Բրյուսելի առանց վիզայի խայծը Երեւանը շտապում է կուլ տալ այն

Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և նրա թիմի մոտ այժմ հայտնվել է գոնե ուրախության ինչ-որ «առիթ»։ Ահա, արդեն Եվրամիության խորհուրդն էլ է ողջունել՝ Հայաստանի հետ վիզային ռեժիմի ազատականացման հարցերի շուրջ Եվրահանձնաժողովի մտադրությանը։ Զարմանալի չէ, որ Հայաստանի ԱԳՆ ղեկավար Արարատ Միրզոյանը շարունակ շնորհակալություն է հայտնում Եվրոպական հանձնաժողովին։ Մնում է միայն լսել, որ նա 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի գիշերը թույլ է տվել իրեն ծեծեն քանի որ կանխատեսել է Հայաստանը «առանց վիզայի» ստանալը։

Ճիշտ է, կա մի նրբերանգ. «Հայաստանի քաղաքացիների համար վիզային պարտավորությունների վերացման հնարավորությունը կդիտարկվի միայն ստանդարտների լիովին ներդրումից հետո», - ընդգծված է ԵՄ Խորհրդի հաղորդագրության մեջ։ Այսինքն, տվյալ հարցի քննարկումներ սկսելու խոստումների և և Հայաստանի քաղաքացիների կողմից այն, ինչ Փաշինյանի ու նրա թիմի կողմից արդեն իսկ քարոզվող բանը գործնականում ստանալու միջև վիթխարի չափի հեռավորություն կա։ Բայց Հարավային Կովկասի ամենափոքր երկրի իշխանությունները շատ են ուզում իրենց գործունեության գոնե ինչ-որ արդյունք հրամցնել ժողովրդին։

Դատեք ինքներդ։ Ադրբեջանի հետ պատերազմը սանձազերծեց Նիկոլ Փաշինյանը։ Սանձազերծեց և պարտվեց՝ ստանալով օտար երկրում Նիկոլի ու նրա նախորդների արկածախնդրությանի պատճառով իրենց երեխաներին կորցրած հազարավոր հայ հայրերի ու մայրերի անեցքը։ Այնուհետև նա ստիպված եղավ հրապարակավ ճանաչել Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը՝ ներառյալ Ղարաբաղի տարածաշրջանը և անկլավները։ Ինչից հետո Փաշինյանը ստիպված եղավ Ադրբեջանին վերադարձնել մեր չորս գյուղերը։ Այս ամենը հանգեցրեց Փաշինյանից և նրա թիմից դժգոհների թվի աճին։ Հայաստանում իշխանափոխությունից հնարավոր եղավ խուսափել միայն այն պատճառով, որ Փաշինյանին ընդդիմացողներ են հանդիսանում բոլորովին անողջյունելի կերպարներ՝ Ռոբերտ Քոչարյանն ու Սերժ Սարգսյանը, այո և զավեշտային Բագրատը։ Փաստորեն, դա է պատճառը, որ դաշնակներն ու ղարաբաղյան կլանը գործող իշխանության դիմադրության առաջին պլան մղեցին ծաղրածու-արքեպիսկոպոսին։ Ով այս անգամ զարմանալիորեն արտահայտեց բավականին անկեղծ ելույթ։ «Հայաստանին ի՞նչ կտա վիզային ռեժիմի ազատականացումը։ Ոչինչ, ուղղակի մարդիկ հերթ չեն կանգնի դեսպանատներում»,- արձանագրել է նա։ Նա ճիշտ է նաև նրանում, որ հատկապես Հայաստանի ներկայիս իշխանության կողմնակիցներն են լինելու առաջինը, ովքեր կշտապեն լքել երկիրը՝ օգտվելով «առանց վիզայի» ռեժիմից։

Գալստանյանը իրավացիորեն կանխատեսում է, որ Հայաստանին հիմա սպասում է դեմոգրաֆիայի հետ կապված խնդիրների էլ ավելի խորացում։ Այստեղ կարելի է բերել Վրաստանի օրինակը։ 2023 թվականին Վրաստանից արտագախթը հասել է ռեկորդային մակարդակի՝ 163,5 հազար մարդու, միգրացիոն հաշվեկշիռը կազմել է մինուս 71,5 հազար։ Սա Վրաստանի բնակչության գրեթե 2 տոկոսն է։ Վրացիների միգրացիոն նոր ուղղությունների թվում է Լեհաստանը։ Լեհաստանի սոցիալական ապահովության ինստիտուտի տվյալներով, եթե 2015 թվականին Վրաստանից միգրանտների թիվը չի գերազանցել 500 հոգին, ապա անցյալ տարի նրանց թիվը գերազանցել է 28 հազարը։ Լեհաստանում վրացիները հիմնականում աշխատում են արտադրության կամ շինարարության ոլորտներում։

Ինչ որ նման բանով Լեհաստանում, կամ ԵՄ-ի այլ երկրներում զբաղվելու են նաև Հայաստանի քաղաքացիները։ Դրանում ոչ մի ամոթալի բան չկա: Պարզապես հենց Հայաստանը էլ ավելի կդատարկվի։ Նման տեմպերով շուտով հազիվ մեկուկես միլիոն մարդ մշտապես կապրի այնտեղ։ Ի՞նչ է սա նշանակում Հայաստանի տնտեսության համար։ Հրեշավոր խնդիրներ։ Այնտեղի արտադրողները պարզապես չեն ունենա որևէ մեկի համար ինչ-որ բան զանգվածաբար արտադրեն՝ գնորդները զգալիորեն ավելի քիչ կլինեն:

Այո, ևս մեկ անգամ վերադառնալով Բագրատ Գալստանյանի եզրակացություններին, նա չէ որ իրավացի է նաև նրանում, որ Հայաստանը միջազգային ասպարեզում ասելիք չունի։ «Ոչ մի սեղանի շուրջ Հայաստանը չկա։ Մենք անում ենք այն, ինչ մեզ ասում են ամբողջ աշխարհում»,- նշել է նա: Եվ դա ճիշտ է։ Փաստորեն, հենց այդ պատճառով է Հայաստանի գործող իշխանությունը այդքան ջանում մաքսիմալ քաղաքական դիվիդենտներ քամել այն իրավիճակում, երբ ձախողմանը հետևում է ձախողում, իսկ խայտառակությանը՝ խայտառակություն։ Նրանք երբեք իրենց համաքաղաքացիներին չեն խոստովանի, որ ԵՄ-ի նպատակն է հնարավորինս շատ աշխատունակ, բայց ոչ մահմեդական բնակչության ներգրավել իրենց երկրներ: Եվրոպան վաղուց արդեն հիվանդ է իսլամաֆոբիայով, բայց նրան աշխատող ձեռքեր են պետք։ Ահա և նրանք նրանց տեսնում են ըստ դավանանքի եղբայրներ Ուկրաինայից, Վրաստանից, Բալթյան երկրներից և, հնարավոր է, Հայաստանից: ԵՄ-ն հաճույքով ռուսներին բելառուսների հետ կընդուներ որպես աշխատանքային միգրանտներ, սակայն ներկայիս աշխարհաքաղաքական իրավիճակը թույլ չի տալիս դա։ Ինչի յուրահատկությունը կայանում է նրանում, որ առաջին անգամ «առանց վիզան» խոստանում են օկուպացնող երկրին, այլ ոչ թե օկուպացիայի զոհ երկրին։ Եվ նաեւ մի երկրի, որն անտեսել է Անվտանգության խորհրդի եւ ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի բանաձեւերը։ Որի տարածքում մինչ այժմ գտնվում է ռուսական ռազմաբազա, իսկ Թուրքիայի ու Իրանի հետ սահմանը հսկում են ռուս սահմանապահները։ Ուղղակի ուզում եմ կրկնել «Ուրալսկիե պելմենի»-ի կատակը. «Իսկ ի՞նչ է, այդպես կարելի էր»:

Ի դեպ, վերջում այն մասին, թե ինչպես պարզվում է, կարելի էր։ Բոլորովին վերջերս Վրաստանում Եվրամիության դեսպան Պավել Գերչինսկին հայտարարել է, որ օտարերկրյա գործակալների մասին օրենքի ընդունումից հետո Վրաստանի և Եվրամիության միջև պարզեցված վիզային ռեժիմը կվերանայվի և, հնարավոր է, կասեցվի։ Ինչի՞ մասին է սա խոսում։ Միայն այն մասին, որ տխրահռչակ «առանց վիզային»-ը, Հայաստանի կողմից դա ստանալու դեպքում կարող է ցանկացած պահին հեշտությամբ հետ վերցվել, հենց որ ԵՄ-ն կարեւոր համարի ճնշում գործադնել պաշտոնական Երեւանի վրա։ Բայց, հասկանալի բան է, Փաշինյանն ու նրա թիմը այդ մասին չեն պատմում իրենց քաղաքացիներին։

Աքպեր Հասանով