Կոմպլեմենտարության սուիցիդալ հատկությունների մասին
Caliber.Az-ի YouTube ալիքի տեսանյութը

Ռեպորտաժ  04 Ապրիլի 2023 - 11:11

Երեք օր տևած և ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի նախաձեռնությամբ երկրորդ անգամ անցկացված այսպես կոչված «Ժողովրդավարության գագաթնաժողովն» ավարտվեց՝ հետևում թողնելով բազմաթիվ հարցեր այս միջոցառման նպատակահարմարության վերաբերյալ՝ ինչպես Միացյալ Նահանգների ներսում, այնպես էլ նրա սահմաններից դուրս։ ՄԱԿ-ի լիիրավ անդամ 193 երկրներից (չհաշված դիտորդ հանդիսացող Պաղեստինը և Վատիկանը), գագաթնաժողովին հրավիրվելու «պատվին» (չակերտներով) արժանացել են 121 պետությունների ղեկավարներ։ Եվ նույնիսկ դրանցից միայն 73 պետություն է որոշել ստորագրել վերջնական հռչակագիրը, այն էլ ստորագրողներից 13-ը դա արել են վերապահումներով։

Հրավիրվածների թվում չկային Ադրբեջանը, Թուրքիան, Հունգարիան և շատ այլ երկրներ։ Ոմանք, ինչպես Պակիստանը, իրենք հրաժարվեցին: Արաբական երկրները բացակայում էին ամբողջ կազմով, և նույնիսկ հրավիրված Թունիսը հրաժարվեց մասնակցել գագաթնաժողովին։ Բայց դրա փոխարեն կային Վաունատուն և Տուվալուն: Մենք մտադիր չենք քննարկել, թե ինչպիսին է ժողովրդավարության վիճակն այդ երկրներում, բայց մեր տարածաշրջանում այդ կղզի միկրոպետությունները հայտնի են նրանով, որ 2011 թվականին ճանաչել, իսկ մի քանի տարի անց՝ հրաժարվել են անջատողական Աբխազիայի և Հարավային Օսեթիայի անկախությունը ճանաչելուց:

Ընդհանուր առմամբ, «Ժողովրդավարության գագաթնաժողովում» քիչ չէին բավականին երկրները։ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն էլ էր նրանց թվում, ովքեր մասնակցեցին և անվերապահորեն չստորագրեց ամփոփիչ հռչակագիրը՝ դրանում առկա պարագրաֆի բովանդակության պատճառով, որը դատապարտում է ուժի կիրառման փորձերը «որևէ պետության տարածքային ամբողջականության կամ քաղաքական անկախության դեմ»։

Հիշեցնենք, որ այդ պարբերությունում որպես օրինակ բերվել էր «Ռուսաստանի Դաշնության ագրեսիան Ուկրաինայի դեմ»: Երևանն անարդար համարեց այդ կետը, քանի որ դրանում չէր հիշատակվում Բաքվի հետ իր հակամարտությունը, որը, Հայաստանի տեսանկյունից, նույնպես պետք է դատապարտվեր համաշխարհային հանրության կողմից։ Թե ինչու պետք է համաշխարհային հանրությունը դատապարտի Բաքվի օրինական գործողությունները, որոնք, ընդհակառակը, ուղղված են, տարածքային ամբողջականության դեմ ուժի կիրառման հետևանքների վերացմանը, Փաշինյանը դժվար թե կարողանա որևէ մեկին բացատրի։

Ելնելով այս խիստ «հայկական» տրամաբանությունից՝ համաշխարհային հանրությունն այսօր պետք է դատապարտի Ուկրաինայի զինված ուժերի գործողությունները, որոնք ուժ են կիրառում այդ երկրի տարածքային ամբողջականության դեմ ուժի կիրառումը կանխելու համար։ Բայց ամենածիծաղելին դա չէ: Իսկ եթե հռչակագիրը հերթական հակաադրբեջանական փաստաթղթի վերածվեր, ինչպես դա տեղի ունեցավ Եվրախորհրդարանում, ԵԽԽՎ-ում, Ֆրանսիայի, Նիդեռլանդների, և այլ երկրների խորհրդարաններում, ի՞նչ կլիներ այդ դեպքում: Արդյո՞ք Հայաստանը թիկունքից կհարվածեր որ ռազմավարական դաշնակից Ռուսաստանին։ Ասա', Նիկոլ։ Միտքդ հասցրո'ւ տրամաբանական ավարտին:

Թեև, եթե մինչև վերջ հետևողական լինենք, ապա Ուկրաինայի դեմ Ռուսաստանի ագրեսիայի հետ մեկտեղ որպես օրինակ պետք է բերվեր հենց Ադրբեջանի դեմ Հայաստանի ագրեսիան, ադրբեջանական հողերի 30-ամյա օկուպացիան՝ ուղեկցված էթնիկ զտումներով, քաղաքների ու գյուղերի կովկասյան Հիրոսիմայի վերածումով, ոսկե ատամներ գտնելու համար գերեզմաններ փորելով, մզկիթներում խոզեր պահելով։

Եվ նույնիսկ այնպիսի ազդեցիկ թերթը, ինչպիսին Financial Times-ն է, նշում է, որ հյուսիսային Եթովպիայում երկու տարվա քաղաքացիական պատերազմի ընթացքում զոհվել է մոտ 600 հազար մարդ, սակայն այս խնդիրը աշխարհում այնքան մտահոգություն չի առաջացրել, որքան ուկրաինական ճգնաժամը, ինչը ստիպում է «Գլոբալ Հարավին» (երրորդ աշխարհի երկրներին) մեծ թերահավատությամբ վերաբերվել արևմտյան երկրների՝ ամբողջ մոլորակում մարդու իրավունքների և ժողովրդավարության պաշտպանության վերաբերյալ խոստումներին: Եվ սա նաև պատճառներից մեկն է, թե ինչու եզրափակիչ հռչակագրի ստորագրումը նշանավորվեց գագաթնաժողովի սկզբնական գաղափարների լիակատար ձախողմամբ:

Գագաթնաժողովը մի շարք անեկդոտային տարրեր էր պարունակում։ Հռչակագրին վերապահումներով աջակցեցին այնպիսի երկրներ, ինչպիսիք են Բուլղարիան, Դոմինիկյան Հանրապետությունը, Հնդկաստանը, Իրաքը, Իսրայելը, Մալավին, Մավրիտանիան, Մեքսիկան, Պարագվայը, Ֆիլիպինները, Լեհաստանը և Զամբիան: Այսպիսով, Զամբիան ԱՄՆ-ի, Կոստա Ռիկայի, Հարավային Կորեայի և Նիդեռլանդների հետ միասին... ներկայիս «հանուն ժողովրդավարության գագաթնաժողովի» համանախագահն էր։ Եվ նա հրաժարվեց լիովին աջակցել իր համանախագահած կառույցի հռչակագիրը։

Ի դեպ, նույն Financial Times-ը, աղ ցանելով ամերիկյան վարչակազմի վերքի վրա, նշել է, որ «նախագահ Բայդենի երկրորդ գագաթնաժողովը միաժամանակ վիրտուալ էր (այսինքն՝ տեսակապի միջոցով) և... սյուրռեալիստական»։ Ահա «տուսովկայի» գնահատականը, որին վարչապետ Փաշինյանը ջանք չէր խնայում մասնակցելու համար:

Եթե ԱՄՆ-ը հետևողական լիներ, հյուրերի ցուցակում չէին լինի Հնդկաստանը, որտեղ ընդդիմության առաջնորդ Ռահուլ Գանդին այժմ ճնշման տակ է, և Մեքսիկան, որտեղ նախագահ Անդրես Մանուել Լոպես Օբրադորը փորձում է վերջ տալ ազատ և արդար ընտրությունների անցկացմանը, էլ չեմ խոսում որոշ էլ ավելի վիճելի մասնակիցների մասին: Դեմոկրատական ճամբարի մասշտաբները ցույց տալու խնդիրը, ըստ երևույթին, գերակշռել է մասնակիցների ընտրության խիստ չափանիշներին։

«Նման ընկերներ ունենալու դեպքում ժողովրդավարությանը թշնամիներ պետք չեն», - նշում է Financial Times-ը:

Բայց վերադառնանք մեր անփույթ վարչապետին, որի ուղևորությունը ծաղրի արժանացավ ոչ միայն նրա ընդդիմադիրների, այլ նաև հայաստանյան բազմաթիվ իշխանամետ լրատվամիջոցների կողմից, որոնք ամոթխած լռությամբ փորձեցին չանդրադառնալ դրան։

Բայց իսկապես, ում մտքով կանցներ. հարցազրույց տալ ՏԱՍՍ-ին և Ուկրաինայում «հատուկ գործողությունը» (չակերտներով) դատապարտելուց հրաժարվելը բացատրել ՄԻԱՅՆ նրանով, որ հռչակագրում չի դատապարտել «ադրբեջանական ագրեսիան»: Ստացվում է, որ հակառակ դեպքում Երևանը կդատապարտե՞ր Ռուսաստանին։ Այո, և անմիջապես այն բանից հետո, երբ ՀՀ Սահմանադրական դատարանը հաստատեց Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի կանոնադրությունը:

Եվ այս ամենը, այսօրվա Երևանի ընկալմամբ, հանդիսանում է ... «կոմպլեմենտար» արտաքին քաղաքականություն։ Մենք մեր կողմից միայն մի բան կասենք՝ այդպես շարունակիր, Նիկոլ։

Caliber.Az

Դիտումներ: 322