«ANEWZ»-ը Բաքվի և Երևանի միջև խաղաղ պայմանագրի մասին. Անակնկալներ չեն սպասվում

Հայ-ադրբեջանական խաղաղ պայմանագրի կապակցությամբ անակնկալներ չեն սպասվում,- Օրխան Ամաշովը՝ «Breaking News» հաղորդմանը

«Բարև ձեզ, ձեզ հետ խոսում է Օրխան Ամաշովը՝  Բաքվի «ANEWZ» լրատվական բաժնից: Ձեզ ենք ներկայացնում հրատապ լուրեր: Դիվանագիտական աղբյուրը մեզ հայտնել է, որ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղ պայմանագիրը առաջիկա օրերին ստորագրելու հավանականությունը գործնականորեն բացակայում է, և այս ամսվա ընթացքում դիվանագիտական անակնկալ սպասելու ոչ մի հիմքեր չկան։ Կողմերը կշարունակեն բանակցությունները COP29-ից հետո։ Բաքվում կանցկացվի ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության համաժողովը։ Բացարձակապես ոչ մի ձևի հստակություն չկա այն առնչությամբ, թե արդյոք Հայաստանը կմասնակցի գագաթնաժողովին։ Եվ եթե այո, ապա նրա ներկայացվածության աստիճանը առաջվա պես մնում է գաղտնի»։
 
Ինչպես հայտնում է Caliber.Az-ը, այս մասին «Breaking News» հաղորդման ժամանակ ասել է՝ հաղորդավար, «ANEWZ» հեռուստաալիքի գլխավոր խմբագրի տեղակալ Օրխան Ամաշովը։
 
«Սա անակնկալ է՝ Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների Կազանում գործարքը կնքելու հույսի հիմք տվող անկեղծ զրույցից հետո աճող միջազգային ակնկալիքների ֆոնին: Երկու կողմերն էլ՝ Բաքուն և Երևանը բազմիցս հայտարարել են, որ պաշտոնապես «Խաղաղության և միջպետական հարաբերությունների հաստատման մասին» կոչվող տեքստի նախագծի վրա աշխատանքի 80%-ն արդեն ավարտված է, սակայն որոշ խոչընդոտներ դեռևս մնում են։ Հայտնի է նաև, որ փաստաթղթի նախագծի 16 հոդվածներից լիակատար կոնսենսուս է ձեռք բերվել 13-ի շուրջ։ Երեք հոդվածները ներառում են վիճահարույց հարցեր։ Ադրբեջանական կողմը բացահայտորեն դեմ է միայն համաձայնեցված հոդվածների հիման վրա գործարք կնքելուն, մինչդեռ Հայաստանն առաջարկել է միջանկյալ համաձայնագիր՝ բաց թողնելով երեք դրույթներ, որոնց շուրջ պայմանավորվածություն ձեռք չի բերվել։ Հարցն այն է, թե այդ ինչ հոդվածներ են և ինչու է դժվար համաձայնության գալ դրանց շուրջ։
 
Թեև այս երեք չլուծված կետերի ստույգ բովանդակությունը ամբողջությամբ բացահայտված չէ հանրությանը, մենք կարող ենք ենթադրել, որ դրանցից մեկը վերաբերում է նրան, որ Ադրբեջանը համարում է Հայաստանի սահմանադրության նախաբանում իրավաբանորեն ամրագրված տարածքային պահանջներ՝ իր միջազգայնորեն ճանաչված Ղարաբաղի տարածաշրջանի նկատմամբ: Հայաստանը կրկին պնդում է, որ հատկապես այս կետն  է հանդիսանում առանցքային երկար սպասված գործարքի կնքման համար։ Հայկական կողմը այս պահանջը համարում է որպես իր ներքին գործերին միջամտությանը հավասարազոր ինչ-որ բան, ընդգծելով, որ պայմանագրում պետք է լինի հատուկ կետ, որը մերժում է ներպետական օրենսդրության ցանկացած հղում՝ համաձայնագրից բխող պարտավորությունները հաղթահարելու համար։ Նման պահանջն անհիմն է։ Բացի այդ, Երևանը վերջերս նսեմացրել է 1990 թվականի Անկախության հռչակագրի իրավաբանորեն պարտադիր բնույթը, որը նշված է իր սահմանադրության նախաբանում:
 
«ANEWZ»-ը նաև հասկանում է, որ մնացած երկու կետերը վերաբերում են Արդարադատության միջազգային դատարանում և Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում ընթացող դատավարությունների դադարեցմանը, ինչպես նաև սահմանների անվտանգության հարցերին: Հարց է ծագում, թե արդյոք այդ գործերը պետք է խաղաղ գործընթացի շրջանակներում անհապաղ հետ կանչվեն կողմերի կողմից, քանի որ մշտական միջազգային իրավական պատերազմը կարող է կասկածի տակ դնել կնքվող գործարքի արդյունավետությունը։
 
Ադրբեջանն ու Հայաստանը արդեն անցկացրել են միջպետական սահմանի 12,4 կիլոմետրանոց հատվածի սահմանազատումն ու սահմանագծումը։ Օգոստոսի 30-ին հաստատվել է՝ երկու երկրների սահմանապահ ծառայությունների միջեւ անցակետերի շահագործման կանոնակարգը։ Կողմերի կողմից իրականացվել են բոլոր անհրաժեշտ ներքին ընթացակարգերը։ Ադրբեջանը համարում է, որ ձեռք բերված առաջընթացի շնորհիվ երրորդ կողմերի ներգրավելու անհրաժեշտություն չկա, քանի որ դա պետք է կարգավորվի երկկողմանի հիմունքներով։ Հայաստանը, ինչպես հասկանում ենք, որպես գործարքի մաս, հանդես է գալիս՝ միջպետական սահմանին ԵՄ-ի առաքելություն տեղակայելու օգտին։ Ըստ երևույթին, կողմերին անհրաժեշտ է ակտիվացնել զուտ երկկողմ քննարկումները՝ բանակցությունների վերջնական փուլն անցնելու համար։ Այսքանը «ANEWZ»-ի կողմից: Մենք տեղյակ կպահենք ձեզ»,- ասել է Ամաշովը։