«Հանկարծ սակրավորի ուղեղում մեխվեց. ական» Դինան մահացել է՝ փրկելով մարդու կյանքը

Գիտնականների շրջանում կա կարծիք, որ շունն առաջին կենդանին է, որին ընտելացրել և տնայնացրել է մարդը։ Այո, դեռ վիճաբանում են, թե երբ է դա տեղի ունեցել, բայց ըստ ամենատարածված վարկածի՝ շունն ընտելացրել են 10-14 հազար տարի առաջ՝ նեոլիթյան դարաշրջանում։ Այն ժամանակ շները կատարել են պահակային և որսորդական գործառույթներ։ Իսկ այսօր շունը շատ սիրված տնային կենդանի է, ահարկու պահակ և մարդու հավատարիմ ընկերը: Եվ նաև կենդանի, որը փրկում է մարդկանց կյանքը։

Ծառայողական շների ցեղատեսակները կարելի է տեսնել ամենուր՝ օդանավակայաններում և երկաթուղային կայարաններում, խոշոր առևտրի օբյեկտներում, ոստիկանական կետերում, որտեղ նրանք օգնում են գտնել թմրանյութեր ու պայթուցիկ նյութեր: Առանց որևէ չափազանցության, կարելի է ասել, որ ոստիկանների և սահմանապահների ծառայողական շները ահարկու զենք են (հանցագործների համար), որոնք երբեք չեն սխալվում՝ ի տարբերություն ավանդական հրազենի: Կարելի է մոլորեցնել ցանկացած, նույնիսկ ամենաբարդ տեխնիկան, բայց շան հոտառությունը, տեսողությունը և լսողությունը երբեք չի խաբի: Բնավ պատահական չէ, որ համաշխարհային կինոարտադրությունը այդքան ֆիլմ է նվիրել չորքոտանի պահակներին, որոնցից ամենահայտնիներն են, թերևս, «K-9»-ը և «Արի ինձ մոտ, Մուխտար»: Բայց շները ծառայում են ոչ միայն ոստիկանությունում. Առանց նրանց օգնության դժվար կլիներ նաև զինվորականներին ու ԱԻՆ աշխատակիցներին։ Եթե բանակում շներին օգտագործում են որպես սանիտար, հետախույզ, նույնիսկ դիվերսանտ, ապա ԱԻՆ-ում նրանց օգտագործում են որպես փրկարարներ և սակրավորներ։

... Ադրբեջանի հետպատերազմյան Ղարաբաղյան մարզը ամբողջությամբ լցոնված են ականներով, որոնք թողել են հայ զավթիչները։ Առանց ականազերծման անհնար է իրականացնել այդ մարզի ամբողջական վերակառուցում, էլ չեմ խոսում հարյուր հազարավոր մարդկանց իրենց տներ վերադարձի մասին։ Եվ այս հարցում Ականազերծման գործակալությանը և ԱԻՆ-ին օգնության են եկել մեր չորքոտանի բարեկամները՝ սակրավոր շներ, հիմնականում բելգիական և գերմանական հովվաշներ։ Նրանց դժվար աշխատանքի մասին շատ քիչ է գրված, և, դրանով հանդերձ, դժվար է գերագնահատել այդ կենդանիների ներդրումն ազատագրված տարածքների ականազերծման, հետևաբար մարդկանց կյանքերի փրկության գործում։ Ցավոք, մարդկանց նման, սակրավոր շները նույնպես զոհվում են ականազերծման ժամանակ։ Ինչն էլ տեղի է ունեցել Գուբադլիի շրջանում ականազերծման գործողությունների ժամանակ:

Այսօր առավոտյան Ականազերծման գործակալության 38-ամյա սակրավոր Նաջմեդդին Հուսեյնովը իր հավատարիմ օգնական բելգիական հովվաշուն Դինայի հետ սկսել է իր սովորական զբաղմունքը։ Սա մեզ՝ գործընթացին անծանոթներիս համար, կյանքի համար ծայրահեղ վտանգավոր է թվում ականի հայտնաբերման և մաքրման գործընթացը։ Իսկ սակրավորի և նրա չորքոտանի օգնականի համար սա հանգիստ, դանդաղ ու միապաղաղ աշխատանք է, երբ բավական չէ միայն ական հայտնաբերելը, այլև պետք է հասկանալ, թե ինչ տեսակի սարքերի հետ գործ ունես։

Նաջմեդդինը ուշադիր հետևում է Դինայի վարքագծին, ով հատուկ պատրաստված է ականներ գտնելու համար։ Հանկարծ շունը սկսում է անհանգստանալ, նվնվալ, հոտոտել գետինը, որի վրայով պետք է անցներ Հուսեյնովը մի քանի վայրկյանից։ Նվնվոցն ուժեղանում է, իսկ հետո հանկարծ սակրավորի ուղեղում մեխվեց. «ական»։ Նա կանգ առավ և պատրաստվում էր ետ քաշել շանը վտանգավոր տարածքից, երբ որոտաց հզոր պայթյուն։ Շունը, այնուամենայնիվ, վերջին պահին հայտնաբերել է հակահետևակային ական և իր պահվածքով ազդարարել վտանգի մասին, ինչը փրկել է թեթև վնասվածքներ ստացած Հուսեյնովի կյանքը։ Դինան սեփական կյանքի գնով փրկեց մարդու կյանքը: Շներն այդպիսին են, պատրաստ են առանց վարանելու զոհաբերել սեփական կյանքը՝ հանուն տիրոջ կյանքի փրկության:

ԱՄՆ-ում ոստիկանական շներին, որոնք զոհվում են իրենց պարտականությունները կատարելիս կամ մարդու կյանքը փրկելիս, հուղարկավորում են պատվով։ Բելգիական հովվաշուն Դինան այսօր Գուբադլիում կատարեց իր գլխավոր սխրանքը. Հայտնաբերել է ական և փրկել սակրավոր Նաջմեդդին Հուսեյնովի կյանքը: Հուսով ենք, որ ապագայում, երբ Գուբադլին ամբողջությամբ մաքրվի ականներից, և նրա բնակիչները վերադառնան այնտեղ, Դինայի մահվան վայրում կհայտնվի հուշարձան՝ որպես մարդկային երախտագիտության դրսևորում չորքոտանի փրկչին։