Ո՞ր բևեռը կընտրի Ղազախստանը՝ թուրքակա՞ն, թե ռուսակա՞ն
Caliber.Az-ի ակնարկը
Վերլուծություն 18 Ապրիլի 2022 - 13:35
Քվեարկման Մակարդակ Caliber.Az |
Չի կարելի բացառել թուրքական ռազմաքաղաքական միության կազմավորումը, այն կարող է կազմավորվել Թուրքական պետությունների կազմակերպության շուրջ։ Սակայն այստեղ շատ բան, Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ մեկտեղ, կախված կլինի տարածությամբ խոշորագույն թուրքական պետության՝ Ղազախստանի դիրքորոշումից։ Հատկապես Ղազախստանի օրինակով մենք այսօր կդիտարկենք Նուր-Սուլթանի կողմից, որպես իր գլավոր ռազմաքաղաքական դաշնակից՝ Թուրքիա, թե Ռուսաստան հնարավոր ընտրությունը։ Այո, այժմ Ղազախստանը ՀԱՊԿ-ի անդամ է, սակայն աշխարհում իրավիճակը սրըթաց փոխվում է և այստեղ նույնպես հնարավոր են տարբեր տարբերակներ։
Ղազախստանը խոշոր պետություն է, 19 մլն բնակչությամբ, բնական հարուստ պաշարներով։ Բոլորովին վերջերս այդ պետությունը հրավիրեց ռուսական զորքերին՝ պաշտպանելու Կասըմ-Ժոմարտ Տոկաևի կառավարությանը, որին սպառնում էին Արևմտյան Ղազախստանում որակավորված աշխատողների գործադուլները և Ալամաթիում և Շիմքենդում ցածր որակավորված աշխատողների և գործազուրկների ապստամբությունը։ Սակայն, այդ երկրի իշխանությունները շատ շուտ Ռուսաստանի Դաշնությանը և ՀԱՊԿ-ի մյուս պետություններին խնդրեցին դուրս բերել զինված ուժերը։ Բայց փաստը, որ նրանք կանչեցին ռուսական զորքերին, այլ ոչ թե թուրքականին՝ ուշագրավ է։
Թուրքիայում այդ որոշումը աշխուժացած վիճաբանություն և մեկնաբանություներ առաջացրին այն ոգով, որ Մոսկվան մի քայլ առաջ է արել, անցնելով Անկարային։ Որոշ մեկնաբաններ ասում էին, որ Թուրքիան պետք է աշխատի նրա վրա, որպեսզի Թուրքական պետությունների կազմակերպությունը վերածի լիարժեք ռազմաքաղաքական դաշինքի։
Այսօր Ղազախստանի դիրքորշումը փոխվում է։ «Ղազախսատանը չի օգնի Ռուսաստանին ԱՄՆ-ի ու Եվրոպական երկրների կողմից նրա դեմ ընդունված պատժամիջոցները շրջանցելու մեջ»,- հայտարարել է Ղազախստանի նախագահ աշխատակազմի ղեկավարի առաջին տեղակալ Տիմուր Սուլեյմանովը՝ «Euractiv» կայքին տված հարցազրույցում։
Ռուսական «Վեդոմոստի» օրաթերթը հայտնում է, որ Սուլեյմանովը հայտարարել է, որ Ղազախստանի համար կարևոր է ցուցադրվել, որպես եվրոպական գործընկեր, և, որ երկիրը չի դառնա Ռուսաստանի գործիք պատժամիջոցները շրջանցելու հարցում։ «Մենք կպահպանենք պատժամիջոցները։ Չնայած նրան, որ հանդիսանում ենք Ռուսաստանի, Բելառուսի և մյուս երկրների տնտեսական միության մասը, մենք հանդիսանում ենք նաև համաշխարհային հանրության մասը։ Ուստի մենք ամենից շատ չենք ուզում, որպեսզի Ղազախստանում կիրառվեն ԱՄՆ-ի ու Եվրոպայի երկրորդական պատժամիջոցները»,- ընդգծել է նա։
Ո՞րն է հաջորդը: Ռուսաստանն ասում է, որ իր շահերն ունի Ուկրաինայում և զորքեր է մտցրել նրա տարածք: Հյուսիսային Ղազախստանը հիմնականում բնակեցված է ռուսներով և ռուսախոսներով։ Այսօր շատ ռուս հայրենասերներ կասեն, որ Ռուսաստանն այնտեղ էլ իր շահերն ունի։ Ամբողջ հարցն այն է, թե ինչպես է վարվելու Ղազախստանի կառավարությունը։
Շուշայի հռչակագիրը Ադրբեջանին տվել է Թուրքիայի պաշտպանությունը։ Հնարավոր է արդյո՞ք, որ ժամանակի հետ Ղազախստանի կառավարությունը դիմի նմանատիպ համաձայնագրի։ Մենք ապրում ենք նոր դարաշրջանում, երբ աշխարհը սրընթաց փոխվում է։ Պատմությունը դառնում է առավել ճկուն, երկրների միջև լարվածությունը ուժեղանում է, նախկինում գոյություն ունեցող նրանց սահմանները կարող են «լողալ»։ Տվյալ դեպքում Ղազախստանը կարող է դիմել Թուրքիայի հետ անմիջական ռազմական դաշինքի կնքմանը, որը չի քողարկում իր ազդեցության ոլորտը ընդլայնելու նկատառումները։ Իսկ ի՞նչ, եթե Անկարայի և Նուր-Սուլթանի շահերը համընկնեն։
Այստեղ կա նաև այլ ասպեկտ՝ տնտեսական։ Աճող պատժամիջոցների տակ գտնվող Ռուսաստանը կարող է խնդրահարույց վայր դառնալ ղազախական ընկերությունների համար։ Ճիշտ է, նույն Սուլեյմենովն ասում է, որ Ղազախստանը շարունակելու է առևտուրը Ռուսաստանի հետ, ներդրումներ կատարել երկրում և ներդրումներ ներգրավել իր համար։ Բայց նույնիսկ ՉԺՀ-ն, որն ասում է, որ չի պահպանի այն պատժամիջոցները, որոնք չեն բխում ՄԱԿ-ից, այնուամենայնիվ, նվազեցնում է առևտուրը Ռուսաստանի հետ և սառեցնում է ներդրումներն այնտեղ՝ վախենալով հայտնվել ԱՄՆ և ԵՄ պատժամիջոցների տակ:
Եթե հավելենք, որ Ղազախստանի տնտեսության և բնական ռեսուրսների մի հսկայական մասը վերահսկվում է միջազգային բիզնեսի կողմից, ապա իրավիճակ դառնում է ավելի հետաքրքիր։ Փետրվարի 2-ին Ֆորբսը հայտնել է, որ 25 օտարերկրյա հարկատուներ Ղազախստանի բյուջե են մուտքագրել բոլոր հարկերի ավելի քան 28%-ը։ Այստեղ ներկայացված են ամերիկյան, եվրոպական, ճապոնական, հարավկորեական,ինչպես նաև չինական և թուրքական ընկերություններ։ Կասկածից վեր է, որ նրանց ձայնը կարևոր է նաև այս երկրի քաղաքականության ձևավորման մեջ։
Սակայն վերջին իրադարձությունների լույսի ներքո առաջին տեղում կարող են հայտնվել քաղաքական նկատառումները: Ղազախստանը, իհարկե, չի խզելու Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները, դա կարող է չափազանց վնասաբեր լինել։ Ամենայն հավանականությամբ, նա կդրսևորի չափավոր քաղաքականություն՝ աստիճանաբար ամրապնդելով կապերը Թուրքիայի հետ։
Caliber.Az
Դիտումներ: 524
1
|
Ղարաբաղն առանց խաղաղապահների Նոր գլուխ Ադրբեջանի և Ռուսաստանի հարաբերությունների պատմության մեջ
15 Մայիսի 2024 - 18:1184 Դիտումներ
|
2
|
Բնապահպանական աղետ Ադրբեջանի հետ սահմանին Նոր քարտեզը մերկացնում է Հայաստանին
18 Մայիսի 2024 - 10:4965 Դիտումներ
|
3
|
Խաղաղապահները հեռանում են, վստահությունը մնում է Ադրբեջանը շարունակում է ամրապնդել իր ինքնիշխանությունը
16 Մայիսի 2024 - 14:2555 Դիտումներ
|
4
|
Ֆրանսիան պետք է հրաժարվի տարածաշրջանում ապակայունացնող գործողություններից Յաշար Ալիևի նամակը ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարին
15 Մայիսի 2024 - 15:3553 Դիտումներ
|
5
|
ՀԱԵ-ն և ահաբեկչությունը Ավանդույթներ, որոնց հետևում է Բագրատ Գալստանյանը
16 Մայիսի 2024 - 11:0249 Դիտումներ
|
Ավելի քան 250 հեկտար ազատագրված տարածքներ ականազերծվել են
ՊՆ սակրավորների աշխատանքի ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ ԵՎ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ18 Մայիսի 2024 - 13:22
Հայրենական պատերազմի հերոսը նշանակվել է Ադրբեջանի ՌՕՈՒ-ի հրամանատար
ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ18 Մայիսի 2024 - 13:03
Վայնասունն անօգուտ է
Հանգիստ, հետաքննություն է անցկացվում18 Մայիսի 2024 - 12:55
Ռևանշիստ արքեպիսկոպոս. Փաշինյանը գնացել է սահմանամերձ գյուղ՝ ժողովրդին համոզելու
18 Մայիսի 2024 - 12:35
Թուրք նախարարը նշել է Զանգեզուրի միջանցքի գործարկման հնարավոր ժամկետները
18 Մայիսի 2024 - 12:28
Պահեստայինների հետ գեներալներ Վելիևի և Միրզոևի հանդիպման հիմնական թեմաները. մանրամասներ
18 Մայիսի 2024 - 11:53
Ադրբեջանում ձյուն է տեղացել
18 Մայիսի 2024 - 11:40
Եվ ահա նորից...
Էմին Գալալիի մտորումները18 Մայիսի 2024 - 11:29
Եվրամիությունն աջակցել է Բաքվի և Երևանի միջև սահմանային հատվածների համաձայնեցմանը
18 Մայիսի 2024 - 11:22
Հիքմեթ Հաջիևը հանդիպել է Ջեյք Սալիվանի հետ
18 Մայիսի 2024 - 10:54
Բնապահպանական աղետ Ադրբեջանի հետ սահմանին
Նոր քարտեզը մերկացնում է Հայաստանին18 Մայիսի 2024 - 10:49
Ավարտվել են «Անատոլիական փյունիկ-2024» միջազգային զորավարժությունները
ՖՈՏՈ/ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ18 Մայիսի 2024 - 10:15
Բահար Մուրադովան մասնակցել է ԹՊԿ նախարարների ընտանիքի հարցերով առաջին նիստին
ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ18 Մայիսի 2024 - 10:07
Մերկ ազգայնականության կիսափակ կաթսան
«Հին աշխարհի հիստերիկներ»18 Մայիսի 2024 - 10:03
Օվերչուկ. ՌԴ-ն սերտորեն համագործակցում է Ադրբեջանի հետ Հյուսիս-Հարավ միջանցքի ստեղծման հարցում
18 Մայիսի 2024 - 09:21
Ավարտվել է Բելառուսի նախագահի պետական այցը Ադրբեջան
ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ18 Մայիսի 2024 - 09:04
Բելառուսը հարյուրավոր ընտանիքների համար բնակավայր կկառուցի Ղարաբաղում
17 Մայիսի 2024 - 20:31
Ադրբեջանական հրետանայինները բարձր ճշգրտությամբ ոչնչացրել են նախատեսված թիրախները
ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ զորավարժություններից17 Մայիսի 2024 - 19:18
Որքա՞ն է ավելացել Ադրբեջանի բնակչությունը
ՎԻՃԱԿԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ17 Մայիսի 2024 - 17:26
Արևմուտքին կհաջողվի արդյո՞ք Վրաստանին կրկին անգամ ներքաշել գունավոր «ճահճուտի» մեջ։
Caliber.Az-ի YouTube ալիքի տեսանյութը17 Մայիսի 2024 - 17:17
Ալիևն ու Տոկաևը կարծիքներ են փոխանակել համագործակցության հեռանկարների և ապագա շփումների շուրջ
17 Մայիսի 2024 - 17:16
Ալիևն ու Լուկաշենկոն զննել են Ադրբեջանի և Բելառուսի համատեղ արտադրության ավտոբուսը
17 Մայիսի 2024 - 17:02
Հինգերորդ հանրապետություն, թե՞ Երրորդ կայսրություն
Կանակների համար միևնույն է17 Մայիսի 2024 - 16:42
Ադրբեջանն ավելացրել է գյուղատնտեսական արտադրանքի արտադրությունը
17 Մայիսի 2024 - 16:18
Պետական վիճակագրական կոմիտե. Ղարաբաղում և Արևելյան Զանգեզուրում ներդրումները հասել են 1,2 միլիարդ մանաթի
17 Մայիսի 2024 - 16:01
«Ֆրանսիական կողմը պետք է ներողություն խնդրի»
Հաջիզադեն մեկնաբանում է Դարմանենին17 Մայիսի 2024 - 15:55
Ալիևն ու Լուկաշենկոն այցելել են Շուշա
17 Մայիսի 2024 - 15:23
Ալիևն ու Լուկաշենկոն ծանոթացել են Ֆիզուլիի գլխավոր հատակագծին
17 Մայիսի 2024 - 14:09
Լուկաշենկոն ժամանել է Ֆիզուլի
17 Մայիսի 2024 - 13:23
Որոշվել է նոր վայր. Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն՝ Թեհրանում դեսպանատան գործունեության վերսկսման մասին
17 Մայիսի 2024 - 13:09
Փոխվարչապետ. Ալբանիան դեսպանատուն կբացի Ադրբեջանում
17 Մայիսի 2024 - 12:25
ՀՀ-ն չի խնդրել, որ ռուս սահմանապահները մնան Թուրքիայի և Իրանի սահմանին․ Գրիգորյան
17 Մայիսի 2024 - 11:54
Կոբախիձեն իր աջակցությունն է հայտնել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատման գործընթացին
17 Մայիսի 2024 - 11:14
ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալ. Ադրբեջանի նախագահի օգնականի հետ քննարկվել է COP29-ը
17 Մայիսի 2024 - 10:50
Էրդողանը՝ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության համաձայնագրի մասին
17 Մայիսի 2024 - 10:27
Լուկաշենկո. Բելառուսի և Ադրբեջանի եղբայրական ժողովուրդների միջև խոր հարգանք կա
17 Մայիսի 2024 - 10:05
Բացառությամբ Հարավային Կովկասի հակամարտության, աշխարհում առկա հակամարտությունները չեն լուծվում. Ալիև
17 Մայիսի 2024 - 09:58
Հիքմեթ Հաջիևը մի շարք կարևոր հանդիպումներ է անցկացրել ԱՄՆ-ում
ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ17 Մայիսի 2024 - 09:53
Մենք պատրաստ ենք ազատագրված տարածքներում գյուղատնտեսական ավան կառուցել. Բելառուսի նախագահ
17 Մայիսի 2024 - 09:45
Ալեքսանդր Լուկաշենկո. Կովկասում՝ ի դեմս Ադրբեջանի, շատ հզոր առաջնորդ է ի հայտ եկել
17 Մայիսի 2024 - 09:32