաբար մտածում էին, որ սահմանի հատման իրական տեսագրությունը կդնենք ու իրենց գործը կհեշտացնենք։ Բավականին միամիտ սպասումներ.

Բայց քանի որ Հայատանի ԱԱԾ-ն բողոք չունի տեքստային զեկույցից և դրանում հրապարակված լուսանկարներից, մենք կրկին կուրախացնենք նրանց՝ ներկայացնելով նոր 70 լուսանկար 5 ԳԲ կադրերից։ Եթե ձեզ դուր եկավ, մենք կարող ենք ավելացնել ավելին: Մենք չենք ափսոսում. Եվ մինչ դուք մարզվում եք և աշխատում ձեր սխալների վրա։

Թեփեբաշի (Կոնդ) թաղամաս: Եվ ահա այն վայրը, որտեղ ժամանակին, մինչ հայկական վանդալիզմը, գտնվում էր Թեփեբաշի մզկիթը.



Հայկական վանդալիզմի մեկ այլ վկայություն է Դեմիրբուլաղ մզկիթի ավերումը, որը կառուցվել է 17-18-րդ դարերում և գտնվել է Երևանի նույնանուն թաղամասում։ 1988 թվականին մզկիթը այրվել է, իսկ 1990 թվականին այն հողին է հավասարվել։ Այսօր, ինչպես երևում է մեր կողմից արված կադրերից, այստեղ է գտնվում «Ռոսսիա» առևտրի կենտրոնը:

Էմիր Սաադի դամբարանը, որը կառուցել է նրա որդին՝ Փիր-Հուսեյնը, Իրավանից ոչ հեռու՝ Ջաֆարաբադ գյուղում։ Հայաստանի պաշտոնական շրջանակները միջնադարյան այս դամբարանն անվանում են «թուրքմենական դամբարան»։ Նույն կերպ Իրավանի Կապույտ մզկիթը վերանորոգման-վերականգնման աշխատանքներից հետո անվանում են «պարսկական».

Նման ճակատագիր է ունեցել նաև «Սարդարի» մզկիթը, որը հայտնի է նաև «Աբբաս-Միրզա» և «Շահ Աբբաս» անուններով, որը գտնվում է Իրավանի ամրոցում՝ Սարդարի (Խանական) պալատի մոտ։ Քանդված Սարդարի մզկիթի տեղում կառուցվել են բնակելի շենքեր, որոնք պատկերված են մեր կողմից արված լուսանկարներում.

Բոյուկ Գարաքիլսայի շրջանում գտնվող Արչուտ գյուղը։ Փաստաթղթերի համաձայն՝ 19-րդ դարի վերջին այս գյուղում կար 40 տուն, բնակվում էր 357 ադրբեջանցի։ Խորհրդային տարիներին բնակչությունը հասնում էր մեկուկես հազար մարդու։ Գյուղում երեք գերեզմանոց կար։ Սակայն 1988 թվականին բնիկ ադրբեջանական բնակչությունը վտարվեց գյուղից և այսօր այնտեղ միայն հայեր են ապրում։ Բնականաբար, նրանք անմիջապես ավերեցին տեղի մզկիթը։ Սակայն գերեզմանաքարերի վրա պահպանվել են ադրբեջաներեն (արաբերեն և կիրիլյան այբուբեն) գրություններ:

Ուչքիլսայի մոտ գտնվող Աքարակ գյուղը (Ուչմուեձին, որին հայերը յուրովի անվանում են Էջմիածին)։ Այստեղ էլ ժամանակին մզկիթ է եղել, որից այժմ մնացել են միայն պատերը.

Լոռու Գալա մզկիթը, որը գտնվում է Լոռու մահալում և թվագրվում է 12-րդ դարով, էլ ավելի քիչ է բախտը բերել՝ հարևանները, առանց աչք թարթելու, այն վերածել են հայկական եկեղեցու:

Կեղծիքի է ենթարկվել նաև Դարալայազի մահալի Աղքենդ գյուղի վերևում գտնվող Սելիմի քարավանատունը, ինչի մասին վկայում են հետևյալ կադրերը: Ժողովուրդը քարավանատունը կոչել է Շահ Աբասի անունով։ 1988 թվականին գյուղից բոլոր ադրբեջանցիներին վտարելուց հետո, քարվանսարայի պատմությունը կեղծվել է, և այն համաշխարհային հանրությանը ներկայացվել է, որպես հայկական պատմական հուշարձան: