Երևանը հովանավորության տակ է, Թբիլիսին՝ ցասումի. Եվրամիության երկակի չափանիշները Հարավային Կովկասում Վլադիմիր Ցխվեդիանիի հոդվածը

Եվրամիության և Վրաստանի միջև հարաբերությունները շարունակում են վատթարանալ, իսկ իրենք, Վրաստանի «եվրոպամետ» քաղաքական ուժերը արագորեն մարգինալանում են՝ կորցնում են բնակչության աջակցությունը և լիովին կախված են ԵՄ-ի ֆինանսավորումից: Արևմտամետ ընդդիմության ներքին աջակցությունը հստակորեն դրսևորվել է՝ 2025 թվականի հունիսի 29-ի կիրակի երեկոյան Թբիլիսիի խորհրդարանի շենքի առջև կազմակերպված «Վեր կաց, Վրաստան» ակցիայով:
 
Նախօրեին նախկին նախագահ Սալոմե Զուրաբիշվիլին գրեթե հիստերիկ տոնով «եվրոպական ընտրության» կողմնակիցներին կոչ արեց մասնակցել միջոցառմանը: Սակայն հավաքվեց այնքան քիչ մարդ, որ օպերատորները դժվարությամբ էին ընտրում այնպիսի տեսանկյուններ, որոնք թույլ կտային տեղի ունեցողը ներկայացնել որպես «զանգվածային բողոքի ակցիա»: Նույնիսկ ամենից ավելի «հաջող» կադրում երևում էր միայն ընդդիմադիրների փոքր խումբ, որոնք դժվարությամբ էին լցրել Ռուսթավելի պողոտայի նեղ հատվածը:
 
Ամբիոնից, դեռևս ազատության մեջ գտնվող արևմտամետ ընդդիմության ներկայացուցիչների կողմից հնչում էին գործող իշխանության բռնի տապալման արմատական և ծայրահեղական կոչեր: Ինքը, Սալոմե Զուրաբիշվիլին նույնպես ելույթ ունեցավ հավաքվածների առջև, նրանց «շնորհավորեց» յոթամսյա «անընդհատ բողոքի» կապակցությամբ, համերաշխություն հայտնեց բանտարկված ընդդիմության առաջնորդներին և միասնության կոչ արեց:
 
Արդեն հաջորդ օրը՝ 2025 թվականի հունիսի 30-ին, վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեն, մեկնաբանելով ակցիան, նշեց ընդդիմության անզորությունը և Եվրամիությանը ուղղակիորեն մեղադրեց Վրաստանում «հեղափոխական գործընթացները» ֆինանսավորելու մեջ։
 
«Բոլորը ևս մեկ անգամ համոզվեցին, թե որքան դժվար է իրավիճակը արմատական ընդդիմության համար։ Չորս կուսակցություն, 40 ՈԿԿ, եվրոպական բյուրոկրատիայի ֆինանսավորում, Deep state-ը՝ բոլորը միասին մասնակցեցին, իսկ պիկետի դուրս եկավ 2000 մարդ», - հայտարարեց կառավարության ղեկավարը։
 
Նա ընդգծեց, որ մտահոգություն է առաջացնում բռնության և իշխանության բռնի տապալման բացահայտ կոչեր անող շարժումներին եվրոպական հիմնադրամներից ֆինանսավորման ինքնին փաստը։
 
«Այն, որ Եվրամիության կողմից ֆինանսավորվող ՈԿԿ-ները կազմակերպում են 2000 մարդկանցից բաղկացած ակցիաներ և պահանջում են իշխանափոխություն՝ չափազանց տխուր իրականություն է ստեղծում։ Սա խաթարում է վստահությունը ոչ միայն եվրոպական բյուրոկրատիայի, այլ նաև ինքնին ԵՄ-ի նկատմամբ», - նշել է Կոբախիձեն։
 
Նրա խոսքով, բոլորը տեսնում են, թե ինչպես է Deep state-ը ԵՄ-ի ֆինանսավորումը օգտագործում  Վրաստանում հեղափոխական գործընթացները խթանելու համար։
 
