Հայաստան. Ֆրանսիայի գործիք Հարավային Կովկասում Կիրպիչենկիի ակնարկը

Դեկտեմբերի 15-ին Հայաստանի պաշտպանության նախարարության պատվիրակությունը՝ նախարար Սուրեն Պապիկյանի գլխավորությամբ մեկնել է Ֆրանսիա։ ՀՀ ՊՆ մամուլի ծառայությունը ընդգծել է այս այցի պետական բարձր մակարդակը՝ Պապիկյանին դիմավորել են ֆրանսիական պատվո պահակախմբի մասնակցությամբ և երկու երկրների պետական օրհներգերի հնչեցմամբ։ Փարիզում Հայաստանի պաշտպանության նախարարը հանդիպել է՝ իր ֆրանսիացի գործընկերոջ՝ Ֆրանսիայի զինված ուժերի նախարար Սեբաստիան Լեկորնուի հետ։
 
Հարկ է նշել, որ առայժմ հանդիպման մասին պաշտոնական հաղորդագրությունները չափազանց կարճ ու կտրուկ են։ Լրատվամիջոցներն ընդգծում են, որ կողմերը քննարկել են՝ պաշտպանության ոլորտում Հայաստանի և Ֆրանսիայի միջև համագործակցության հետագա հեռանկարները, իսկ Սուրեն Պապիկյանը ընդգծել է նախկինում ձեռք բերված պայմանավորվածությունների, ինչպես նաև ստորագրվելիք նոր պայմանագրերի անշեղ իրականացման կարևորությունը։
 
Իսկ ի՞նչ է թաքնված կիսապաշտոնականության չոր տողերի հետևում։ Բառացիորեն անցած շաբաթ Երևանում անցկացվել է՝ Հայաստանի և Ֆրանսիայի միջև 2025 թվականի պաշտպանական համագործակցության ծրագրի ստորագրման արարողությունը։ Հայաստանի պաշտպանության նախարարությունը ընդգծում է, որ այն ներառում է «տասնյակ գործողություններ զինված ուժերի գրեթե բոլոր ոլորտներում»։ Փորձագետները ընդգծում են նաև, որ համատեղ ռազմավարական խորհրդակցությունների ընթացքում մշակվել է համագործակցության պլան՝ պաշտպանության պլանավորման, համատեղ զորավարժությունների անցկացման, խորհրդակցությունների և ռազմատեխնիկական համագործակցության ոլորտում։ Առանձնահատուկ ուշադրություն է հատկացվել ռազմական կրթությանը։ Ինչպես նշել է հայ փորձագետ Լիլիթ Դալլաքյանը, զենքի ձեռք բերելը անիմաստ է առանց բանակի արդիականացման։ Նրա խոսքով. «Հայաստանում  պաշտպանական համակարգի վերափոխման և ռազմական կրթության մասին հայտարարություններին լուրջ չեն վերաբերվում։ Քչերն են հասկանում, որ ժամանակակից սպառազինության տիրապետելը անօգուտ է առանց պատրաստված անձնակազմի։ Մենք զգալի դժվարությունների ենք հանդիպում բանակի արդիականացման հարցում։ Ես սա ոչ պակաս կարևոր եմ համարում, քան զենքի գնումը։ Անհրաժեշտ է նաև իմանալ, թե ինչպես այն օգտագործել»:
 
Դալլաքյանը այնուհետև ընդգծում է, որ ստորագրվող համաձայնագրերի ռազմավարական նպատակ է հանդիսանում՝ Արևմուտքի հետ համագործակցության ամրապնդումը և Ռուսաստանի հետ կապերը նվազագույնին հասցնելը. «Մեր բնական դաշնակիցների հետ կապերի ամրապնդումը ունի վճռական նշանակություն, հատկապես Սիրիայում իրադարձություններից հետո ներկայիս բարդ և անկայուն աշխարհաքաղաքական իրավիճակում։ Ոչ ոք չի կարող կանխատեսել, թե ինչով կավարտվի սիրիական ճգնաժամը»։
 
«Բնական դաշնակիցներ» ասելով հայ փորձագետը, բնականաբար, նկատի ունի ԱՄՆ-ը ու ՆԱՏՕ-ի երկրները։ Նրա կարծիքով, հայ-ֆրանսիական և հայ-ամերիկյան համագործակցությունը պետք է դիտարկել որպես մեկ ամբողջություն, իսկ Ֆրանսիայից Հայաստան ցանկացած ռազմական մատակարարումները իրականացվում են Սպիտակ տան հավանությամբ։ Վերջերս Վաշինգտոնում նույնպես կայացել է Հայաստանի և ԱՄՆ-ի պաշտպանության նախարարներ՝ Սուրեն Պապիկյանի և Լլոյդ Օսթինի հանդիպումը։ Պենտագոնի մամուլի կոմյունիկեն ընդգծում է, որ նման հանդիպումը տեղի է ունեցել 20 տարվա մեջ առաջին անգամ, և երկու երկրները  «ռազմավարական գործընկերությունը» հաստատել են՝ Հարավային Կովկասում «տեւական խաղաղությանը» հասնելու նպատակով
 
Դրան պետք է հաջորդեն Երեւանի եւ ՆԱՏՕ-ի բլոկի մեջ մտնող այլ երկրների միջեւ պայմանավորվածությունները։
 
«Ֆրանսիան, Անգլիան, Գերմանիան և Լեհաստանը ակտիվորեն քննարկում են իրենց բանակների ամրապնդումը, ինչը ձեռնտու է մեզ համար։ Մենք կախված չենք լինի մեկ գործընկերից և կկարողանանք երկկողմանի պայմանագրեր կնքել եվրոպական մի քանի երկրների հետ, ինչպես Ուկրաինան»,- ասել է Դալլաքյանը։
 
Նա ընդգծում է, որ այս բոլոր երկրները պատրաստակամորեն կգնան համագործակցելու, քանի որ «Հայաստանը արդեն հաղթահարել է՝ իր, որպես Ռուսաստանի ռազմավարական դաշնակցի մասին կարծրատիպը»։
 
Հայ-ֆրանսիական դաշնագրի ստորագրման հետ գրեթե միաժամանակ, անցած հինգշաբթի ստորագրվել է հայ-իտալական ռազմական համագործակցության մասին համաձայնագիրը, որը ներառում է փորձի փոխանակման, պաշտպանության տարբեր ոլորտներում, ինչպես նաև ռազմական կրթության բնագավառում մասնագետների պատրաստման միջոցառումներ։
 
Իսկ ինչ վերաբերում է Մոսկվայի հետ կապերին, ապա դրանք պետք է հասցվեն զրոյի։ Սա առաջին հերթին վերաբերում է հակաօդային պաշտպանության ոլորտին, քանի որ «բազմաթիվ ռազմական փորձագետներ պնդում են, որ արդեն եղել են դեպքեր, երբ Ռուսաստանը չի կատարել Հայաստանի հակաօդային պաշտպանությունը ապահովելու իր պարտավորությունները»։ ՀԱՊԿ-ին Երեւանի անդամակցությունը նույնպես հանդիսանում է խոչընդոտ ռազմավարական սպառազինություն գնելու համար, եւ Հայաստանը պետք է պատրաստվի այդ կազմակերպությունից աստիճանաբար դուրս գալուն ։
 
Հայաստանի և Արևմուտքի մերձեցման հերթական քայլը հրճվանք է առաջացրել հայկական բլոգոսֆերայում և ռուս փորձագետների լիովին սպասելի հեգնական մեկնաբանություններ։ Վերջիններիս կարծիքով, ո՛չ Ֆրանսիան, ո՛չ ԱՄՆ-ը չեն կարող Երեւանին անվտանգության սկզբունքորեն նոր երաշխիքներ առաջարկել։ Առայժմ այդ նախագծերում Վաշինգտոնի ամենամեծ ներդրումը հանդիսանում է ամերիկացիների հաղորդակցությունը՝ հայկական բանակի համար նոր զինվորական համազգեստ մշակելու վերաբերյալ։
 
Իսկ ինչ վերաբերում է Հայաստանի պաշտպանական գերատեսչության ղեկավարի Փարիզ ներկայիս այցին, ապա այն պետք է դիտարկել որպես ամսվա սկզբին ձեռք բերված պայմանավորվածությունների ամրապնդում, ինչպես նաև Հյուսիսատլանտյան դաշինքում որպես Երևանի «կուրատորի» Ֆրանսիայի դերի ընդգծում։ Այնուամենայնիվ, դիտորդները ենթադրում են, որ եթե Թրամփի նոր վարչակազմը իրոք Ռուսաստանի հետ լարվածության լիցքաթափման ուղի վերցնի՝ Կրեմլը կարող է նորից ուժեղացնել իր ակտիվությունը Հարավային Կովկասում, իսկ Ֆրանսիան ստիպված կլինի հրաժարվել այս տարածաշրջանում իր ազդեցության գոտին ընդլայնելու հավակնոտ ծրագրերից։