Պարզվեց, որ ոչ թե հայր է, այլ ընդամենը Տեր-Պետրոսյան
Համահայկական պապի պարզունակությունը

Վերլուծություն  29 Հունիսի 2023 - 20:55

Դա եղել է հետաքրքրաշարժ և շատ բան բացատրող գրառում: Հայաստանի առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը ֆեյսբուքյան իր էջում հրապարակել է 2017 թվականին արված սեփական էթնոքաղաքական գրառումները։ Կարևոր եմ համարում հետևել այս հայ քաղաքական գործչի մտքերի ընթացքին, ում Հայաստանում ոմանք մեծարում են «պապ», իսկ վերջերս, անհասկանալի պատճառով նրան սկսել են համարել գրեթե խաղաղարար։

«Ղարաբաղի ազատագրման ժամանակ հայաստանցիների կրած զրկանքները ամենևին էլ հիմք չեն ղարաբաղցիներին կշտամբելու և երախտամոռության, անբանության կամ մակաբուծության մեջ նրանց մեղադրելու համար։ Դեռ մեծ հարց է, թե ով ում է ավելի շատ բան տվել՝ Հայաստանը Ղարաբաղին, թե՞ Ղարաբաղը Հայաստանին։ Այդպիսի հիմք չէ նաև Հայաստանում ապաստանած մեկ-երկու տասնյակ ղարաբաղցի պաշտոնյաների ու խոշոր գործարարների նկատմամբ ձևավորված խիստ բացասական վերաբերմունքը»,- գրում է Հայաստանի առաջին նախագահը։

Բայց անմիջապես խորամիտ քննարկումից հետո այն մասին, թե ով ում է ավելի շատ տվել՝ ղարաբաղցի հայերը երևանցիներին, թե հակառակը, բառացիորեն ուշքի գալով, Տեր-Պետրոսյանը շտապել է հռչակել այն հիմնականը, հանուն որի, ըստ էության, ձեռնարկել է իր փիլիսոփայական դրվագները և որը կա ու մնում է բոլոր հայ քաղաքական գործիչների անփոփոխ դիրքորոշումը՝ անկախ որոշակի պաշտոններում նրանց գտնվելու ժամանակից։ «Հայաստանը և Ղարաբաղը մեր ընդհանուր հայրենիքն են, որոնց քաղաքացիները հավասարապես կիսում են ինչպես հաղթանակներն ու պարտությունները, այնպես էլ զրկանքներն ու տառապանքները»,- հռչակել է նա։

Այնուհետև, այսպես ասած, երկրորդականը. «Դրանով հանդերձ, չպետք է մոռանալ, որ ղարաբաղցիներն ապրում են հայ-ադրբեջանական առճակատման առաջնագծում, սահմանային ընդհարումների ու գնդակոծությունների մշտական սպառնալիքի տակ և այդ պատճառով ավելի սուր են ընկալում իրողությունները, ինչը հայաստանցիներից բացառիկ նրբանկատություն է պահանջում»։ Ղարաբաղի հայերի նկատմամբ նման համակրանքով Տեր-Պետրոսյանը, կարծես թե ամփոփում է իր մտքերը՝ հատուկ ընդգծելով, որ այս գրառումն իր կողմից արվել է վեց տարի առաջ։

Ուրեմն ինչո՞ւ է նա հանկարծ որոշել հրապարակել իր վաղեմի թեզերը, այն ժամանակ, երբ իրադարձությունները շատ առաջ են գնացել: Միգուցե սա կրկին հայ ժողովրդի առաջ մի տեսակ պատգամախոս, նույնիսկ ազգի հայր հանդես գալու փորձ է: Որպես հմուտ քաղաքական գործիչ, նույնիսկ չլինելով շահավետ դիրքում, հիանալի գիտակցում է, որ մեծ անջրպետ կա բուն Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների և Ադրբեջանի ղարաբաղյան տնտեսական շրջանում ապօրինի բնակվող նրա ձևական հպատակների միջև։