«Լավ է, որ այս գործընթացները հեռանկար չունեն, բայց ինքնին այն փաստը, որ ԵՄ-ն ՈԿԿ-ների միջոցով ֆինանսավորում են կառավարության տապալման կոչերով ակցիաները՝ բացասաբար է անդրադառնում նրա հեղինակության վրա մեր երկրում: Զարմանալի չէ, որ ԵՄ-ի նկատմամբ վստահությունը 80%-ից նվազել է մինչև 50%: Deep state-ի կողմից կառավարվող եվրոպական բյուրոկրատիան ոչնչացնում է վրացական հասարակության վստահությունը եվրոպական կառույցների նկատմամբ», - եզրափակել է վարչապետը:
 
2025 թվականի հուլիսի 1-ին էլ ավելի կոշտ է արտահայտվել Վրաստանի խորհրդարանի նախագահ Շալվա Պապուաշվիլին։ Նա ԵՄ-ին անմիջականորեն մեղադրել է պետական հեղաշրջման բռնի սցենար նախապատրաստելու մեջ։
 
«Եվրամիության դեսպանատունը պետք է անհապաղ բացատրի, թե այդ ինչպես է ստացվում, որ ԵՄ-ի քաղաքացիների փողերով Վրաստանում հնչում են իշխանության տապալման, ռազմական գործողությունների և համընդհանուր պատժի կոչեր», - հայտարարել է նա։
 
Պապուաշվիլին ընդգծել է, որ անհրաժեշտ է անհապաղ պարզաբանել, թե արդյոք ԵՄ-ի դեսպանատունը հեռու է նման կոչերից։
 
«Երեկ չէ առաջին օրվա ակցիան ոչ միայն աջակցվել, այլև կազմակերպվել է Եվրամիության կողմից ֆինանսավորվող ՈԿԿ-ների կողմից: Դրանց թվում են՝ «Միջազգային թափանցիկություն» և «Սապարի» կազմակերպությունները: Բեմի վրա բոլորինն ղեկավարում էր Բայա Պատարաիան՝ հատկապես նա էր որոշում, թե ում թույլատրել բեմ բարձրանալ և ինչպիսի հայտարարություններն են ընդունելի: Իսկ սա այն մարդն է, որի աշխատավարձը վճարվում է ԵՄ բյուջեից: Հետևաբար, ակցիայի ժամանակ արված հայտարարությունները թույլատրվել են կազմակերպիչների կողմից: Երբ մենք լսում ենք կառավարության տապալման և զինյալների մասնակցության կոչեր - ես մեջբերում եմ ելույթները - դա հնչել է Եվրամիության փողերով կազմակերպված միջոցառման ժամանակ: Սա, անշուշտ, աղետ է», - հայտարարել է Պապուաշվիլին:
 
Նա ընդգծել է, որ նման ֆինանսավորումը խախտում է Վրաստանի սահմանադրությունն ու օրենսդրությունը, ինչպես նաև միջազգային իրավունքը:
 
«Եվս մեկ անգամ ընդգծում եմ. ակցիան կազմակերպվել էր «Միջազգային թափանցիկություն», «Սապարի» և ԵՄ-ի հիմնադրամներից միջոցներ ստացող այլ ՈԿԿ-ների կողմից: Բոլոր հայտարարությունները վերահսկում էր Բայա Պատարաիան, և դա խոստովանում են իրենք մասնակիցները: Այսպիսով, Ռուսթավելի պողոտայում հնչել են եվրոպական գումարներով բռնի իշխանափոխության կոչեր: ԵՄ-ի դեսպանը պարտավոր է անհապաղ բացատրություն տալ», - ընդգծել է խորհրդարանի խոսնակը:
 
