Հայկական համառություն. Երեւանում մեղադրում են Պուտինին ու Թբիլիսիին Իսկ ելքը պարզ է...

Հայ բեռնափոխադրողները ամենայն լրջությամբ մտադիր են՝ Երևանում Ռուսաստանի նախագահի ներկայությունը ուղեկցել բազմամարդ բողոքի ակցիաներով։ Ինչի՞ համար։ Ռուսաստանի նախագահը ի՞նչ կապ ունի Հայաստանում վարորդների խնդիրների հետ։ Պարզ է մի բան. սա պատմություն է հայության ագահության, հիմարության ու քարացածության մասին, որը՝ ինչպես առհասարակ, այնպես էլ մասնավորապես՝ ուրիշի աչքում տեսնում է փոքրիկ ծղոտը, բայց իր աչքում գերանը չի էլ նկատում։

Հայ բեռնափոխադրողները , ըստ ամենայնի, դժվարություններ են ունեցել «Վերին Լարս»-ի անցակետում, երբ ռուս սահմանապահները հանկարծ դադարեցրել են իրենց ծանր բեռնատարները թողնել ո՛չ Ռուսաստանի Դաշնություն, ո՛չ է հետ: Ինչպես հայտնում են Հայաստանի լրատվամիջոցները՝ բեռնափոխադրողներն իրենց վրդովմունքը կարտահայտեն կարգախոսներով, որոնցով կբողոքեն, Ռուսաստանի նախագահի ուշադրությունը գրավելո ւհամար։ Նրանք մեծ հույս են կապում նրա հետ, որ Պուտինը կխղճա «դժբախտ հայերին» և կլուծի նրանց խնդիրը՝ այսինքն նրանց համար կհեշտացնի «Վերին Լարս»-ը անցնելու պայմանները։ Բեռնափոխադրողներն ու բեռներ առաքողները ամեն ինչում հուսահատություն են ցուցաբերում՝ նրանք կորցնում են և՛ ժամանակ, և՛ գումարներ ու հայտարարում են, որ «Փաշինյանի անգործությունը և իշխանությունների հանդեպ անվստահությունը նրանց ստիպում է դիմել Վլադիմիր Պուտինին»։

Ողբերգազավեշտական իրավիճակը այն տեսքով, որով այն ներկայացնում են տեղական լրատվամիջոցները, հազիվ թե իրականում այդպիսին է հանդիսանում։ Բարձր լեռնային Վերին Լարսի հետ խնդիրը՝ ինչ որ տեղ ձյան տեղումներ են՝ քարաթափումներով, երբեմն անանցանելի ուղեխափանքը նրանց մոտ հին է ու հաստատ, իսկ «մեծ աշխարհ» տանող այլ ճանապարհ պարզապես չկա։ Դե իսկ ո՞վ է դրանում մեղավոր, եթե ոչ Պուտինը՝ ում աչքերի համար Հայաստանում նախատում են, իսկ հիմա էլ, տես, օգնություն են խնդրում։ Եվ այդ ամենը չարաբաստիկ Վերին Լարսի քողի տակ։ Ըստ հայերի տարբերակի, լեռնանցումի ներկայիս ուշացումը ինչ-որ դավադրության տեսք ունի՝ արդեն 25 օր է, ինչ Վրաստանում հայկական բեռները տեղափոխում և կանգնեցնում են «Լարս» անցակետի երկու ուղղություններով երկրորդական, չօգտագործվող ճանապարհների վրա։ Մինչև մաքսատուն, կարելի է ասել, բանը չի հասնում, այսինքն դեռ նախքան ստուգումը Հայաստանից բեռնատարների համար Ռուսաստանի Դաշնության տարածք մուտքը փակ է։ Իսկ եթե, այնուամենայնիվ, հայերը հասնում են անցակետը, ապա ստուգում են՝ մայրիկ, մի դառնացիր... Նման վերաբերմունքի ճշտգրիտ պատճառը հայտնի չէ, սակայն լուրեր են շրջանառվում, որ ուշացնում են հիմնականում հայկական համարանիշներով բեռնատարներին։

Ինչպես հայտնում է «Yerevan.Today» պարբերականը, նախօրեին բեռնափոխադրումներով զբաղվող անմիջապես մի քանի ընկերություններ հայտնել էին ակցիաներին դուրս գալու իրենց ծրագրերի մասին՝ չթաքցնելով, որ իրենց շատ գործարար արտահանողներ են աջակցում։ Առևտրականները ու տրանսպորտի աշխատողները համոզված են, որ Ռուսաստանի իշխանությունները լիովին չեն ըմբռնում իրավիճակը, չեն հետևում իրենց տարածք մտնող մեքենաների թվին, որպեսզի գլխի ընկնեն, որ իրականում հայ փոխադրողներին ճնշում են իրենց շահերից ելնելով... վրացիները։

Այո, հիմա արդեն նաև վրացիները։ Հավերժ դժգոհ հայությունը ամենուր դրսևորում է իր բնավորությունը. այժմ նրա ներկայացուցիչները փոփոխակիորեն վրա են տալիս մերթ Ռուսաստանին, մերթ Վրաստանին: Թբիլիսիի գործողություններում հայկական լրատվամիջոցները ընդհանրապես նկատում են թաքնված խարդավանք. նրանց կարծիքով, Վրաստանը խորամանկում է և իր ապրանքներով է լցնում ռուսական շուկան՝ օգտվելով այն հանգամանքից, որ հայկական ժամկետանց կամ արագ փչացող ապրանքի պատճառով դրանում ճեղքվածք է առաջացել։

Մինչդեռ պարզվել է, որ նման կողմնակալ վերաբերմունքի, իսկ երբեմն էլ անցակետի ռուսական կողմում հայկական բեռնատարների արգելափակման հիմնական պաշտոնական պատճառներից մեկը հանդիսանում է՝ Ղրիմի կամրջի պայթյունին հայերի ենթադրյալ մասնակցությունը։ Այնպես որ կարելի է հասկանալ ռուս սահմանապահներին՝ հաշվի առնելով ահաբեկչության նկատմամբ հայերի կիրքը:

Սկզբունքորեն ամեն ինչ արդար է և ազնիվ՝ հայությունը վճարում է իր իսկ հանցանքների համար, բայց ծայրահեղականությունից ու ռևանշիզմից հրաժարվել փոխարեն՝ հայ գործարարներն ու բեռնափոխադրողները շարունակում են իրենց դժբախտությունների մեջ մեղավորներին նշանակել բացառապես երկրից սահմաններից դուրս։ Ինչպես եզրակացնում են հայերը, «Վրաստանի իշխանությունների թելադրանքով, ԵԱՏՄ երկրների միջև տնտեսական շրջանառության ցիկլը արդեն մի աբողջ ամիս խախտվել է, իսկ ԵԱՏՄ կանոնադրությանը համապատասխան մի շարք օրենքներ չեն գործում»: Այսինքն այս շատ պատկերավոր օրինակում հայերը, իրենց սովորական ոչ ադեկվատ տրամաբանությամբ, տեսել են իրենց՝ բազմաչարչար և ինչ որ մեկի կողմից հավեժ ճնշվողների դեմ նոր համաշխարհային դավադրություն։

Եվ Հայաստանում այս առիթով արդեն կազմակերպել են խմբով «Յարոսլավնայի ողբը»։ Այնուամենայնիվ, ով էլ կկասկածեր։ Բոլորը բղավում ու հառաչում են, իսկ տնտեսագետները պնդում են, որ Հայաստանի արտահանողներն ու ներկրողները հայտնվել են տնտեսական կոլապսի մեջ, քանի որ մատակարարումների ժամկետների ուշացումը կհանգեցնի նրան, որ նրանց պարզապես դուրս կմղեն ռուսական շուկայից, մանավանդ որ հիմա ցանկացած առևտրի համար լարված ժամանակ է։

Այսինքն՝ հայերի արձագանքների ալգորիթմի ավելի քան վառ օրինակ՝ եթե տեղայնական խնդիր է լինում, հայերը բերանը փրփուրով պատրաստ են մեղադրել ամենամերձավոր հարեւաններին։

Երևանի լրագրողներն արդեն հասել են այն եզրակացության, որ «փաստորեն արդեն մեկ ամիս է, ինչ հայ գործարարները վրացական իշխանությունների կողմից ցուցաբերվող նվաստացումների պատճառով գտնվում են դժբախտ վիճակում, և ոչ մի նախարար ոչ մի անգամ հարկ չի համարել այցելել դեպքի վայրը, ոչ մի արդյունավետ քայլեր չեն ձեռնարկվել, սակայն ՀՀ Ազգային ժողովի նախագահը Վրաստանում հանդիպումների ժամանակ հայտարարում է, որ հայ-վրացական հարաբերությունները երբեք այսքան լավ չեն եղել»։

