Այլախոհությունից մինչև «էթնիկական սպառնալիք» Ռուսաստանի ներսում ադրբեջանցիներին թշնամիներ են դարձնում

Այսօր Ռուսաստանում ադրբեջանական սփյուռքի ներկայացուցիչների հետ տեղի ունեցող ամեն ինչ վկայում է այն մասին, որ այս գործընթացները վերահսկվում և կառավարվում են իշխանության բարձրագույն շրջանակների կողմից: Հակառակ դեպքում անհնար է բացատրել կենտրոնական իշխանությունների լուռ համաձայնությունը երկրաչափական պրոգրեսիայով աճող հակաադրբեջանական «բեսպրեդելին», այդ թվում՝ այնպիսի ակնհայտ անօրինականությանը, ինչպիսին է ազգությամբ ադրբեջանցիների ռուսական անձնագրերի չեղարկումը և երկրից հարկադիր արտաքսումը:

Այս անօրինականության առաջին դրսևորումներն արդեն մտածելու տեղիք են տվել դրա իրական պատճառների մասին: Ռուսաստանի իշխանության էշելոններում դիմակայության և պաշտոնյաների լռության խաղի ֆոնին ակնհայտ է դառնում. ամեն ինչ տեղի է ունենում «վերևների» համաձայնությամբ:

Բայց արդյո՞ք արժե զարմանալ, որ Ռուսաստանի արտաքին ահաբեկման գործողությունները աստիճանաբար տեղափոխվում են ներքին հարթակ: Այսօր «կանաչ մարդուկները» այլևս չեն թաքնվում պայմանական պատյանի տակ, այլ գործում են բացահայտ՝ փորձելով հակաադրբեջանական քայլերով վախ առաջացնել իսլամ դավանող այլ ազգային փոքրամասնությունների շրջանում:

Ադրբեջանցիների (կրկնենք՝ Ռուսաստանի քաղաքացիների) դեմ վաքխանալիան, որը հաճախ ողբերգական ավարտ է ունենում, իրավապահ մարմինների քողի տակ և ազդեցիկ քաղաքական շրջանակների գաղափարախոսական աջակցությամբ, հստակ արտահայտված ազդանշանային բնույթ է կրում։ Որպեսզի, այսպես ասած, «ուրիշները դաս քաղեն»։

Այստեղ արդեն տեսանելի է նեոնացիստական ձեռագիր։ Առանց դատավարության և հետաքննության, ինչպես Երրորդ Ռեյխի ժամանակ, մարդկանց ձերբակալում են և վերագրում հանցանք՝ առանց ապացույցների։ Եվ քաղաքացիական հասարակությունից ոչ ոք չի վրդովվում։ Թեև, եկեք օբյեկտիվ լինենք, ռուսներն իրենք էլ, որոնց կարծիքը հարցնող չկա, հայտնվում են իշխանությունների կոշտ ճնշման տակ։

Եվ ինչպե՞ս են, ընդհանրապես, Ռուսաստանի իշխանությունները բաժանում «յուրայինների» և «օտարների» իրենց սեփական քաղաքացիներին, որոնց գրպանում ՌԴ քաղաքացու անձնագիր կա։ Ի՞նչ չափանիշով՝ էթնիկական՞։ Կրոնական՞։ Լեզվական՞։ Մաշկի գույնի՞։ Աչքերի ձևի՞։

Պաշտոնական բացատրություններ չկան։ Սակայն առողջ դատողություն ունեցող տարբեր ազգությունների ռուսաստանցիները շշնջաձայն խոստովանում են. այս ամենը նրանց մոտ ասոցացվում է տխրահռչակ Երրորդ Ռեյխի գործելակերպի հետ։ Ի վերջո, հենց այդ ժամանակաշրջանի Գերմանիայում էին ոչ տիտղոսային ազգության մարդկանց բնակարաններից և փողոցներից բռնում տանում միայն իրենց ազգային պատկանելության համար։ Բոլորը գիտեն, թե ինչով դա ավարտվեց։

Մի՞թե Ռուսաստանն այսօր իսկապես այդքան կարիք ունի կրկնօրինակելու 1930-ականների եվրոպական գործելակերպը։ Ընդ որում, շատ ռուս քաղաքական գործիչներ բացահայտորեն կոչ են անում վերադարձնել ստալինիզմի գաղափարախոսությունը, իսկ երբեմն՝ նույնիսկ դրա գործելակերպը, որը խլեց միլիոնավոր անմեղ մարդկանց կյանք։

Մինչդեռ երկրի տնտեսությունը փլուզվում է։ Արտաքին քաղաքականության մեջ լիակատար կոլապս է։ Մշակութային դեգրադացիան ավելի ու ավելի ակնհայտ է դառնում։ Եվ վաղ թե ուշ դա կարող է հանգեցնել զանգվածային դժգոհության։ Իշխանությունները, մարդկանց ուշադրությունը իրական խնդիրներից շեղելու համար, կրկին դիմում են հին սցենարին՝ դրսում «փոքր հաղթական պատերազմ» և ներսում «տեղական թշնամիների» որոնում, որոնց, լավագույն դեպքում, պետք է ճշտապահորեն ներկալել։ Այս դարավոր սցենարի հեղինակների կարծիքով, երկու ուղղություններն էլ պետք է միավորեն ռուսներին։ Էթնիկական ատելություն բարձրացնել նույնիսկ այնտեղ, որտեղ այն նախկինում գոյություն չուներ։

Չնայած վերևում պետք է լինի փոխըմբռնում. ռուսաստանցիները միայն ռուսներ չեն և միայն սլավոններ չեն։ Ուրեմն հաջորդ նպատակը բոլոր ոչ ռուսներին քաղաքացիությունից զրկե՞լն է։

Խորհրդային Միությունում գոյություն ուներ «այլախոհներ» հասկացությունը։ Այսօր Ռուսաստանում այս տերմինը աստիճանաբար փոխարինվում է էթնիկ չափանիշով։ ԶԼՄ-ները, կարծես հրամանով, նախ հարձակվում են տաջիկների, ապա ղրղզների, հետո էլ՝ ուզբեկների վրա։ Եվ հիմա հերթը հասավ ադրբեջանցիներին։

Ժամանակին ասում էին. «Ծեծիր յուրայիններին, որ օտարները վախենան»։ Այսօր ձևակերպումը փոխվել է. «Ծեծիր յուրայիններին, որ յուրայինները վախենան»։ Ավելի ճշգրիտ՝ «Ծեծիր յուրայիններին, որ օտար դառնան»։ Եվ հարց է առաջանում. արդյո՞ք Հյուսիսային Կովկասի կամ Թաթարստանի/Բաշկորտոստանի/Չուվաշիայի բնակիչները կմնան «յուրայինների» մեջ։

Այլ կերպ ասած, Ռուսաստանի ծագումով ադրբեջանցի քաղաքացիները դառնում են փորձադաշտ նոր գաղափարախոսության համար, որը փաստորեն պարտադրվում է հասարակությանը. «օտարներ՝ յուրայինների մեջ»։

Բայց արդյո՞ք Կենտրոնական Ասիայից և Ադրբեջանից եկած մարդիկ երբևէ «յուրային» են եղել ռուսների համար։