Հայաստանը անցակետ է ուզու՞մ Զանգեզուրում Նա դրանք կստանա, բայց Երևանը Լաչինում արել է իր ընտրությունը

Հայաստանի պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահ Ռուստամ Բադասյան. «Հայկական կողմը պատրաստ է սպասարկել երեք նոր անցակետեր Ադրբեջանի հետ սահմանին։ Սահմանային անցակետեր և հսկողության ռեժիմները արդեն տեղադրվել են։ Եթե ադրբեջանական կողմը պատրաստ է օգտվել այդ անցակետերի ծառայություններից, ապա հայկական կողմը պատրաստ է դրանք տրամադրել»։

Անիմաստ է անվերջ առաջարկել մի բան, որը ժամանակին արդեն մերժվել է պաշտոնական Բաքվի կողմից։ Այս երեք անհեթեթ երթուղիները չեն ծառայում այն ընդհանուր նպատակին և կապիտուլիացիայի ժամանակ Հայաստանի կողմից ստանձած՝ տրանսպորտային հաղորդակցությունները ամենաօպտիմալ երթուղիներով ապաշրջափակելու պարտավորությանը։ Երևանը շարունակում է խաղալ այնպիսի խաղեր, որոնք նրա համար բացի նոր հիասթափություններից (կամ նույնիսկ տխուր հետևանքներից) այլ բանի չեն հանգեցնի։ Չի կարելի, ինչ-որ տեղ անհասկանալի բունկերում ստորագրելով կապիտուլյացիայի ակտ, խոսել մի բանի մասին, իսկ երկու տարի անց, ստանալով տարածաշրջանային դերակատարների կասկածելի աջակցությունը, փորձել խույս տալ դրանցից։ Սա ձեզ համար, հարևաններ, բակային ֆուտբոլ չէ, որպեսզի խաղի ընթացքում «խաբել»։

Խոսքը նոր երթուղու անցկացման մասին չէ, խոսքը դրա վերականգնման մասին է, ինչն արդեն անցկացվել ու գործել է դեռ խորհրդային տարիներին։ Այդ տարիներին երկաթուղու երկայնքով անցկացվել էր ավտոմայրուղին։ Հայկական ԽՍՀ-ի այդ ժամանակվա ղեկավարությունը՝ Կարեն Դեմիրճյանի գլխավորությամբ, բոօլոր ջանքերը գործադրեցին, որպեսզի կանխել սահմանային գետի հյուսիսային ափի երկայնքով Մինջիվանից Օրդուբադ ավտոմոբիլային ճանապարհի ի հայտ գալուն։ Սակայն ԽՄԿԿ Կենտկոմի քաղբյուրոյի անդամ Հեյդար Ալիևը, ով ԽՍՀՄ կառավարությունում ղեկավարում էր տրանսպորտի ոլորտը, անցկացրեց այդ ճանապարհը։ Ինչը այնուհետև Հայաստանի հետագա իշխանությունները հասցրին անօգտագործելի վիճակի։ Ինչպես այդ ժամանակ Հեյդար Ալիևը հասավ իր նպատակին, այնպես էլ հիմա Իլհամ Ալիևը գործը կհասցնի մինչև վերջ։ Թող Հայաստանում (եւ էլի ուրիշ տեղ) չկասկածեն դրանում։ Եվ դրանք ոչ թե ինչ-որ «քմահաճություններ» են, այլ այն անվիճելի փաստի ըմբռնումը, որ այս երթուղին հանդիսանում է ամեն առումով ամենակարճը և օպտիմալը։

Հայաստանի կողմից առաջարկված երթուղիները ոչ միայն երկարացնում են ճանապարհը, այլեւ դրանք նաև հարմար չեն տեղագրական պատճառներով։ Ասիայից Եվրոպա բեռնափոխադրումների աճի պայմաններում ձմռանը անհնարին կլինի լեռնանցքների միջով այս ոլորապտույտ ճանապարհներով ապահովել անհրաժեշտ անցունակությունը։ Հայկական կողմից այդ խոչընդոտները դրվում են միտումնավոր, որպեսզի Ադրբեջանին «նվիրի» հավերժական խցանումներով, ձնաբքերով և այլ դժվարություններով իր «Վերին Լարսը»։

Հայաստանը կառչում է «միջանցք» և «արտերկրային» բառերից՝ փորձելով շեղել խոսակցությունը։ Բնաը ը նրանում չէ, թե ինչպես անվանել այդ ճանապարհները (ի դեպ, այլ դեպքերում, չգիտես ինչու, Հայաստանը առանց շփոթմունքի ստվերի չի խորշում օգտագործել «միջանցք» բառը)։ Հաղորդակցությունների բացումը չի հանգեցնի պետական սահմանների փոփոխությանը (դրանք անվանի թեկուզ «պատմական»), ինքնիշխանության խարխլելուն, կամ այլ բանի, որի մասին անվերջ հիստերիա են անում մեր հարավային հարևանները։ Միթե՞ Պարսից ծոցից մինչև Սև ծովի նավահանգիստներ «Հյուսիս-Հարավ» միջազգային տրանսպորտային միջանցքը (ՄՏՄ), որը Թեհրանում այսօրվա հայ-իրանական բանակցությունների մասնակիցների մտահաղացմամբ պետք է Հնդկաստանը Իրանի, Հայաստանի և Վրաստանի միջոցով միացնի Եվրոպայի հետ, գոնե ինչ որ կերպ խափանում է այդ երկրների ինքնիշխանությա՞նը, փոխում է նրանց սահմաննե՞րը։ Չէ որ ո՛չ: Ինչի՞ համար է այդ դեպքում Հարավային Կովկասում «փոխվող պատմական սահմանների» մասին Իրանից հնչող այդ հիստերիան։ Իսկ դուք որտե՞ղ էիք, երբ Հայաստանը 30 տարի փորձում էր վերաձևել մեր սահմանները։ Նույնիսկ չեն խորշել ամբարտակ կառուցել Խուդաֆերինի շրջանում։

Եվ տես հիմա Երևանը, ոգեշնչված Իրանից անսպասելի աջակցությունով, «դիրք» է բռնել և սկսել է խոսել ինքնիշխանության մասին, որը ոչ ոք չի էլ պատրաստվում խախտել։ Միթե պարզ չէ, որ դրանով Հայաստանը իրեն թողնում է մեկուսացման մեջ, քանի որ ոչ ոք նրան թույլ չի տա Ադրբեջանի տարածքում միակողմանի օգտվել տրանսպորտային հնարավորություններից։ Բաքուն իր համար այլընտրանքներ կգտնի (արդեն գտել է), իսկ դուք ի՞նչ եք անելու։ Այդպե՞ս էլ կմնաք մեկուսացման մեջ, ուրախանալով նրանով, որ «թուրքին» չթողեցիք անցնել այդ դժբախտ 46 կմ-ը։ «Հարևանին ինադու կհանեմ աչքերս»։

Այնուամենայնիվ, Հայաստանի կառավարության անդամի այսօրվա հայտարարությունից, որի մեջ նա մի քանի անգամ հիշատակել է անցակետի մասին՝ պարզ է դառնում, որ նրա երկիրը Լաչինի ճանապարհի առնչությամբ արել է իր ընտրությունը։ Իսկ հիմա թեկուզ միլիոն մարդկանց քշի Խանքենդիի հրապարակ։ Անցակետ, թող լինի անցակետ, ինքնիշխանություն, թող լինի ինքնիշխանություն։