Սոչի քաղաքում ԱՆմութ գիշերներ են Ֆարհադ Մամեդովը՝ բարձր մակարդակով հանդիպումների արդյունքների մասին

Ադրբեջանցի քաղաքագետ, Հարավային Կովկասի հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավար Ֆարհադ Մամեդովը իր Տելեգրամ- ալիքում վերլուծել է Սոչիում նախօրեին կայացած՝ Ադրբեջանի, Ռուսաստանի և Հայաստանի ղեկավարների մասնակցությամբ գագաթնաժողովը։

«Չնայած Ռուսաստանի բոլոր ջանքերին, օրակարգի ոչ մի թեմայի շուրջ չստացվեց անցնել գոնե որոշ կոնկրետության։ Նույնիսկ Ադրբեջանի և Հայաստանի սահմանին Իրանի 45 հազարանոց բանակը, Խանքենդիում տեղի ունեցած հանրահավաքը և Ռուսաստանի պետական հեռուստատեսության նողկալի գործողությունները արդյունք չունեցան։

Սա միայն սկի՜զբն է։

Ռուսաստանը ձգտում է վերականգնել իր դիրքերը և ստիպված է լինելու ընդունել այն իրողությունը, որ խաղաղ պայմանագրի գործընթացն անխուսափելի է։ Դրանով հանդերձ, Հայաստանը ճանաչում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը և, ինչպես նշել է Ռուսաստանի նախագահը, «ԼՂՀ-ի ճակատագիրը կախված կլինի հայ-ադրբեջանական սահմանի սահմանազատման գործընթացից»։ Այսինքն՝ խոսքը Լաչինի անցակետի մասին է։

Այս ընթացքում, իհարկե, իրավիճակը փոխելու փորձեր կլինեն. ճնշումներ կգործադրվեն։ Ավելի շատ Հայաստանում՝ ռուսամետ ուժերի և Ղարաբաղի հայերի միջոցով։ Սակայն Սոչիում հանդիպումը և անատամ հայտարարությունը խաթարեցին այս ուժերի տեմպերը։ Ղարաբաղի հայերը նույնպես խորհեցին իրենց ճակատագրի մասին, եթե այն կապեին Ռուսաստանի հետ։ Նայենք ռուսական ակտիվության նշաձողին` Վարդանյանին, թե նա ինչ է անելու այս պայմաններում։

Փաշինյանն իր պահվածքով ու հայտարարություններով չեզոքացնելով ռուսաստանամետ ուժերին՝ իրեն ապահովեց երկրի ներսում։ Ըստ ադրբեջանական կողմի «արտահոսքի»՝ Փաշինյանը ձգտել է հայտարարության մեջ խցկել բացառապես այն հարցերը, որոնք վերաբերել են անմիջականորեն Հայաստանին՝ սահմանային միջադեպերը։ Բայց դա էլ չստացվե՜ց։

ԵՄ-ից ապոկալիպսիսի 40 հեծյալները Հայաստանի վարչապետի միակ ձեռքբերումն է՝ միջազգային հանրության ուշադրությունը Հայաստանի, նրա կարծիքով, խախտված տարածքային ամբողջականության վրա սևեռելու ուղղությամբ։

Նոյեմբերը խոստանում է թեժ լինել

Այս ամսին Բրյուսելում նախատեսված են՝ ԱԳ նախարարների, խաղաղ պայմանագրի հարցերով փորձագիտական խմբերի, սահմանային հարցերով հանձնաժողովի և առաջնորդների գագաթնաժողովի հանդիպումները։ Ադրբեջանը բանակցային տեմպերը պահում է բարձր մակարդակի վրա՝ հայտարարված դիրքորոշումների շրջանակներում։

Կարելի է ենթադրել, որ Սոչիի անկարողությունից հետո Իրանի ակտիվությունը կթուլանա։ Տարածաշրջանում լարվածության ֆոնային աջակցությունը, որի հետ Իրանը գլուխ էր հանել, ոչ մի ազդեցություն չունեցավ: Գաֆանում գլխավոր հյուպատոսություն, նոր պայմանագրեր Հայաստանի հետ, խնդիրներ Ադրբեջանի հետ, հայտարարված դիրքորոշում՝ այսքանով Իրանը կանգ է առնելու։ Այո և ինքնին Հայաստանի ղեկավարությունը երջանիկ չէ Իրանի ակտիվությունից՝ Թեհրանի՝ արտատարածաշրջանային ուժերի ներգրավման անհնարինության մասին թեզը անձամբ Փաշինյանին սահմանափակում է արևմտյան ուղղությամբ։ Միայն տարածաշրջանում լուրջ իրադարձությունների դեպքում Իրանը կարող է վերականգնել իր ակտիվությունը։

Լուրջ իրադարձություններ ասելով նկատի ունեմ պետական հեղաշրջման փորձը, կամ լայնածավալ էսկալացիան։

Չեմ զարմանա, եթե մոտ ապագայում Հայաստանում իշխանությունները բացահայտեն պետական հեղաշրջման փորձ՝ ձերբակալություններով և որոշ քաղաքական կազմակերպությունների արգելքով։ Դրա համար արդեն անցկացվել են իրավական և կազմակերպչական նախապատրաստական աշխատանքներ։

Կրիտիկական երկու ամիսներին արդեն մեկնարկ է տրվել:

Ադրբեջանը սահմանել է տարբերությունը Հայաստանի և Ղարաբաղի հայերի միջև հարաբերություններում։ Տարածաշրջանի բոլոր միջնորդներն ու շահագրգիռ կողմերը ընդունել են այս իրողությունը: Ով էլ լինի և ինչ էլ ասի «ղարաբաղյան հակամարտության» մասին, այնուամենայնիվ, փաստաթղթերում նման բան չկա և չի լինելու։

Բաքուն շարունակում է տարբերացնել թեմաները և միասնական օրակարգով առաջ գնալ բանակցային երկու հարթակներում»,- գրել է Ֆ. Մամեդովը: