Խաղաղություն Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև. ինչպիսի՞ն պետք է լինի այն AnewZ-ի հարցումը Բաքվում, Երևանում և Թբիլիսիում

AnewZ հեռուստաալիքը ներկայացրել է հատուկ ռեպորտաժի երկրորդ մասը, որի շրջանակներում լրագրողները հարցումներ են անցկացրել Հարավային Կովկասի երեք մայրաքաղաքներում՝ Բաքվում, Երևանում և Թբիլիսիում։ Բնակիչներին ուղղված հիմնական հարցն էր. «Ինչպե՞ս կազդի Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղությունը տարածաշրջանի վրա»։ Արձագանքները տատանվում էին հույսից և ռացիոնալ պրագմատիզմից մինչև սկեպտիցիզմ և կոշտ հռետորաբանություն։

Երևանի բնակիչ Մարատը շեշտել է երկխոսության և բարիդրացիական հարաբերությունների կարևորությունը՝ նշելով, որ «բոլոր հանրապետությունները պետք է զարգանան, և դրա համար անհրաժեշտ են բաց ճանապարհներ և կենդանի շփում»։ Թբիլիսիի բնակիչ Անի Բախտաձեն խաղաղությունը անվանել է «երիտասարդների համար ճանապարհորդելու և շփվելու հնարավորություն՝ առանց վախի», իսկ նրա հայրենակիցը հավելել է, որ կայունացումը կարող է բացել տարածաշրջանը ներդրումների, առևտրի և նոր աշխատատեղերի համար։

Բաքվից Լեյլի Սալաևան ընդգծել է միմյանց ընկալելու կարևորությունը. «Մենք պետք է հաղթահարենք կողմնակալությունը։ Գուցե ոչ մեր սերունդը, բայց հաջորդը կկարողանա ազատորեն շփվել։ Ես կարծում եմ, որ մշակույթի և կրթության ոլորտում աշխատանքը այստեղ առանցքային նշանակություն ունի»։

Ընդհակառակը, երևանցի որոշ հարցվածներ հոռետեսություն են հայտնել։ Դավիթ Մաթևոսյանը մատնանշել է արտաքին ուժերի միջամտությունը և կայուն խաղաղության հեռանկարների բացակայությունը։ Աստղիկ անունով երևանցիներից մեկը խոսել է բանակը հզորացնելու և Հայաստանի ներկայիս ղեկավարությանը հեռացնելու անհրաժեշտության մասին։ Միևնույն ժամանակ, Հայաստանից այլ հարցվածներ, այդ թվում՝ զինվորական սպա Խաչատուր Արմենակյանը, ընդգծել են, որ «սովորական մարդիկ՝ ո՛չ հայերը, ո՛չ էլ ադրբեջանցիները, պատերազմ չեն ուզում»։

Ադրբեջանից հնչած հայտարարություններում շեշտը դրված է առողջ բանականության և տարածաշրջանային կապերի իրական զարգացման նկատմամբ հետաքրքրության վրա։ Թուրալ Մամեդլին նշել է, որ Զանգեզուրի միջանցքի բացումը կարող է Կենտրոնական Ասիան կապել Եվրոպայի հետ Ադրբեջանի և Թուրքիայի միջոցով, ինչը օգուտ կբերի բոլոր երկրներին։ Նրան աջակցել է Բաբա Մասիմովը, ով ընդգծել է. «Հայաստանին բաց ճանապարհներն ավելի շատ են պետք, քան որևէ մեկին»։ Թողրուլ Թահիրովի խոսքով՝ ձեռք բերված առաջընթացը կարևոր քայլ է տարածաշրջանի հետագա զարգացման ուղղությամբ։

Թբիլիսիի որոշ բնակիչներ, օրինակ՝ Պ. Գեորգաձեն, հնչեցրել են իրավիճակի հետ կապված ավելի հաշվարկված, գործնական տեսակետ։ Նա նշել է, որ հակամարտության ավարտը կարող է ազդել Վրաստանի վրա, որի տարածքով մինչ օրս անցնում են հիմնական տարանցիկ հոսքերը։ Դրանով հանդերձ, Վրաստանի մայրաքաղաքում հարցվածների մեծամասնությունը կողմ է եղել խաղաղության գաղափարին՝ որպես կայունության և նոր հեռանկարների պայման։

Այսպիսով, AnewZ հեռուստաալիքի կողմից հավաքված կարծիքները պատկերում են տարածաշրջանի երեք երկրներում տրամադրությունների սպեկտրը։ Չնայած հռետորաբանության տարբերություններին, շատ պատասխաններում հնչում էին ընդհանուր կարծիք. անցյալի հակամարտությունները պետք է թողնել անցյալում, իսկ ապագան պետք է կառուցվի փոխըմբռնման, տնտեսական օգուտների և մարդկային հաղորդակցության վրա։