Ո՞ր բևեռը կընտրի Ղազախստանը՝ թուրքակա՞ն, թե ռուսակա՞ն
Caliber.Az-ի ակնարկը
Վերլուծություն 18 Ապրիլի 2022 - 13:35
Քվեարկման Մակարդակ Caliber.Az |
Չի կարելի բացառել թուրքական ռազմաքաղաքական միության կազմավորումը, այն կարող է կազմավորվել Թուրքական պետությունների կազմակերպության շուրջ։ Սակայն այստեղ շատ բան, Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ մեկտեղ, կախված կլինի տարածությամբ խոշորագույն թուրքական պետության՝ Ղազախստանի դիրքորոշումից։ Հատկապես Ղազախստանի օրինակով մենք այսօր կդիտարկենք Նուր-Սուլթանի կողմից, որպես իր գլավոր ռազմաքաղաքական դաշնակից՝ Թուրքիա, թե Ռուսաստան հնարավոր ընտրությունը։ Այո, այժմ Ղազախստանը ՀԱՊԿ-ի անդամ է, սակայն աշխարհում իրավիճակը սրըթաց փոխվում է և այստեղ նույնպես հնարավոր են տարբեր տարբերակներ։
Ղազախստանը խոշոր պետություն է, 19 մլն բնակչությամբ, բնական հարուստ պաշարներով։ Բոլորովին վերջերս այդ պետությունը հրավիրեց ռուսական զորքերին՝ պաշտպանելու Կասըմ-Ժոմարտ Տոկաևի կառավարությանը, որին սպառնում էին Արևմտյան Ղազախստանում որակավորված աշխատողների գործադուլները և Ալամաթիում և Շիմքենդում ցածր որակավորված աշխատողների և գործազուրկների ապստամբությունը։ Սակայն, այդ երկրի իշխանությունները շատ շուտ Ռուսաստանի Դաշնությանը և ՀԱՊԿ-ի մյուս պետություններին խնդրեցին դուրս բերել զինված ուժերը։ Բայց փաստը, որ նրանք կանչեցին ռուսական զորքերին, այլ ոչ թե թուրքականին՝ ուշագրավ է։
Թուրքիայում այդ որոշումը աշխուժացած վիճաբանություն և մեկնաբանություներ առաջացրին այն ոգով, որ Մոսկվան մի քայլ առաջ է արել, անցնելով Անկարային։ Որոշ մեկնաբաններ ասում էին, որ Թուրքիան պետք է աշխատի նրա վրա, որպեսզի Թուրքական պետությունների կազմակերպությունը վերածի լիարժեք ռազմաքաղաքական դաշինքի։
Այսօր Ղազախստանի դիրքորշումը փոխվում է։ «Ղազախսատանը չի օգնի Ռուսաստանին ԱՄՆ-ի ու Եվրոպական երկրների կողմից նրա դեմ ընդունված պատժամիջոցները շրջանցելու մեջ»,- հայտարարել է Ղազախստանի նախագահ աշխատակազմի ղեկավարի առաջին տեղակալ Տիմուր Սուլեյմանովը՝ «Euractiv» կայքին տված հարցազրույցում։
Ռուսական «Վեդոմոստի» օրաթերթը հայտնում է, որ Սուլեյմանովը հայտարարել է, որ Ղազախստանի համար կարևոր է ցուցադրվել, որպես եվրոպական գործընկեր, և, որ երկիրը չի դառնա Ռուսաստանի գործիք պատժամիջոցները շրջանցելու հարցում։ «Մենք կպահպանենք պատժամիջոցները։ Չնայած նրան, որ հանդիսանում ենք Ռուսաստանի, Բելառուսի և մյուս երկրների տնտեսական միության մասը, մենք հանդիսանում ենք նաև համաշխարհային հանրության մասը։ Ուստի մենք ամենից շատ չենք ուզում, որպեսզի Ղազախստանում կիրառվեն ԱՄՆ-ի ու Եվրոպայի երկրորդական պատժամիջոցները»,- ընդգծել է նա։
Ո՞րն է հաջորդը: Ռուսաստանն ասում է, որ իր շահերն ունի Ուկրաինայում և զորքեր է մտցրել նրա տարածք: Հյուսիսային Ղազախստանը հիմնականում բնակեցված է ռուսներով և ռուսախոսներով։ Այսօր շատ ռուս հայրենասերներ կասեն, որ Ռուսաստանն այնտեղ էլ իր շահերն ունի։ Ամբողջ հարցն այն է, թե ինչպես է վարվելու Ղազախստանի կառավարությունը։
Շուշայի հռչակագիրը Ադրբեջանին տվել է Թուրքիայի պաշտպանությունը։ Հնարավոր է արդյո՞ք, որ ժամանակի հետ Ղազախստանի կառավարությունը դիմի նմանատիպ համաձայնագրի։ Մենք ապրում ենք նոր դարաշրջանում, երբ աշխարհը սրընթաց փոխվում է։ Պատմությունը դառնում է առավել ճկուն, երկրների միջև լարվածությունը ուժեղանում է, նախկինում գոյություն ունեցող նրանց սահմանները կարող են «լողալ»։ Տվյալ դեպքում Ղազախստանը կարող է դիմել Թուրքիայի հետ անմիջական ռազմական դաշինքի կնքմանը, որը չի քողարկում իր ազդեցության ոլորտը ընդլայնելու նկատառումները։ Իսկ ի՞նչ, եթե Անկարայի և Նուր-Սուլթանի շահերը համընկնեն։
Այստեղ կա նաև այլ ասպեկտ՝ տնտեսական։ Աճող պատժամիջոցների տակ գտնվող Ռուսաստանը կարող է խնդրահարույց վայր դառնալ ղազախական ընկերությունների համար։ Ճիշտ է, նույն Սուլեյմենովն ասում է, որ Ղազախստանը շարունակելու է առևտուրը Ռուսաստանի հետ, ներդրումներ կատարել երկրում և ներդրումներ ներգրավել իր համար։ Բայց նույնիսկ ՉԺՀ-ն, որն ասում է, որ չի պահպանի այն պատժամիջոցները, որոնք չեն բխում ՄԱԿ-ից, այնուամենայնիվ, նվազեցնում է առևտուրը Ռուսաստանի հետ և սառեցնում է ներդրումներն այնտեղ՝ վախենալով հայտնվել ԱՄՆ և ԵՄ պատժամիջոցների տակ:
Եթե հավելենք, որ Ղազախստանի տնտեսության և բնական ռեսուրսների մի հսկայական մասը վերահսկվում է միջազգային բիզնեսի կողմից, ապա իրավիճակ դառնում է ավելի հետաքրքիր։ Փետրվարի 2-ին Ֆորբսը հայտնել է, որ 25 օտարերկրյա հարկատուներ Ղազախստանի բյուջե են մուտքագրել բոլոր հարկերի ավելի քան 28%-ը։ Այստեղ ներկայացված են ամերիկյան, եվրոպական, ճապոնական, հարավկորեական,ինչպես նաև չինական և թուրքական ընկերություններ։ Կասկածից վեր է, որ նրանց ձայնը կարևոր է նաև այս երկրի քաղաքականության ձևավորման մեջ։
Սակայն վերջին իրադարձությունների լույսի ներքո առաջին տեղում կարող են հայտնվել քաղաքական նկատառումները: Ղազախստանը, իհարկե, չի խզելու Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները, դա կարող է չափազանց վնասաբեր լինել։ Ամենայն հավանականությամբ, նա կդրսևորի չափավոր քաղաքականություն՝ աստիճանաբար ամրապնդելով կապերը Թուրքիայի հետ։
Caliber.Az
Դիտումներ: 507
1
|
Գլոբալ ռազմականացում երթի մեջ Պրեյգերմանի վերլուծությունը
29 Ապրիլի 2024 - 16:1742 Դիտումներ
|
2
|
Երեւանի ձախողված քննությունը Եվ Հայաստանի բարեկամների լռությունը
30 Ապրիլի 2024 - 10:5833 Դիտումներ
|
3
|
Քելբեջարում շահագործման կհանձնվի ևս 4 ՀԷԿ
29 Ապրիլի 2024 - 13:1933 Դիտումներ
|
4
|
Էլչին Ամիրբեկով. COP29-ի անցկացնելը հսկայական պատասխանատվություն է
29 Ապրիլի 2024 - 11:2132 Դիտումներ
|
5
|
«Ուշացումով, բայց Հայաստանի ղեկավարությունը գիտակցել է իր հնարավորությունները» Իքբալ Դյուրեն՝ Caliber.Az-կայքում
30 Ապրիլի 2024 - 15:4632 Դիտումներ
|
Ադրբեջանում մեկնարկել են զինապարտների հետ հերթական ուսումնական հավաքները
02 Մայիսի 2024 - 10:45
Իլհամ Ալիևն ընդունել է ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի օգնականին
02 Մայիսի 2024 - 09:52
Մոհամեդ Բեհարի. Ադրբեջանը բաց է բոլոր կրոնների ներկայացուցիչների համար
02 Մայիսի 2024 - 09:31
ԹՊԿ-ն ողջունում է՝ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև սահմանի սահմանազատման գործընթացի սկիզբը
02 Մայիսի 2024 - 09:03
Միգել Մորատինոս. Շուշան Ադրբեջանի մի մասն է
02 Մայիսի 2024 - 08:55
Բաբաև. Գյուղատնտեսության ոլորտը մեծ նշանակություն ունի Ադրբեջանի տնտեսության մեջ
01 Մայիսի 2024 - 18:56
Ադրբեջանի Կենտրոնական բանկը իջեցրել է զեղչման տոկոսադրույքը
01 Մայիսի 2024 - 18:26
Եզակի ձեռագրեր Բաքվում, որոնք բացահայտում են Նիզամիի մասին սուտը
«Դժվար պատմություն» Ռիզվան Հուսեյնովի հետ01 Մայիսի 2024 - 17:58
ANAMA-ն շարունակում է ականազերծել Ղարաբաղը
ԹՎԵՐ01 Մայիսի 2024 - 17:47
ՃՏՊ Քելբաջարում. Թուրքիայի քաղաքացի է մահացել
01 Մայիսի 2024 - 17:38
Ադրբեջանի ԿԲ-բ տնտեսական աճ է կանխատեսում
01 Մայիսի 2024 - 16:56
Բայրամովը և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ներկայացուցիչները քննարկել են COP29-ը և տարածաշրջանային իրավիճակը
01 Մայիսի 2024 - 16:40
Իլհամ Ալիևն ընդունել է Ռուսաստանի գլխավոր րաբբիին
ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ01 Մայիսի 2024 - 16:18
Ադրբեջանում ընթանում է կրոնական առաջնորդների Բաքվի հանդիպումը
01 Մայիսի 2024 - 15:29
Ադրբեջանը սկսովել է էլեկտրոնային բժշկական տեղեկանքների տրամադրումը
01 Մայիսի 2024 - 15:08
Միքայիլ Ջաբբարովը մեկնել է Ուզբեկստան
Օրակարգում ներդրումային ֆորումին մասնակցությունն է01 Մայիսի 2024 - 14:55
Ալիև. Բաքուն և Երևանը սահմանազատում և սահմանագծում են անցկացնում առանց որևէ միջնորդի
01 Մայիսի 2024 - 14:45
Ալիև. Որպես COP29-ի հյուրընկալող կողմ, մենք տեսնում ենք մեր դերը կամուրջներ կառուցելու գործում
01 Մայիսի 2024 - 14:36
Միջին ուղի թե բաժանարար գծեր
Ի՞նչ է ընտրելու Փաշինյանը01 Մայիսի 2024 - 14:12
Սկսվել են արձակուրդները տարրական դասարանների աշակերտների համար
01 Մայիսի 2024 - 13:59
Իլհամ Ալիև. Ադրբեջանը խաղաղություն է ապահովել պատերազմի միջոցով
01 Մայիսի 2024 - 13:55
Աշխարհը չպետք է աչք փակի նեոգաղութատիրության նողկալի պրակտիկայի վրա
01 Մայիսի 2024 - 13:17
Նախագահ Ալիև. Ադրբեջանում միջմշակութային երկխոսությունը միշտ շատ դրական է եղել
01 Մայիսի 2024 - 12:46
Քամին փոշով պատել է Բաքուն
01 Մայիսի 2024 - 12:15
Ադրբեջանի նախագահ. Մենք հաստատակամորեն հավատարիմ ենք բազմակողմանիությանը
01 Մայիսի 2024 - 12:12
Ուկրաինան ողջունում է Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև սահմանների սահմանազատման մասին պայմանավորվածությունները
01 Մայիսի 2024 - 11:40
Ադրբեջանը և Հայաստանը հաստատել են իրենց մասնակցությունը Ղազախստանում բանակցություններին
01 Մայիսի 2024 - 11:23
Ալիև. Դարեր շարունակ Ադրբեջանը եղել է մշակույթների միաձուլման վայր
01 Մայիսի 2024 - 11:04
Ամիրբեկովը շնորհակալություն է հայտնել Հռոմի պապին
01 Մայիսի 2024 - 11:01
Ալիևը՝ Միջմշակութային երկխոսության համաշխարհային ֆորումի նշանակության մասին
01 Մայիսի 2024 - 10:52
Բլինկենն անձամբ է զբաղվում Բաքվի և Երևանի միջև խաղաղության հաստատմամբ
01 Մայիսի 2024 - 10:49
Բաքվում մեկնարկում է Միջմշակութային երկխոսության VI համաշխարհային ֆորումը
Իլհամ Ալիևի մասնակցությամբ /ՈՒՂԻՂ ՀԵՌԱՐՁԱԿՈՒՄ01 Մայիսի 2024 - 10:35
Պակիստանը տեխնիկական աջակցություն է առաջարկում Ադրբեջանին COP29-ի հետ կապված
01 Մայիսի 2024 - 10:23
Միրզոյան- Հայ-ռուսական հարաբերություններում խնդիրներ կան
01 Մայիսի 2024 - 10:21
Ադրբեջանցի զինծառայողները մշակել են մասնագիտական հմտությունները՝ «Կուրթարան-2024» զորավարժությունների ժամանակ
01 Մայիսի 2024 - 09:56
Իլհամ Ալիևն ընդունել է ԱՄՆ-ի մորմոնական եկեղեցու ղեկավար կազմին
01 Մայիսի 2024 - 09:22
Սամեդ Սեիդով. Շվաբեն ցույց տվեց իր իրական դեմքը
01 Մայիսի 2024 - 09:16
Ադրբեջանն ու Լեհաստանը քաղաքական խորհրդատվություններ կանցկացնեն
01 Մայիսի 2024 - 08:48
ՄԱԿ-ում Թուրքիայի մշտական ներկայացուցիչ. ադրբեջանական գյուղերի վերադարձը կարևոր գործոն է տարածաշրջանում խաղաղության վերականգնման համար
30 Ապրիլի 2024 - 18:32
Մենք մերժում ենք Դարմանենի անհիմն մեղադրանքները
Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն պատասխանել է ֆրանսիացի նախարարին30 Ապրիլի 2024 - 17:58