Թբիլիսիի և Բրյուսելի միջև հարաբերությունների կտրուկ սառեցման այս ֆոնին, Եվրամիությունը, ընդհակառակը, ակտիվորեն ցուցադրում է հավատարմություն և աջակցություն Հայաստանին: Եվրամիությունը աչք է փակում Երևանում ներքաղաքական հակամարտությունների, մարդու իրավունքների խախտումների և ռևանշիստական հռետորաբանությամբ ուղեկցվող շարունակական ռազմականացման վրա։
 
ԵՄ-ի դիվանագիտության ղեկավար Կայա Կալասը, այցով գտնվելով Հայաստանում, Հայաստանի արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանի հետ համատեղ մամուլի ասուլիսում խոստացավ 2024-2027 թվականների կայունության և տնտեսական աճի ծրագրի շրջանակներում 270 միլիոն եվրո հատկացնել Երևանին: Այս աջակցությունը, նրա խոսքով, ներառում է օգնությունը բիզնեսին, բարեփոխումներին նպաստելը և ԵՄ-ի և Հայաստանի միջև կապերի խորացումը։
 
«ԵՄ-ն երբեք այսքան մոտ չի եղել Հայաստանին: Մենք պատրաստ ենք խորացնել համագործակցությունը», - ընդգծել է Կայա Կալասը։
 
Սակայն Հայաստանի և ԵՄ-ի մերձեցման իրական տրանսպորտային և քաղաքական ճանապարհներ՝ առանց Վրաստանի գոյություն չունեն։ Եվ տեսանելի ապագայում, այդ թվում նաև առանց Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ լիարժեք խաղաղ կարգավորման և Զանգեզուրի միջանցքի բացման՝ նման կապերը քիչ հավանական են։ Այո և միջանցքի հիպոթետիկ բացման դեպքում էլ ինքնիշխան Թուրքիան հազիվ թե սկսի կուրորեն կատարել Բրյուսելի հրահանգները։
 
Այսպիսով, Հայաստանի եվրոպական ինտեգրումը՝ Վրաստանի նկատմամբ վերահսկողությունը կորցնելու պայմաններում դառնում է անիմաստ։ Սա նշանակում է, որ Երևանի եվրոպամետ ուժերը այսօր ավելի քան երբևէ հետաքրքրված են Թբիլիսիում իրենց գաղափարական և երբեմն էթնիկ դաշնակիցների իշխանության գալով՝ այդ թվում նաև ուժային, «մայդանների» և «հեղափոխությունների» ճանապարհով։
 
Եթե նման «հեղափոխությունը» փլուզի վրացական պետականությունը, ապա Վրաստանի նկատմամբ ավանդաբար թշնամաբար տրամադրված արմատական հայ ազգայնականները՝ «եվրոպական գործընկերների» օգնությամբ անկայունացված հարևան երկրի տարածքով ծով դուրս գալու եզակի հնարավորություն կստանան։
 
Բացառված չէ նաև այն սցենարը, որի դեպքում պաշտոնական Երևանի ֆինանսական աջակցության աճին զուգընթաց՝ Եվրամիությունը ավելացնի նաև ներդրումները Վրաստանում «հեղափոխության» մեջ, այդ թվում նաև այդ նույն Հայաստանի միջոցով։ Առավել ևս, վրացական արևմտամետ ընդդիմության բռնի գործողություններում, որոնց կոչերն արդեն բացահայտորեն հնչում են, կարող են ներգրավված լինել հայ զինյալներ և ծայրահեղականներ՝ ինչպես Վրաստանի քաղաքացիներ, այնպես էլ հարևան երկրից ժամանածներ։
 
Այս ամենը կարող է ստեղծել չափազանց վտանգավոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակ ոչ միայն Վրաստանի, այլ նաև ամբողջ Հարավային Կովկասի համար՝ կրկին մեկնարկելով սահմանների վերաձևավորման գործընթացը և խախտելով միջազգային տարանցիկ երթուղիների, ներառյալ Միջին միջանցքի կայուն աշխատանքը։
 
Վլադիմիր Ցխվեդիանի, Վրաստան, հատուկ Caliber.Az-ի համար