Այսինքն հայերի մոտ շուրջբոլորը մեղավոր են, իսկ բոլորից շատ վրացիներն ու Պուտինը։ Եվ նրանք իրենք ավելի սպիտակ են, քան ձյունը և ավելի մաքուր, քան լեռնային լճերը: Դրանով հանդերձ, չնայած բեռնափոխադրողների առատ բողոքներին և շոուներին, հայերի մտքով անգամ չի անցնում կառուցողականորեն լուծել այս խնդիրը։ Նրաք կարծես թե անտեղյակ են, որ նրանց համար, ովքեր ցանկանում են իսկապես լավ ապրել, ամենաճիշտ բանն է շտապել կառավարության շենքի մոտ ու թախանձել, որ շուտափույթ բացվի Զանգեզուրի միջանցքը։ Եթե դա տեղի ունենա, ապա բեռների առաքման բոլոր խնդիրները անմիջապես կլուծվեն, քանի որ Ռուսաստանից Ադրբեջանով Հայաստան ճանապարհը հնարավորինս հարմարավետ և հուսալի է, ի տարբերություն բարձր լեռնային Վերին Լարսի, որը սովորական եղանակային պայմանների պատճառով չունի տրանսպորտային հոսքերը ինտենսիվ սպասարկելու հնարավորոթյուն, այնպես որ ձմեռը՝ այս անցակետում ցանկացած բեռի համար միշտ ամենախնդրահայույց ժամանակ է:

Այնպես որ դավադրությունը դավադրությամբ, բայց Լարսը վաղուց և խիտ ծանրաբեռնված է, իսկ եղանակն այստեղ ունակ է երկար ժամանակով կտրել Վրաստանը, իսկ նշանակում է՝ Հայաստանը Ռուսաստանից։

Փաստերը խեղաթյուրելու և դրա հիման վրա իրենց համար ինչ-որ արտոնություններ պահանջելու հայկական կարողությունը՝ հաճախ է ապշեցնում։ Ահա այս անգամ էլ հայերը միաժամանակ նախատում են Ռուսաստանին և միևնույն ժամանակ նրանից օղորմություն և պաշտպանություն են ակնկալում։ Դրանով հանդերձ Ռուսաստանն արդեն երկրորդ տարին է, ինչ լոբբինգ է անում Զանգեզուրի միջանցքի բացման համար, որպեսզի ստանա ՝Լարսի ձնաբքերի և ձնահոսքերի շրջանցմամբ, հարմար այլընտրանքային ճանապարհով իր ապրանքները, այդ թվում նաև Հայաստան տեղափոխելու հնարավորուլթյուն։ Այսինքն հեց ձեզ համար է ձգտում։ Սակայն Երեւանը, հակառակ տրամաբանությանը, դեմ է ստեղծված իրավիճակից դուրս գալու այս պարզ ելքին։ Երևանի քաղաքական վերնախավը, ճնշող մեծամասնությամբ արձագանքելով ռեւանշիստների սպառնալիքներին, կտրականապես դեմ է Զանգեզուրի միջանցքին՝ դրանում տեսնելով ինչ-որ, ինչպես սիրում են արտահայտվել հայերը՝ «էկզիստենցիալ» սպառնալիք իրենց հայրենիքի համար։

Դե ինչ արած, եթե ձեզ ձեռք է տալիս կառչել մազոխիզմին և տանջվել մեկուսացած մեջ, Վերին Լարսում ձեր սառչող ազգային բեռնափոխադրողի համար տառապալից «Վայ, մամա ջան» բացականչելով, ապա շարունակեք տառապել։ Միայն պետք չէ դրանով հանդերձ որևէ մեկին մեղադրել՝ Վրաստանին, Ռուսաստանին, Ադրբեջանին... Խնդիրը ձեզանում է, ձեր համառության մեջ է։ Եվ եթե վրդովված բեռնափոխադրողներին թափառող շների պես ցրեն ձեր իմպրովիզացված հանրահավաքին, իսկ Պուտինի պահակախումբը զզվանքով շրջանցի այդ զավեշտալի խառնամբոխը՝ մի զարմացեք, քանզի ամեն ինչ արդար է. ինչ ցանես, այն էլ կըհնձես։ Եվ նաև՝ օրենքը հիմարների համար չէ գրված։