Դաշնակները Եվրոպային հրահրում են Ադրբեջանի դեմ
Բայց Բաքուն դռները չի փակել

Վերլուծություն  31 Հունվարի 2024 - 12:47

Ադրբեջանի կողմից տարածքային ամբողջականության և ինքնիշխանության լիովի վերականգնումից հետո, աշխարհի հայերը միջազգային հանրությանը՝ Ղարաբաղի տարածաշրջանի հայերի նկատմամբ «էթնիկական զտումներ» անցկացնելու մեջ համոզելու ապարդյուն փորձերում զգալիորեն ավելացրել է՝ Բաքվի հասցեին կեղծիքի ու մեղադրանքների աստիճանը։ Այսպես, անցյալ շաբաթ (հունվարի 27-28-ը) հայկական սփյուռքի աջակցությամբ եվրոպական 50 քաղաքներում՝ Ղարաբաղի ինքնալուծարված խամաճիկ կազմավորմանը աջակցող ակցիաներ են անցկացվել։ Հայկական լրատվամիջոցները, վկայակոչելով «Դաշնակցություն» կուսակցությանը, հայտնում են, որ «Եվրոպացիները հանուն արցախի» շարժումը ի աջակցություն Ղարաբաղի՝ երկրորդ համաեվրոպական հանրահավաք է կազմակերպել։ Նման առաջին ցույցը անցկացվել է անցյալ տարվա հոկտեմբերին՝ Բրյուսելում եւ եվրոպական 13 քաղաքներում։

Այսպես ուրեմն, «Բաքվի ցեղասպան քաղաքականության» մասին աշխարհի հայերի կողմից ավանդական մեղադրանքների հետ մեկտեղ՝ «Եվրոպացիները հանուն արցախի» շարժման մասնակիցների պահանջների ցանկում եվրոպական երկրներին է ներկայացվել՝ «բռնի տեղահանված ղարաբաղյան հայերին աջակցելու և նրանց Ղարաբաղ վերադառնալու համար միջազգային անվտանգության երաշխիքների մասին» պահանջը:

Մերկախոս չլինելու համար անմիջապես նշենք, որ ոչ ՄԱԿ-ի և ԿԽՄԿ առաքելությունները, ոչ էլ բազմաթիվ լրագրողներն և միջազգային փորձագետները, որոնք տեղական հակաահաբեկչական միջոցառումներ իրականացնելուց հետո եղել են Ղարաբաղում, չեն բացահայտել ղարաբաղցի հայերի նկատմամբ բռնության որևէ ակտ։ Առավել ևս, ՄԱԿ-ի ներկայացուցիչներն իրենց զեկույցներում նշել են, որ «քաղաքի այն մասերում, որտեղ այցելել է թիմը, նրանք՝ քաղաքացիական հասարակական ենթակառուցվածքներին, ներառյալ հիվանդանոցներին, դպրոցներին և բնակելի շենքերին, ինչպես նաև մշակութային և կրոնական ենթակառուցվածքներին հասցված վնաս չեն տեսել»:

Այլ կերպ ասած, Ադրբեջանի հասցեին հայկական քարոզչության մեղադրանքները հաստատող ոչ մի փաստ չի հայտնաբերվել։ Ի՞նչ կարող էր անել Բաքուն, եթե Ղարաբաղում անօրինական բնակվող հայերը զանգվածաբար որոշեցին վերաբնակվել Հայաստան։ Հայերը ինքնակամ են լքել Ղարաբաղը՝ կատարելով սեփական ընտրությունը։ Նրանք դուրս են եկել սեփական մեքենաներով և հատուկ հատկացված տրանսպորտով։ Եվ դրանում մենք տեսնում ենք հսկայական տարբերություն նրա հետ, թե 30 տարի առաջ ինչպես են Ղարաբաղը լքել ադրբեջանցիները՝ հաճախ հապշտապ իր վրա մի շոր գցելով, հայկական հրետանու գնդակոծության տակ: Սա, առաջին հերթին։

Երկրորդը, սեպտեմբերի 19-20-ը մեկօրյա հակաահաբեկչական միջոցառումների արդյունքում Ադրբեջանը խոցել է միայն ռազմական օրինական թիրախները՝ խուսափելով խաղաղ բնակչության շրջանում զոհերից։

Սակայն հայկական սփյուռքը և դրանով սնուցվող արևմտյան քաղաքական գործիչներն ու լրատվամիջոցները փորձում են՝ Ադրբեջանից հայերի Հայաստան կամավոր վերաբնակեցումը ներկայացնել՝ Բաքվին իմիջային հարված հասցնելու նպատակով։ Կրկնենք, հայերի Ղարաբաղից Հայաստան վերաբնակեցումը չի եղել Ադրբեջանի ինքնանպատակը, ընդհակառակը, նրանց ամենաբարձր մակարդակով բազմիցս առաջարկվել է ընդունել Ադրբեջանի քաղաքացիություն և մնալ իրենց տներում։ Այսպես, անցյալ տարվա դեկտեմբերին նախագահ Իլհամ Ալիևը «Euronews» հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում ընդգծել է, որ Ղարաբաղում ապրել ցանկացող հայերը պետք է դիմեն Ադրբեջանի քաղաքացիություն ստանալու համար։

«Բոլոր նրանք, ովքեր ցանկանում են վերադառնալ, ունեն դրա իրավունքը։ Նրանց ունեցվածքը պատշաճ կերպով պաշտպանված է։ Բոլոր պատմական և կրոնական օբյեկտները գտնվում են պատշաճ պաշտպանության ներքո: Վերադառնալու համար նրանք պետք է պահպանեն որոշակի կանոններ։ Ես այդ մասին ասել եմ հակաահաբեկչական գործողության մեկնարկից շատ ամիսներ առաջ։ Նրանք, ովքեր ցանկանում են մնալ, պետք է՝ Ադրբեջանի քաղաքացիություն ստանալու համար դիմում ներկայացնեն»,- ասել է Ալիեւը։

Ադրբեջանից հեռանալու որոշումը եղել է մեկնողների սեփական որոշումը, հավելել է նա։

«Ղարաբաղի հայերի հետ մեր հանրային շփումը, ինչպես նաև այն, ինչ արեցինք հետո, ցույց տվեցին, որ մենք ցանկանում ենք, որպեսզի նրանք մնան։ Մենք այդ մասին բացահայտ հայտարարել ենք։ Եվ հակաահաբեկչական գործողության ավարտից հետո ադրբեջանական ժողովրդին ուղղված իմ ուղերձում ես ասել եմ, որ նրանք կարող են մնալ»,- նշել է պետության ղեկավարը։

Բայց ի՞նչ ենք մենք տեսնում այսօր։ «Հայերի վերադարձը Ղարաբաղ» յուղոտված թեման հանդիսանում է ռեւանշիստական պլանի մի մասը, որը Սփյուռքի աջակցությամբ Հայաստանում որդեգրում են որոշակի ուժեր։ Դա ակնառու հաստատում է նաև Հայաստանում վերջերս ստեղծված «ղարաբաղահայերի հայրենադարձության հարցերով հանձնաժողովը», որը ղեկավարել է՝ ղարաբաղյան կլանի հետ սերտ կապ ունեցող, Հայաստանի Հանրապետության նախկին արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանը։ Այս առումով զարմանալի չէ, որ Օսկանյանի հանձնաժողովի կազմի մեջ են մտնում նաև «Դաշնակցություն» կուսակցության ներկայացուցիչները։ Դե իսկ ինքը, նախկին նախարարը, բազմիցս սադրիչ հայտարարություններ է արել այն մասին, որ հայերի Ղարաբաղ վերադարձը կարող է տեղի ունենալ՝ «նրանց հատուկ կարգավիճակ տրամադրելու կամ նրանց ինքնորոշման իրավունքի ապահովման» պայմանով։

Ի դեպ, մինչ Սփյուռքը, ղարաբաղյան կլանը և նրանց մոտ կանգնած ուժերը դես ու դեն են ընկել Եվրոպայով մեկ՝ պահանջելով միջոցներ ձեռնարկել «հայերին Ղարաբաղ վերադարձնելու համար», իրենք Հայաստանի իշխանությունները այդ հարցը այլևս չեն բարձրացնում։ Ուրեմն, 2023 թվականի նոյեմբերին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, ուղիղ եթերում պատասխանելով քաղաքացիների հարցերին, բացահայտ հայտարարել է, որ անհնար է համարում հայերի վերադարձը Ղարաբաղ։ Դրանով հանդերձ նա խոստացել է, որ կառավարությունը կանի ամեն ինչ, որպեսզի Ղարաբաղի հայերը մնան Հայաստանում և չարտագաղթեն։ Այս հաշվով Փաշինյանի հայտարարությունները ցույց են տալիս, որ հայերի Ղարաբաղ վերադարձի հարցը փաստորեն իշխանության մակարդակով փակված է։ Բայց բնավ ոչ այն պատճառով, որ Երեւանում չեն ցանկանում նրանց վերադարձը, այլ որովհետև, որ Բաքուն իր հերթին, պահանջում է, որպեսզի այս գործընթացին զուգահեռ ապահովվի՝ 1987-1988 թվականներին Հայաստանից վտարված հարյուր հազարավոր ադրբեջանցիների վերադարձի իրավունքը։ Հենց սա է պատճառը, որ Հայաստանի ղեկավարությունը խուսափում է քննարկել այս հարցը։

Հատկանշական է, որ մինչ հայկական սփյուռքը աշխարհով մեկ ցույցեր է անցկացնում ի պաշտպանություն ղարաբաղցի հայերի, բուն Հայաստանում հասարակությունն արդեն բացահայտ թշնամություն է ցուցաբերում «եկածների» նկատմամբ։ Երևանում ավելի ու ավելի հաճախ են հնչում՝ տեղաբնակների կողմից ղարաբաղցիների հասցեին կշտամբանքներն ու մեղադրանքները, իբրև, ինչո՞ւ եք եկել այստեղ՝ վայր դնելով և հանձնելով զենքերը։ Դատելով երեւանյան լրատվամիջոցների տեղեկություններից՝ ղարաբաղցի հայերը Հայաստանում արդեն վերածվել են իսկական վտարանդիների՝ դառնալով արհամարհանքի առարկա։ Բայց այդ մասին ռեւանշիստներն ու սփյուռքը լռում են։ Սա հասկանալի է՝ ավելի հեշտ է (և ավելի շահավետ) զրպարտություն հնչեցնել Բաքվի դեմ, քան ցույց տալ տարաձայնություններ և տեղեկայնություն իրենց շարքերում։

Caliber.Az

Դիտումներ: 73