Հայաստանի Հանրապետության բնակիչները, նույնիսկ հայկական մի ամբողջ շարք, ներառյալ իշխող կուսակցությունների քաղաքական գործիչները, մեկ-երկու անգամ չեն դժգոհել, որ իրենց ղարաբաղցի հայրենակիցների խնդիրները գնալով ավելի ու ավելի անտանելի տնտեսական, քաղաքական, ռազմական բեռով ճնշում են երկրի վրա։ «Մենք ինչու՞ պետք է նրանց պահենք» և «ինչու՞ մեր տղաները պետք է նրանց այնտեղ պաշտպանեն» արտահայտությունները հնչում էին 44-օրյա պատերազմից առաջ, ընթացքում և հետո։ Դրանք հիմա էլ են լսվում։ Ահա, օրինակ, մի հատված «Epress.am» կայքում թարմ հրապարակումից. երևանցի տաքսու վարորդը կես ճանապարհին հայուհուն մեքենայից իջեցրել է այն պատճառով, որ նա հեռախոսով խոսել է Ղարաբաղի բարբառով։

Ավելին, Հայաստանի վարչապետ Փաշինյանը մեկ անգամ չէ, որ հայտարարել է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության ճանաչման մասին, ներառյալ Ղարաբաղի տնտեսական շրջանը։ Եվ սա էլ չասած ցանցում հայ հայտնի բլոգերների կողմից իրավիճակի մասին պարբերաբար արվող մեկնաբանությունների մասին: Նույն Ռոման Բաղդասարյանը, ում համարում են Հայաստանի ներկայիս իշխանության ձայնը, առատորեն իդիոմատիկ արտահայտություններ է օգտագործում Խանքենդիի «մարդասիրական ճգնաժամի» մասին առասպելը ցրելու համար և Ռուբեն Վարդանյանին ու Արայիկ Հարությունյանին մեղադրում է նրանում, որ այդ հատկապես նրանք են թալանել ղարաբաղցի հայերին՝ նրանց զրկելով գոյության որոշակի միջոցներից։ Այնպես որ Տեր-Պետրոսյանը հենց այնպես չի որոշել հիշեցնել իր մասին՝ կրկնելով վեց տարվա վաղեմության գրառումը։

Այստեղ հարկ է հիշեցնել, որ 2017 թվականին դեռ իշխանությունում էր ղարաբաղյան կլանը՝ Սերժ Սարգսյանի գլխավորությամբ։ Բայց այդ ժամանակ արդեն տեղի ունեցավ քառօրյա պատերազմ, որի արդյունքում ադրբեջանական բանակը ազատագրեց ավելի քան 20 քառակուսի կիլոմետր տարածք՝ վերահսկողության տակ առնելով մի շարք ռազմավարական բարձունքներ։ Այդ ժամանակ Սարգսյանը, զգալով, որ տակի աթոռը երերում է, քիչ էր մնում երդվեր մորով, որպեսզի իր ժողովրդին համոզի, որ Հայաստանը ամենևին էլ չի պարտվել։

2017-ին այս գրառմամբ Տեր-Պետրոսյանը, փաստորեն, ստորաքարշեց ղարաբաղյան կլանին՝ փորձելով հետաձգել նրա հեռանալը։ Նա այն ժամանակ, ինչպես և հիմա, փորձել է հանդես գալ որպես ազգի գուրու, ում խնդիրն է միավորել նրան։ Այդ ամենը ինչո՞վ է ավարտվել: Նրանով որ ղարաբաղյան կլանը ուղարկվեց պատմության աղբանոց, և ՀՀ-ում իշխանության եկավ Նիկոլ Փաշինյանը։ Ում սկզբում համարում էին Տեր-Պետրոսյանի հետևորդ։ Սակայն իրականում ամեն ինչ լրիվ այլ կերպ ստացվեց։ Փաշինյանը վաղուց իրականացնում է սեփական օրակարգը՝ չնայելով Լեւոն Հակոբովիչի արտահայտությունների կողմը։ Իսկ նախկին ղեկավարը 2021 թվականին երկու այլ նախկիներին՝ Ռոբերտ Քոչարյանին և Սերժ Սարգսյանին առաջարկել է միավորվել մեկ միասնական նախընտրական դաշինքում, որպեսզի ազատվել Փաշինյանի իշխանությունից։

