«Հայաստանը պետք է լիովին վերաիմաստավորի իր աշխարհայացքը» Ռաուլ Կիրիան՝ Caliber.Az կայքում
Caliber.Az-ի հարցազրույցը՝ վրաստանցի քաղաքագետ, վերլուծաբան, «Front News-Ukraine»-ի գլխավոր խմբագիր Ռաուլ Կիրիայ հետ։
- Դուք ի՞նչ կարող եք ասել վրաց-ուկրաինական հարաբերությունների ներկայիս սառեցման մասին։
- Հիմա դժվար է ինչ-որ հայտարարություններ անել, քանի որ բոլորը հուզված են, Ուկրաինայում պատերազմ է գնում։ Եզրակացությունները կարելի է անել դրա ավարտից հետո։
Ինչ վերաբերում է ուկրաինական կողմի հայտարարություններին այն առնչոթյամբ, թե իբր Վրաստանը այս պատերազմում օգնություն է ցուցաբերում Ռուսաստանին, ապա ես նրանց չեմ հավատում։ Վրաց ժողովուրդը լիովին աջակցում է Ուկրաինային, քանի որ երբ Աբխազիայում պատերազմ էր, ուկրաինացիները մեզ շատ օգնեցին, մեզ աջակցեցին բոլոր միջազգային հարթակներում։
- «Borjomi Georgia» -ն ապրիլի 29-ին հայտարարել է ֆինանսական խնդիրների պատճառով Վրաստանի երկու գործարանների արտադրության դադարեցման մասին։ Բացի դրանից, որոշ երկրները քաղաքական նկատառումներով հրաժարվել են ընկերությունից հանքային ջուր գնել։ Ի՞նչ ելք եք տեսնում ստեղծված իրավիճակից։
-Մի քանի տարի առաջ ռուսները գնել են Վրաստանի գրեթե բոլոր եկամտաբեր ընկերությունները շատ ոլորտներում, այդ թվում նաև Բորժոմին։ Այս կապակցությամբ Վրաստան պետք է ազգայնացնի իր բոլոր եկամտաբեր ձեռնարկությունները, որպեսզի նման դեպքեր չծագեն։
-Այսօր Վրաստանի կառավարությունը ի՞նչ է անում իր օկուպացված տարածքները վերադարձնելու համար։
-Մենք պետք է սկսենք խաղաղ բանակցություններ, որովհետև հակառակ դեպքում մենք ոչ մի կերպ մեր հողերը չենք վերադարձնի։ Մենք դարձանք նրա ականատեսներ, թե որքան զոհեր է տվել Ուկրաինան այս պատերազմի արդյունքում։ Եվ հետո բավական ժամանակ կպահանջվի, որպեսզի ժողովուրդը կարողանա մոռանալ այս կորուստները, այս սարսափը, անհրաժեշտ է երկխոսություն կառուցել հասարակությունների միջև և ամեն ինչ սկսել նորից։ Դա շատ դժվար է, որովհետև մարդիկ չգիտեն, թե վաղը ինչ է լինելու։
-Որքա՞ն երկր, Ձեր կարծիքով, Վրաստանը ստիպված կլինի սպասել ԵՄ-ին և ՆԱՏՕ-ին լիարժեք անդամակցությանը։ Ձեզ չի՞ թվում, որ ՆԱՏՕ-ի և ԵՄ-ի դռների մոտ այդքան երկար սպասելը կարող է հուսահատեցնել այդ կազմակերպություններին անդամակցելու հավանական թեկնածուներին։ Վրաստանում կա արդյո՞ք նման թերահավատություն։
-Ես համարում եմ, որ Վրաստանը պետք է անպայման մանդամակցի այդ կազմակերպություններին, հատկապես ՆԱՏՕ-ին։ Մեզ պետք է պաշտպանել Ռուսաստանից, եթե մեզ տան թեկնածուի կարգավիճակ, ապա այս գործընթացը նորից երկար տարիներ կձգձգվի։ ՆԱՏՕ-ն պետք է վերանայի մեր հայտերը և ընդունի առաջին հերթին Թբիլիսին և Կիևին, հատկապես վերջին իրադարձությունների լույսի ներքո։
2014 թվականի հունիսին Վրաստանը և ԵՄ-ն ասոցացման մասին համաձայնագիր ստորագրեցին, որի անբաժանելի մասն է հանդիսանում խորը և համապարփակ ազատ առևտրի գոտու մասին համաձայնագիրը։ 2017 թվականի մարտ ամսից Վրաստանի քաղաքացիները՝ առանց վիզայի Շենգենյան գոտու երկրներ զբոսաշրջության, բիզնեսի և հյուրերի նպատակով կարճաժամկետ ուղևորությունների իրավունք ստացան: Այս օրերին լրացել է Շենգենյան գոտում առանց վիզայի ռեժիմի համաձայնագրի ստորագրման հինգերորդ տարելիցը, և Վրաստանի կառավարությունը այդ օրը նշեց լայնածավալ տոնական միջոցառումներով։
- Դուք ինչպե՞ս եք գնահատում վրաց-ադրբեջանական հարաբերությունների ներկա մակարդակը։
-Ես շատ եմ հարգում ադրբեջանական ժողովրդին և բուն երկրին, որը շատ բան է արել Վրաստանի համար։ Բացի դրանից, հարկ է առանձնացնել ադրբեջանական «SOCAR» նավթային ընկերությունը, որը հանդիսանում է մեր երկրի պետական բյուջեի խոշորագույն հարկատու։ «SOCAR»-ը կրում է հատուկ սոցիալական պատասխանատվություն։ Ընկերությունը իրագործել է տարբեր մարզերում մեր բնակչության համար բազմաթիվ սոցիալական նշանակության ծրագրեր։
Օրինակ, «SOCAR Energy Georgia»-ն Կիզիլաջլո գյուղում կառուցել է բազմաֆունկցիոնալ սպորտային համալիր և անհատույց փոխանցել է պետությանը։ Համալիրի ընդհանուր մակերեսը կազմում է 1157 քառակուսի մետր, դրա արժեքը կազմել է ավելի քան 3 միլիոն լարի։ Նինո Սուրգուլաձեի «Նատվրիս խե» բարեգործական հիմնադրամը և «SOCAR»-ը ձևակերպել են համագործակցության մասին հուշագիր։ Նինո Սուրգուլաձեի հիմնադրամը հիմնադրվել է 2014 թվականին։ Նա անցկացրել է երկու մեծածավալ բարեգործական համերգ։ Նվիրատվությունների արդյունքում ստացված միջոցները հնարավորություն են տվել հաջողությամբ իրականացնել բարձր տեխնոլոգիական վիրահատություններ և փրկել ծանր հիվանդ երեխաների կյանքը։
-Ի՞նչ եք կարծում, հնարավոր է արդյո՞ք խաղաղություն Բաքվի և Երևանի միջև։
-Ես համարում եմ, որ դա հնարավոր է: Հայաստանը պետք է ամբողջությամբ վերաիմաստավորի իր աշխարհայացքը, բարեփոխումներ անցկացնի և բարեկամանա իր հարևանների հետ, որովհետև մենք միասին պետք է կարողանանք դիմակայել բոլոր սպառնալիքներին և պաշտպանել մեր տարածքները։ Ընդ որում դրանք պաշտպանել ոչ միայն արտաքին թշնամիներից, այլև ներսից։
- Ինչո՞ւ են ընտրողները նախապատվություն տալիս «Վրացական երազանք» կուսակցությանը։
-Վրաստանում առայժմ չկա այնպիսի կուսակցություն, որին կարելի է լիովին վստահել։ Եթե նորմալ ղեկավար լինի, ամեն ինչ այլ կերպ կլինի, որովհետեւ այսօր ժողովրդի շահերը ոչ ոք հաշվի չի առնում։ Ես նաև չեմ աջակցում Սաակաշվիլիին, որովհետև նա կորցրել է մեր վստահությունը և մեր քաղաքացիությունը։ Բայց, այնուամենայնիվ, ես համարում եմ, որ նախկին նախագահը չպետք է նստի բանտում։