Հայաստանի ռազմականացում. «խաղաղության օրակարգ» առաջաթեք բռնած ինքնաձիգով Ժամանակն է, որպեսզի Երևանը հիշի ոչ վաղուցվա պատմության դասերը

«Հնդկաստան, Ֆրանսիա։ Կարելի է արձանագրել, որ ժողովրդավարական երկրներն արձագանքում են Հայաստանի կոչին»։ Սա ի՞նչ արտահայտությունը է: Ինչի՞ մասին է այն։ Այո և ի՞նչ ուղղությամբ է հնչեցվել։ Իսկ ո՞ւմ նկատի ունեն ժողովրդավարական երկրներ ասելով, և Երևանի հատկապես ո՞ր կոչին են նրանք սիրով արձագանքում։

Այնուամենայնիվ, այս հարցերի պատասխանները ստանալու ոչ մի դժվարություն չկա։ Առանց մեծ դժվարության կարելի է բացահայտել Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպան Օլիվյե Դեկոտինիին (հուլիսի 24-ին) պատկանող նյութի սկզբնական արտահայտության հեղինակությունը։ Իսկ ավելի խորը ծանոթանալով նրա խոսքային լարախաղացությանը՝ բացահայտում ես, որ նա այ այդպիսի բնույթով է արձագանքել այդ օրը տարածված տեղեկատվությունն այն մասին, որ Հայաստանը դարձել է հնդկական արտադրության զենքի ամենամեծ գնորդը։ Որից հետո Դեկոտինին խոսել է այն ոգով, որ «այս համատեքստում Հայաստանի կոչին արձագանքում են միայն ժողովրդավարական երկրները»։ Ոչ ավել, ոչ պակաս։ Ժողովրդավարությունը, այսպես ասած, գործողության մեջ է: Ձեռք բերեք, Հայաստան, զենք՝ հասարակության մեջ արմատավորվող ռեւանշիստական գաղափարների հետ կապի մեջ։ Ի դեպ, Հայաստանի, որպես հնդկական զենքի լավագույն գնորդի մասին տեղեկատվությունը տարածել է հնդկական «IADN» լրատվական գործակալությունը։ Հնդկաստանի պաշտպանության նախարարության տվյալների համաձայն, 2024-2025 թթ. Հայաստանի կողմից հնդկական արտադրության զենքի գնումների ընդհանուր ծավալը հասել է 600 մլն դոլարի։ Հավանաբար սա հաղթանակ է Հայաստանի համար։ Գոնե ինչ-որ տեղ նա առաջինն է։

Բայց այս ամենում այն, որ հատկապես ուշադրություն է գրավում, Հայաստանի Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանի երեկվա հայտարարությունն է, որը նա արել է Պետդեպարտամենտի Կովկասում բանակցությունների գծով ավագ խորհրդական Լուի Բոնոյի հետ հանդիպմանը։ Գրիգորյանը արտահայտվել է՝ «տարածաշրջանում համապարփակ և տեւական խաղաղության հաստատմանը հայկական կողմի հավատարմության մասին»։ Հետ չի մնացել նաև Հայաստանի ԱԳՆ մամուլի քարտուղար Անի Բադալյանը. «Հայաստանի կառավարությունը շարունակում է հավատարիմ մնալ խաղաղության օրակարգին և չի շեղվելու այս ռազմավարությունից»։

Ահա այսպես ուրեմն։ Զենք ենք ձեռք բերում; չենք վերանայում՝ առանձին կետով փաստորեն Բաքվի դեմ Երևանի ագրեսիվ նկրտումները ձևակերպող երկրի սահմանադրության տեքստը։ Ի հավելումն այս ամենի, ներքին ոգևորությամբ սպասում ենք Հայաստանի պաշտպանության նախարարության պատերի ներսում աթոռին ԱՄՆ-ի բանակի մշտական ներկայացուցչի նստելուն։ Բարեբախտաբար, Երևանում ԱՄՆ-ի դեսպանատունը հայտնել է՝ այս «խորհրդատուի» կողմից «Հայաստանի պաշտպանական ինստիտուտների ամրապնդման գործում» օգնության ցուցաբերման մասին։ Այս տեսակի աջակցության միջոցով ամերիկյան կողմը նախատեսում է աջակցություն ցուցաբերել Հայաստանին «անվտանգության կառավարման կատարելագործման մեջ, որն իր հերթին կնպաստի հայ-ամերիկյան հարաբերությունների ամրապնդմանը»:

Ահա այս ամենով հանդերձ Երևանը շարունակում է կեղծախոսել խաղաղ Հայաստանի մասին։ Եվ մենք դեռ չենք անդրադարձել Եվրամիության կողմից Երևանին 10 մլն եվրոյի չափով (Խաղաղության եվրոպական հիմնադրամի տանիքի տակ) ռազմական օգնություն հատկացնելու մասին տեղեկությանը՝ հայ-ամերիկյան ավարտված «Eagle Partner 2024» զորավարժությունների ֆոնին։ Այն էլ արագ տեմպերով իրականացվող։ Եվ քանի որ պիեսի առաջին գործողության մեջ, ինչպես այդ մասին ասել է դասականը՝ պատին հրացան է կախված, ապա երրորդ գործողության մեջ այն պետք է կրակի։ Բայց Հայաստանը երրորդ ակտի ժամանակը չունի։ Չի հասցնում։ Եվ նույնիսկ երկրորդի ժամանակը: Նա շտապում է: Հուլիսի 20-ին Հայաստանը գնդակոծման է ենթարկել Քելբեջարի շրջանի Իստիսուն։ Երեկ Հայաստանի զինված ուժերի կվադրոկոպտերը՝ Թովուզի շրջանի Աղդամ բնակավայրի ուղղությամբ ադրբեջանական բանակի դիրքերի հետախուզական թռիչքներ իրականացնելու փորձ է ձեռնարկել։ Որպես հետևանք, այստեղ արդեն իր ծանրակշիռ խոսքն է արտահայտել Ադրբեջանի Պաշտպանության նախարարությունը՝ Հայաստանին և նրա հովանավորներին զգուշացնելով այն մասին, որ նրանք «պետք է զերծ մնան Հարավային Կովկասում պատերազմի նոր օջախ ստեղծելու մտադրությունից»։ Իսկ նման բնույթի հակաադրբեջանական գործողությունների շարունակվելու դեպքում «ինքնապաշտպանության նպատակով, Ադրբեջանի Զինված ուժերի զինանոցում առկա բոլոր միջոցների կիռարմամբ կձեռնարկվեն պատշաճ պատասխան միջոցներ»։ Որին զուգահեռաբար, երկրի պաշտպանական գերատեսչությունը ընդգծել է, որ «տարածաշրջանում իրավիճակի սրման ողջ պատասխանատվությունը ընկնելու է Հայաստանի ռազմաքաղաքական ղեկավարության և նրա հովանավորների վրա»։

Հավանաբար, Երևանը հիանալի հասկացել է Բաքվի ուղերձը։ Եվ, ամենայն հավանականությամբ, արդեն իր դաշնակիցներին հասցրել է վերը հնչեցված նրբերանգը։

Իսկ ահա հարց է առաջանում, հետաքրքիր է, այդ նույն «արևմտյան հովանավորները» արդյոք կարողացել են գիտակցել, թե որքանո՞վ են Բաքվի խոսքերը տարբերվում գործերից։ Բայց եթե չեն կարողացել, ապա պաշտոնական Երևանին պարզապես անհրաժեշտ է իր փորձը փոխանցի օտարերկրյա գործընկերներին։

Դրա հետ մեկտեղ, հայկական փորձագիտական խորհուրդ են թափանցում անձինք, ովքեր տարբեր դեպքերում (այս կամ այն պատճառով) փորձելով ուշադրություն հրավիրել Հարավային Կովկասի վեկտորի վերջին իրադարձությունների տեսանկյունից Հայաստանի խնդիրների վրա։ Այսպես, Հայ ազգային կոնգրեսի (հիշեցնենք, սա առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի կուսակցությունն է) փոխնախագահ Արամ Մանուկյանը, անդրադառնալով ԵՄ-ի հետ վիզային ռեժիմի ազատականացման հեռանկարին, համոզմունք է հայտնել, որ «դա չի լինելու»: «Ժողովրդին պատրանքներով սնուցելը՝ անողոք մարդու վարքագիծ է։ Սա ուղղակի խաբեբայություն է և սովորական կեղծիք, որով կերակրում են մեր ժողովրդին»,- ասել է նա։ Եթե նույնիսկ այստեղ խոսքը ռազմական ուղու մասին չէ, այնուամենայնիվ, եթե որոշ փորձագետներ մտածում են հնչեցված ուղղությամբ, ապա սարերի հետևում չէ նաև այն հասկացողությունը, որ գիշերները իրենց հովանավորների կողմից Հայաստանին պատմած ռազմատենչ հեքիաթները որոշ դեպքերում այլևս չունեն այն ազդեցությունը, ինչ նախկինում կար:

Ինչ էլ որ լինի, շարունակում ենք հուսալ, որ Երևանում կհաղթի՝ տարածաշրջանում և շրջակայքում զարգացող իրավիճակի օբյեկտիվ դիտարկման գիծը։ Հակառակ դեպքում, ռազմականացումը, որը վերջին շրջանում մշակել են, եթե չասենք՝ փայփայել են մեր աշխարհագրական հարեւանները, հարվածելու է առաջին հերթին Հայաստանին։

Սովորեք պատմությունը, պարոնայք բազենե՜ր: Գոնե ոչ վաղուցվա:

Թեյմուր Աթաևը, հատուկ Caliber.Az-ի համար

Հյուր սյունակագիրների կողմից իրենց հեղինակային հոդվածներում արտահայտած տեսակետներն ու կարծիքները կարող են տարբերվել խմբագրության դիրքորոշումից և միշտ չէ, որ արտացոլում են նրա հայացքները: