Եկեղեցին և իշխանությունը Փաշինյանը՝ ընդդեմ Գարեգին Բ-ի

Հայաստանի իշխանությունների և հայկական եկեղեցու միջև «սառը պատերազմը» այսօր արդեն վերաճել է բացահայտ առճակատման և շահերի թունդ բախումների: Սա որոշակիորեն հանգեցնում է հասարակության պառակտմանը, հատկապես հաշվի առնելով հանրապետությունում պահպանվող ռևանշիստական տրամադրությունները, որոնք սնուցվում են այդ թվում նաև Հայ Առաքելական եկեղեցու ներկայացուցիչների կողմից: Հնարավոր է, որպեսզի երկրում իրավիճակը դուրս չգա վերահսկողությունից՝ իշխանությունները շարունակում են հակակառավարական օրակարգը ակտիվորեն առաջ մղող հոգևորականների ձերբակալումները։
 
Այսպես, ձերբակալվել են Արագածոտնի թեմի վեց ներկայացուցիչներ, և նրանց թվում է Ամենայն հայոց կաթողիկոս Գարեգին Բ-ի եղբորորդի՝ Արագածոտնի թեմի առաջնորդ Մկրտիչ Պռոշյանը: Քննչական կոմիտեն հայտնել է, որ նրանք ձերբակալվել են հանրային հավաքների անցկացմանը խոչընդոտելու կամ անցկացնել հարկադրելու կամ նրանում մասնակցելու քրեական հետաքննության շրջանակներում, և նշել են, որ կաթողիկոսի մերձավոր ազգականի տանը արդեն խուզարկություն է անցկացվել: Մկրտիչ Պռոշյանի կալանավորման համար հիմք է ծառայել Արագածոտնի թեմի քահանաներից մեկի՝ Արամ Ասատրյանի հայտարարությունն այն մասին, որ թեմի առաջնորդը իրեն և այլ հոգևորականների ստիպել էր մասնակցել 2021 թվականի ընդդիմության հանրահավաքներին։
 
Այստեղ անհրաժեշտ է նշել, որ Հայաստանում վերջին տարիներին տարբեր ընդդիմադիր ուժեր փորձել են մրցակցել Հայաստանի գործող իշխանությունների հետ   և այդ գործընթացում հայկական եկեղեցին ակտիվ մասնակցություն է ունեցել: Ինչպես հայտնի է, այդ շարժման առաջնագծում են ղարաբաղյան խունտայի նախկին պարագլուխներ Ռոբերտ Քոչարյանը և Սերժ Սարգսյանը, որոնց հետ հայ հոգևորականությունը հաստատել է  բավականին սերտ, բարեկամական հարաբերություններ։
 
Բավական է հիշել, թե ինչպես 2020 թվականի աշնանը 44-օրյա պատերազմում Հայաստանի կրած ջախջախիչ պարտությունից հետո, ընդդիմությունը դրդեց մի շարք բողոքի ցույցեր և հասավ՝ 2021 թվականի հունիսին արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների անցկացմանը, որի ժամանակ այն խայտառակ կերպով տապալվեց՝  վարչապետ Փաշինյանի «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունը ստացավ ձայների 54%-ը և 71 տեղ Ազգային ժողովում։
 
Անցյալ տարվա գարնանը հանրապետությունում սկսվեց  բողոքի նոր ալիք, որի համար առիթ հանդիսացավ Ադրբեջանի հետ սահմանի սահմանազատումը, որը և՛ եկեղեցին, և՛ ընդդիմությունը գնահատեցին որպես տարածքի հանձնում Ադրբեջանին: Այդ ամբոխը գլխավորում էր Տավուշի թեմի այն ժամանակվա արքեպիսկոպոս Բագրատը (Գալստանյան), բնականաբար՝ կաթողիկոսի գլխավորությամբ եկեղեցիական ղեկավարության օրհնությամբ: Ի վերջո, այս ամբողջ ներկայացումը նույնպես ապարդյուն ավարտվեց՝ այնպես էլ չիրականացնելով երկրում իշխանափոխության մասին ընդդիմության երազանքը, քանզի Հայաստանի քաղաքացիների մեծամասնությունը այս անգամ էլ աջակցեց գործող կառավարության քաղաքականությանը և չհետևեց հոգևորականության օրինակին։
 
Դրանից հետո կառավարության և եկեղեցու միջև առանց այդ էլ բարդ հարաբերությունները էլ ավելի բարդացան՝ վերածվելով՝ Փաշինյանի և Հայ Առաքելական եկեղեցու առաջնորդի միջև փոխադարձ վիրավորանքների։ Իսկ այս տարվա ամռանը ուժային մարմինները հաղորդեցին երկրում դավադրության բացահայտման մասին և այդ գործով ձերբակալեցին Գալստանյանին և արքեպիսկոպոս Միքայել Աջապահյանին։ Այդ ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը  «ջարդուփշուր արեց» Գարեգին Բ-ին և կոչ արեց նրան հրաժարական տալ, իսկ օգոստոսին, հերթական ճեպազրույցի ժամանակ նորից վերահաստատեց իր անսասան դիրքորոշումը կաթողիկոսի նկատմամբ։
 
«Իմ դիրքորոշումը Հայ Առաքելական Եկեղեցու վերաբերյալ չի փոխվել և չի կարող փոխվել ոչ մի պարագայում։ Կտրիճ Ներսիսյանը (Ամենայն հայոց կաթողիկոսի աշխարհիկ անունը) պետք է լքի իր պաշտոնը։ Ես ղեկավարում եմ այս գործընթացը, և դուք շուտով կտեսնեք դրա առաջին դրսևորումները», - ասաց Հայաստանի առաջնորդը՝ Գարեգինի՝ պաշտոնում ներկայությունը անվանելով «հոգևոր աղտոտում» և հայտարարելով, որ «Հայ Առաքելական եկեղեցուն հարկավոր է հոգևոր վերանորոգում»։
 
Այս հայտարարությունից հետո, սեպտեմբերի 20-ին «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության համագումարում, Փաշինյանը բարձրաձայնեց իր որոշումն այն մասին, որ եկեղեցին պետք է վերադառնա պետականամետ կողմնորոշման, իսկ գործող կաթողիկոսը՝ թողնի իր պաշտոնը, քանի որ նա «պարզապես չի հավատում Աստծուն և Նրան վերաբերվում է որպես ապրանքանիշի, որը կարող է վաճառվել սփյուռքի տոնավաճառներում»։
 
«Նա պետք է հեռանա կամավոր, առանց հանրային ազդեցության, իսկ եթե ոչ, ապա կհեռանա ժողովրդի ազդեցության տակ», - զգուշացրեց վարչապետը։
 
Ամփոփելով ամբողջ վերոհիշյալը, կարող ենք գալ հետևյալ եզրակացության. իշխանությունների և գործող եկեղեցական ղեկավարության միջև որևէ փոխզիջման հավանականությունը զրոյական է, ինչպես նաև Գարեգին II-ի կողմից իր պաշտոնը կամավոր լքելու հավանականությունը։
 
Սակայն, մենք ենթադրում ենք, որ Հայաստանի իշխանությունները կարող են դիմել ավելի արմատական միջոցների Հայ Առաքելական եկեղեցու ղեկավարի դեմ, իսկ կաթողիկոսի մերձավոր ազգականի կալանավորումը՝ լուրջ ազդանշան է Կտրիճ Ներսիսյանի համար և դրա հստակ ցուցիչը, որ նույն ճակատագիրը, ամենայն հավանականությամբ, սպասում է նաև նրան, որպես հայկական եկեղեցու գլխավոր սադրիչի։