Ի դեպ, այս նախաձեռնությունը երկուսի կողմից էլ մերժվեց, իսկ անձամբ Տեր-Պետրոսյանին քննադատեցին «գաղտնի հանդիպման մանրամասները բացահայտելու համար»։ Բայց այն ժամանակ արդեն պարզ էր, որ 2018-ի «թավշյա հեղափոխությունից» առաջ Փաշինյանի խրատու համարվող Տեր-Պետրոսյանը 44-օրյա պատերազմից հետո վճռականորեն հեռացավ նրանից, քանի որ Նիկոլ Վովաևիչը ՀՀ-ում հռչակվեց որպես կապիտուլյանտ և դավաճան։

Հիմա, ըստ էության, տեսնում ենք ՀՀ-ի առաջին նախագահի խորամանկ խաղի նոր փուլ։ Բայց այս պատմության մեջ ամենակարևորն այն է, որ Տեր-Պետրոսյանի այս խորամանկությունների շնորհիվ կարելի է ևս մեկ անգամ համոզվել, թե որքան մեծ է եղել նրա դերը ՀՀ-ի օկուպացիոն քաղաքականության մեջ, և նրանում, որ ի վերջո այս երկիրը հայտնվեց կոտրված տաշտակի առաջ։

Ինչպես հայտնի է, 1988 թվականից Լևոն Տեր-Պետրոսյանը եղել է ԼՂԻՄ-ը Ադրբեջանի ԽՍՀ-ի իրավասությունից դուրս բերել պահանջող «Ղարաբաղ» կոմիտեի անդամ, և համահայկական շարժման (ՀՀՇ) առաջնորդներից մեկը, որի անդամները Երեւանի փողոցներում բղավում էին «միացումի» մասին։ Բացի այդ, լինելով Հայաստանի Հանրապետության նախագահ, նա ղեկավարում էր հայկական բանակը, որը գրավել էր ադրբեջանական տարածքները։ Հենց նրա՝ ՀՀ նախագահի պաշտոնավարման տարիներին, է օկուպացվել մեր երկրի տարածքների 20%-ը, ներառյալ Շուշան։ Այդ նրա օրոք է իրականացվել Խոջալուի խաղաղ ադրբեջանական բնակչության ցեղասպանությունը։ Այս բոլոր հանցագործությունների համար Տեր-Պետրոսյանը այդպես էլ չի ընդունել իր անձնական մեղքը։ Եվ սա շատ հատկանշական է։ Որովհետև Հայաստանում իրականում չկան քաղաքական գործիչներ, ովքեր պատրաստ են կամովին հրաժարվել «միացում» գաղափարից և մեր երկրի նկատմամբ տարածքային պահանջներից։

Այս ամենը երեւում է նաև Հայաստանի ներկայիս իշխանության գործողություններից։ Որը անում է հայտարարություններ Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության ճանաչման մասին, բայց շարունակում է ֆինանսավորել ղարաբաղցի հայերին, ոչ մի կերպ չի նպաստում ապօրինի ռազմական կազմավորումների զինաթափմանը, որոնք շարունակում են գտնվել Ադրբեջանի Ղարաբաղի տնտեսական շրջանում, այնտեղ ուղարկելով ռազմական բեռներ և մասնակցել է ականային ահաբեկչությանը։

Իսկ հիմա պաշտոնական Երեւանը փորձում է ճնշում գործադրել մեր երկրի վրա՝ Լաչինի ճանապարհը բացելու նպատակով։ Բայց փորձերը նույնքան անօգուտ են, ինչպես իզուր են Տեր-Պետրոսյանի՝ իրեն «ազգի հայր» դիրքավորելու փորձերը։ Բայց պարտության ակնհայտությունը հայ քաղաքական գործիչներին երբեք չի խանգարել «ծովից ծով» երկրի տիրակալ դառնալու ձգտումից…

Caliber.Az

Դիտումներ: 205