Դեսպանի հետկանչո՞ւմ Եղել է սեր առանց ուրախության` կլինի բաժանում առանց տխրության

Ֆրանսիան հետ է կանչել Ադրբեջանում իր դեսպանին։ Ձևականորեն, ինչպես փոխանցում է AFP-ն՝ (Ֆրանս պրեսս գործակալությունը) խորհրդակցությունների համար, ընթացքում մեղադրելով Բաքվին այն գործողությունների մեջ, որոնք իբր վնաս են հասցրել երկկողմ հարաբերություններին: Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը Փարիզում ընդունել է դեսպան Անն Բոյլոնին, այդ հարցը քննարկելու համար, ասվում է արտաքին գործերի նախարարության հայտարարությունում, որում Ադրբեջանը մեղադրվում է «վերջին ամիսներին շարունակվող միակողմանի գործողությունները մեջ, որոնք վնաս են հասցնում մեր երկու երկրների միջև հարաբերություններին»։

Իսկ հետո ավելացվել է մի միանգամայն հիանալի հատված, որ «Ադրբեջանը վերջերս բազմիցս հնչեցրել է մեղադրանքներ Ֆրանսիայի հասցեին, դրանով հանդերձ հիշատակելով նույնիսկ Փարիզի կողմից Հայաստանին աջակցությունը»։ Ընդհանրապես, Ադրբեջանն է ամբողջությամբ մեղավոր, այդպես է ստացվում, որովհետև մենք ենք նպատակաուղղված փչացրել հարաբերությունները Ֆրանսիայի հետ, այդ հարաբերություններին վնաս ենք հասցրել, հնչեցրել ենք միանագամայն անարդար և ճշմարտությունից հեռու մեղադրանքներ, իսկ Ֆրանսիան երբեք Հայաստանին չի աջակցել՝ դա մեզ պարզապես թվացել է «Բաստիոնների», GM-200 ռադարների և «Միստրալ» փոքր հեռահարության հրթիռների մատակարարումների հետ միասին։ Բացի այդ, տեղեկությունը այն մասին, որ Ֆրանսիայի զինված ուժերը պլանավորում են հայկական բանակի համար անցկացնել՝ լեռնային պայմաններում մարտեր անցկացնելու դասընթացներ՝ դրանք ընդամենը խոսակցություններ են, ու ևս մեկ անգամ. անարդար մեղադրանք է, հավասարապես ինչպես նաև ռազմական նախարարի խոսքերը այն մասին, որ Հայաստանի և Ֆրանսիայի միջև ստորագրվել է հայ զինծառայողների վերապատրաստման մասին փաստաթուղթ, որի շրջանակներում Հայաստանի զինված ուժերի սպաները վերապատրաստում կանցնեն Ֆրանսիայում։ Թույլ տվեք մեջբերում անել՝ Ֆրանսիայի Զինված ուժերի նախարար Սեբաստիան Լեկորնուի Երևանում իր հայ գործընկեր Սուրեն Պապիկյանի հետ համատեղ ասուլիսի ժամանակ ելույթից. «Ֆրանսիայի ռազմական հիմնարկները ձեր տրամադրության տակ են սպայական կազմի պատրաստման համար։ Մենք շատ արագ կսկսենք բոլոր ուսումնական գործընթացները»։ Բացի այդ, Լեկորնուն հայտարարել է, որ Ֆրանսիան պատրաստ է Հայաստանին տրամադրել տարբեր հեռահարության հրթիռներ, և եթե Երևանին անհրաժեշտ լինեն կարճ, միջին և մեծ հեռահարության հրթիռներ, ապա այդ հրթիռները կդառնան երկրի պաշտպանական ներուժի զարգացման մասը։

Բացի այդ, մեր կարճ հիշողության վրա հույս դնելը՝ շատ և շատ անշնորհակալ զբաղմունք է, մենք բոլորս հիշում ենք, որ միջազգային ասպարեզում հատկապես Ֆրանսիան է աննախադեպ աջակցություն ցուցաբերել ինչպես Հայաստանին, այնպես էլ ընդմիշտ անհետացած անջատողականներին։ Դա և՛ Ֆրանսիայի Սենատի՝ այդ ժամանակ գոյություն ունեցող ծիծաղելի «արցախ» անունով անջատողական կազմավորումը ճանաչելու կոչով բանաձևն է, դա և՛ անմիջապես Փարիզից Լաչինի սահմանային անցակետ ժամանած, Աստված գիտի ինչով բեռնված 10 բեռնատարն է, դա և՛ դրան հաջորդած ճաղատ գլխով արգելապատնեշին անհաջող թակելն է (սահմանը կողպված է, մեզ մոտ դա խիստ է, ոչ թե բեռնատարը՝ մուկ չի անցնի), դա և՛ դրան հաջորդած ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդում հակաադրբեջանական բանաձև մտցնելու փորձն է, դա և՛ 2023 թվականի սեպտեմբերին տեղային հակաահաբեկչական միջոցառումներից հետո Ադրբեջանի դեմ պատժամիջոցներ կիրառելու Ֆրանսիայի Սենատի կոչն է Եվրամիությանը։ Այնպես որ, մենք հիշելու բան ունենք, և չենք պատրաստվում ինչ որ բան մոռանալ, նույնիսկ հույս էլ չունենաք: Եվ լրտեսական գործունեությունն ենք հիշում, և չենք մոռանում այն մասին, որ դիվանագիտական կարգավիճակին անհամատեղելի գործունեության համար Ֆրանսիայի դեսպանատան երկու աշխատակիցները արժանիորեն վտարվել են Ադրբեջանից, և պատրաստ ենք բոլորին և ցանկացած պահի հիշեցնել՝ լրտեսության մեջ կասկածանքով կալանավորված Ֆրանսիայի քաղաքացի Մարտին Ռայանի մասին, բարեբախտաբար ապացոցուղական բազան չափից ավել է։

Ի՞նչ ունենք չոր մնացորդում։ Այն նույն բանը, որ Ադրբեջանի եւ Ֆրանսիայի միջեւ հարաբերությունների վատթարացման պատճառները պարզ ու հասկանալի են, եւ այստեղ մենք մեղք չունենք։ Հատկապես Ֆրանսիան է հանդիսանում Հայաստանի գլխավոր հովանավորը, նա է լոբբինգ անում Հայաստանի շահերը միջազգային ասպարեզում։ Հատկապես Ֆրանսիան է Ադրբեջանի հետ վեճերի հարցերում բազմիցս հանդես եկել Հայաստանի օգտին։ Հատկապես Ֆրանսիան է հանդիսանում հայկական բանակի համար ռազմական տեխնիկայի և սպառազինության մատակարարը։ Այո, մենք հիանալի հիշողություն ունենք, և ինչ որ չենք հիշում, որ երեսուն տարվա օկուպացիայի ընթացքում Ֆրանսիան խոսեր Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության, ինչպես Ադրբեջանի օկուպացված տարածքներում, այնպես էլ բուն Հայաստանում էթնիկ զտումների ենթարկված ադրբեջանցիների իրավունքների մասին։ Այնպես որ Ֆրանսիան ինքն է ընտրություն կատարել, թե ում կողմն է:

Եվ վերջապես, ամենակարեւորը. Զանգեզուրի միջանցքը, որը մենք վաղ թե ուշ կստանանք՝ կդառնա Եվրոպան Կենտրոնական Ասիայի եւ Չինաստանի հետ կապող առանցքային ուղիներից մեկը։ Եվ հենց դրա համար էլ անհրաժեշտ է այս գործընթացից հեռու պահել ոչ միայն արտատարածաշրջանային դերակատարներին, ոչ միայն Ֆրանսիային, այլ նաեւ ընդհանրապես ԵՄ-ին, այս երթուղին առհասարակ չպետք է վերահսկվի Եվրոպայի կողմից։ Ադրբեջանը, սկզբունքորեն դեմ չէ Ֆրանսիայի հետ շփումները հնարավորինս նվազագույնի հասցնելուն։ Եվ սկսել պետք է, կարծում եմ, մշակութային շփումներից: Այո, դուք միանգամայն ճիշտ կռահեցիք. որտեղից սկսվում է «փափուկ ուժը»:

Հիանալի դրամատուրգը, խոսքս Ալեքսանդր Նիկոլաևիչ Օստրովսկու մասին է, եթե ինչ-որ բան, ունի «Առանց մեղքի մեղավորներ» հիանալի պիեսը: Դրանում յուրաքանչյուր արտահայտություն առնչվում է ընթացիկ օրվա թեմային, այնպիսի զգացմունք կա, որ Ալեքսանդր Նիկոլաևիչը մեր տարածաշրջանում է գրել այս պիեսը։ Մենք մեղադրանքներ հնչեցրեցինք Ֆրանսիայի դեմ՝ ուրեմն ահա ձեզ համար մեկ մեջբերում. «Գրգռեցին նրան, նա այդպես դարձավ դյուրագրգիռ» Ֆրանսիան Ադրբեջանին մեղադրում է նրանում, որ այդ մե՞նք ենք նպատակաուղղված փչացրել հարաբերությունները նրա հետ։ Դե տեսեք ձեզ համար մեկ այլ մեջբերում. «Տարօրինակ կին. զգացումը լիովին տիրապետում է նրան, տիրում է ամեն ինչին, և նա հաճախ է հասնում մինչև հալյուցինացիաների»: Թեև այդ պիեսում անձամբ իմ ամենասիրած մեջբերումն է՝ «նրա մոտ մի տեսակ քիչ ամոթ կար»: