Եղեք ավելի պարկեշտ. Բելառուսի ԱԳՆ-ն պատասխանել է Հայաստանին՝ թիկունքը գետնովն է տվել ... Եթե մյուս երկրներն էլ իրենց այդպես պահեին...

Պատմությունն այն մասին, թե ինչպես Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն ՀԱՊԿ-ի ոչ վաղուցվա արտահերթ նիստում Հայաստանի վարչապետ Փաշինյանին խրատներ է տվել՝ այսօր ցանցի ամենահայտնի տեսահոլովակներից մեկն է։ Սակայն այս պատմությունը ունեցել է շարունակություն, որի մասին ոչ բոլորը գիտեն: Հայաստանի ԱԳՆ-ն, խիզախություն հավաքելով, կշտամբանքներ է թափել Բելառուսի ԱԳՆ-ի վրա՝ փորձելով պաշտպանել Փաշինյանի պատիվը, սակայն ստացել է արժանի հակահարված։ Մինսկի պատասխանը էլ ավելի սպառիչ է ստացվել և բացահայտել է Հայաստանի և Փաշինյանի կաբինետի ոչ ադեկվատ և խարդախ քաղաքականության բոլոր խաղաքարտերը։ Ինչպես ասում են, արժանի է ընդօրինակման՝ ծափահարում ենք ոտքի վրա։

Ոմն մեկը, ով շտապել էր սոցիալական ցանցերում կիսվել հայկական վեհության մոլուցքի համար կործարար Բելառուսի նախագահի բարձր միջոցառումում մենախոսությամբ տեսանյութը՝ ազդարարելով այն «Ինչպես է Լուկաշենկոն պաշտպանել Իլհամ Ալիևին» վերնագրով, իմաստը չի հասկացել։ Չէ որ փաստը ոչ միայն և ոչ այնքան Ադրբեջանի և Բելառուսի ղեկավարների ջերմ հարաբերությունների մեջ է, ուղղակի Լուկաշենկոն ամեն ինչ արտահայտել է միջազգային հարթակներում անընդհատ խեղկատակային ներկայացումներ խաղացող Փաշինյանի երեսին։ Ավելին, Բելառուսի ղեկավարը զգուշացրել է, որպեսզի Նիկոլ Վովաևիչը և մյուս հայ գործիչները այսուհետ չփորձեն նման խեղկատակության վերածել ՀԱՊԿ-ն ու մյուս դաշնակցական կազմակերպությունները՝ արձագանքը կլինի կոշտ։

Լուկաշենկոյի կծու և սթափեցնող ելույթը բառացիորեն լցված էր Փաշինյանի պահվածքը բնութագրող վառ փոխաբերություններով։ Նրանում էլ ավելի անվրեպ են բացահայտվել Ադրբեջանի քաղաքականության մասին Հայաստանի վարչապետի հայտարարությունների անհեթեթությունը, ՀԱՊԿ-ին և այլ միջազգային կառույցներին՝ հայկական կողմի բողոքների բացարձակ անհիմն լինելը։ «Ձանձրացրել է» - ահա, թերեւս, Լուկաշենկոյի առանցքային ուղերձը։

Ըստ ամենայնի, մերժելով տված դասը՝ Հայաստանի արատավորված վարչապետի կաբինետը չգտավ ավելի լավ բան, քան պահանջներով հարձակվել Մինսկի վրա, բայց դա այնքան անճոռնի է արել, որ և Հայաստանի ողջ ղեկավարությանը, և անմիջապես Փաշինյանին դրել է էլ ավելի հիմար դրության մեջ։

Համաձայնվեք, որ ադեկվատ մտածող մարդու արձագանքը, երբ նրան ասում են իր սխալ հաշվարկների և սխալների մասին, համոզիչ կերպով ապացուցելով, թե ինչ, որտեղ և ինչու, որպես կանոն, կայանում է նրա խոսքերը իր վարմունքի վերաիմաստավորման մեջ։ Բայց ոչ Փաշինյանը, ոչ էլ Հայաստանի ԱԳՆ-ն նման որակներին ակնհայտորեն չեն տիրապետում։ Ուրիշ ձևով միջպետական մակարդակով սկանդալ ստեղծելու համար նախատեսված մեսիջը ՀԱՊԿ և Մինսկ չեր հետևի։

Ուրիշ ինչպե՞ս կարելի է գնահատել այն պնդումը, որ Բելառուսի ղեկավար Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի արտահայտությունները այն մասին, որ ՀԱՊԿ-ն բոլորվին պարտվոր չէ տվյալ կոնկրետ դեպքում, այսինքն հայ-ադրբեջանական պայմանական սահմանին իրավիճակի հերթական սրման, այո և ընդհանրապես երկու հարավկովկասյան երկրների լարված հարաբերությունների պայմաններում ինչ որ մեկի կողմը բռնելը և առավել ևս Հայաստանին պաշտպանելը հակասում է Ռուսաստանի, Բելառուսի և դաշինքի այլ երկրների հետ դաշնակցային և գործընկերային հարաբերություններին։

Մասնավորապես, ՀՀ ԱԳՆ մամուլի քարտուղար Վահան Հունանյանի «Sputnik Արմենիա»-ին տված մեկնաբանություններում նշվում է, որ Լուկաշենկոյի բառերը կտրված են իրականությունից։ «Մենք տեղին չենք համարում մեկնաբանել Բելառուսի նախագահի խառնաշփոթ, բանակցությունների տրամաբանությունից անջատված և դաշնակցային ու գործընկերային հարաբերություններին հակասող հայտարարությունները»,- հայտարարել է Հունանյանը։

Մի խոսքով, լիովին հայկական ձևով. «ամենահին» ազգի խոցված հպարտություն, ոչ մի եզրակացություններ իր համար և արժանի փաստարկներ, որ Լուկաշենկոն ճիշտ չէ։

Բայց Բելառուսի արտաքին գործերի նախարարությունն էլ հարկ չհամարեց լռել, քանի որ իրենց հարձակումներում հայերը ակնհայտորեն չափն անցել են՝ Բելառուսի նախագահի ելույթն անվանելով «խառնաշփոթ, դաշնակցային և գործընկերային հարաբերություններին հակասող»։ Հայերին պետք էր դաս տալ, և հարվածը ոչ պակաս անվրեպ ու ցավալի է ստացվել, քան Լուկաշենկոյի հանդիմանությունը։

Բելառուսի արտաքին գործերի նախարարության պաշտոնական ներկայացուցիչ Անատոլի Գլազը գերազանց գլուխ է հանել այդ առաքելության հետ՝ նրա հայտարարությունը հստակ ցույց տվեց, թե ով է բացահայտ ստում և փորձում ամբողջ աշխարհի ականջին լապշա կախել, և ով, հստակ գնահատելով իրավիճակը, այդ լապշան անշեղորեն դեն է գցում և բնավ չի պատրաստվում տառապել ու արյուն թափել ուրիշի ունեցվածքի նկատմամբ ոտնձգություն անող հայերի համար։ Կարճ ասած, նա տպավորիչ կերպով Երևանին դրել է իր տեղը։

Ըստ բելառուս դիվանագետի խոսքերի, «Հայաստանի ԱԳՆ-ն գրավել է չափազանց յուրահատուկ դիրքորոշում», կասկածի տակ դնելով Բելառուսի դաշնակցային պարտավորությունները, չնայած «Իր դաշնակցական պարտավորություններին հավատարմությունը Բելառուսը ողջ պատմության ընթացքում ապացուցում է ոչ թե բառերով, այլ գործով», այնպես որ այս ակնհայտ փաստի կասկածի տակ դնելը ոչ պրոֆեսիոնալ է։

Իսկ հետո լիակատար ջախջախում: Բելառուսի ԱԳՆ-ն առանց ակնարկների հայերին մատնացույց է արել, որ Երևանի քաղաքականությունը երբեք աչքի չի ընկել անկեղծությամբ և բարյացակամությամբ, իսկ եթե անկեղծ, ապա տարրական պարկեշտությամբ։

«Պարկեշտությունը՝ մեր արտաքին քաղաքականության գծերից մեկն է։ Ուստի հետագայում ևս մեր գործընկերներն ու դաշնակիցները կարող են վստահ լինել մեզ վրա։ Եթե մյուս երկրները նույն կերպ վարվեին, ապա շատ խնդիրներից կարելի էր խուսափել»,- հայտարարել է Բելառուսի արտաքին քաղաքական գերատեսչությունը՝ ի դեմս Ա. Գլազին։

Ինչպես համարում է դիվանագետը՝ Բելառուսի նախագահի կողմից հնչեցրած մոտեցումները ոչ թե իրականությունից կտրված են, այլ, ընդհակառակը, հիմնված են իրական, հաստատված փաստերի ու իրադարձությունների վրա, այսինքն՝ չափազանց հասկանալի են և դաշնակցային առումով ազնիվ։ Եվ հետո շատ բարոյախրատական հարված Երևանի բազմադեմ ու կեղտոտ խաղին. «Հատկապես այդպիսի բաց ելքով, առանց քաղաքական խաղերի ու ինտրիգների, և պետք է քննարկել հարցերը, երբ խոսքը վերաբերում է մարդկանց ճակատագրերին և կյանքերին»։

Միանգամայն տեղին է նաև Գլազի հարցը, թե ի՞նչի համար էր Հայաստանի ԱԳՆ-ի այս ուշացած ու անխելք գնահատականը։ Այլ կերպ ասած, եթե դու հիմար ես, ապա ինչու դա ապացուցել ուրիշներին։ Բացի դրանից, այս հարցում կա նաև շատ հստակ ակնարկ Հայաստանի ապակառուցողական գործողությունների մասին, որն իր գործողություններով որերորդ անգամ տարաձայնություններ է ստեղծ ում ՀԱՊԿ-ի աշխատանքի մեջ։ Հակառակ ՀԱՊԿ-ն՝ շատ քաղվերլուծաբանների կողմից կանխատեսվող փլուզումից զերծ պահելու Մոսկվայի ջանքերին՝ Հայաստանը շատ վտանգավոր նախադեպ է ստեղծել ՀԱՊԿ-ի մեկ այլ անդամի հետ իր հրապարակային տուրուդմփոցով՝ ևս մեկ անգամ ապացուցելով իր արտաքին քաղաքականության թունավորությունը:

Իր ծավալուն պատասխանի եզրափակիչում Բելառուսի ԱԳՆ ներկայացուցիչը հեգնանքով խորհուրդ է տվել «ընկերներին և գործընկերներին ուշադիր կարդալ և վերընթերցել բելառուսական պետության ղեկավարի բազմաթիվ ելույթները այս դժվարին, բայց լիովին լուծելի հարցի վերաբերյալ», այսինքն, պարզ ասած, նա հայ «բարեկամներին» խորհուրդ է տվել ավելի շատ աշխատեն իրենց վրա, որպեսզի բարելավել դիվանագիտական հմտությունները և սովորել վերլուծական կերպով գնահատել իրենց հասցեին ասվածը, առավել ևս, երբ դա արվել է բարի նպատակներով։

Բելառուսից այդքան հասկանալի և առավելագույն դյուրըմբռնելի պատասխանը լսել են արդյո՞ք ինքը Փաշինյանը և Հայաստանի ԱԳՆ-ն։ Արդյո՞ք նրանք հասկացան ասվածքի իմաստը։ Չէ որ իրենց «լավագույն պաշտպանությունը հարձակում է» սկզբունքով իրենց հիմար դեմարշով հայկական կողմը հասցրել է այն բանին, որ դաշնակից Բելառուսը ստիպված եղավ Հայաստանի ղեկավարությանը դատապարտել առիթով և առանց առիթի լկտի և գործնականում բացահայտ ստի, փաստերի մանիպուլյացիա, սևը սպիտակի փոխարեն ներկայացնելու ձգտումների մեջ՝ համաշխարհային հանրության մոլորության մեջ գցելու համար։

Սակայն այդքան էլ հեշտ չէ անառակ ելույթների ներքո քողարկել շովինիզմի, մարդատյացության, այլոց բարիքի հանդեպ կրքի քաղաքականությունը։ Հնարավո՞ր է արդյոք ձերբազատվել հայոց պետականության հզորության այս արատներից, որոնք արմատացած են բառացիորեն հայ ժողովրդի ողջ պատմության և հոգեբանության մեջ: Բարդ հարց է։ Բայց Երեւանը, անշուշտ, հիանալի դաս ստացավ, ուսանելի ապտակ պետական բարձր մակարդակով, որը լրջորեն կպել է Հայաստանի ղեկավարության ինքնասիրությանը։ Այնուամենայնիվ, այս դասը սովորելու հույսը մնում է, քանի որ նույնիսկ հիմարն է սովորում, եթե ոչ ուրիշներից, ապա գոնե սեփական սխալների և կապտուկների վրա: