Ընդունող կողմի խայտառակություն. հակաադրբեջանական սադրանք Երեւանում սամբոյի աշխարհի առաջնության ժամանակ Ու՞ր է նայում Վասիլի Շեստակո՜վը։

Սպորտը քաղաքականությունից դուրս է։ Շենք շատ անգամ ենք լսել այս արտահայտությունը։ Բայց իրականում մեծ սպորտը կապված է եղել, կա և կլինի մեծ քաղաքականության հետ։ Դեռ ԽՍՀՄ-ի և սոցիալիստական ճամբարի երկրների գոյության ժամանակաշրջանում սպորտի այս կամ այն ձևի ցանկացած օլիմպիադան, կամ աշխարհի առաջնությունը դիտարկվում էր որպես երկու՝ խորհրդային (սոցիալիստական) և ամերիկյան (կապիտալիստական) համակարգերի միջև մրցակցություն։

ԽՍՀՄ-ի և սոցիալիստական ճամբարի փլուզումից հետո, այս մրցակցությունը կծկվել է, բայց մեծ սպորտում քաղաքականության տարրը չի անհետացել: Դա ապացուցել է նաև նոյեմբերի 10-ից 12-ը Երևանում անցկացված սամբոյի աշխարհի առաջնությունը։ Այստեղ իմաստ ունի հիշեցնել, որ սամբոյի միջազգային ֆեդերացիան՝ Միջազգային օլիմպիական կոմիտեի (ՄՕԿ) մշտական ճանաչումը ստացել է 2021 թվականի հուլիսին։ Այսինքն, սամբոն արդեն հանդիսանում է օլիմպիական մարզաձև, ինչը բարձրացնում է նաև մենամարտի այս տեսակի աշխարհի առաջնությունների կարգավիճակը։ Երեւանում աշխարհի առաջնությանը Ռուսաստանի, Բելառուսի, Ֆրանսիայի եւ փախստականների հավաքականների ներկայացուցիչները հանդես են եկել չեզոք կարգավիճակով։ Հիշեցնեմ, որ անկախ փախստական մարզիկների հավաքականը հիմնադրվել է 2016 թվականի մարտին և առաջին անգամ մասնակցել է Ռիո դե Ժանեյրոյում կայացած ամառային օլիմպիական խաղերին։ ՄՕԿ-ի նախագահ Թոմաս Բախն այն ժամանակ հայտարարեց, որ թիմի ստեղծումը պետք է դառնա՝ Եվրոպայում միգրացիոն ճգնաժամի մասշտաբների մասին իրազեկությունը բարձրացնելու վրա հույսի խորհրդանիշ՝ աշխարհի բոլոր փախստականների համար: Քաղաքականությո՞ւն: Բացահայտ, անթաքույց: Մնում է միայն թույլ տալ, որ ձևավորվեն սեռական փոքրամասնությունների ներկայացուցիչներից բաղկացած առանձին հավաքականներ, իսկ հետո թույլ տալ կազմավորել տարբեր մաշկի գույների թիմեր, որպեսզի միաժամանակ ՄՕԿ-ի գործողությունների և՛ անհեթեթությունը, և՛ քաղաքականացվածությունը հասնեն իրենց գագաթնակետին։

Համենայնդեպս, Երեւանում սամբոյի աշխարհի առաջնությանը Ադրբեջանի հավաքականը չի մասնակցել։ Եվ, ինչպես ցույց տվեց պրակտիկան, դա եղել է ճիշտ որոշում։ Հայկական լրատվամիջոցները ուրախությամբ հաղորդել են, որ հայ ազգայնականների և ռևանշիստների կողմից մինչև հիմա անհետացած խամաճիկ կազմավորման «դրոշ» կոչվող լաթը տեղափոխվել է Կարեն Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրի տրիբունայում, որտեղ անցկացվել է առաջնությունը։

Եվ այս պահը, հավելեմ, ցուցադրվել է հայկական հեռուստաալիքների ուղիղ եթերում։ Սադրա՞նք։ Ակնհայտ, ամբարտավան, տխմար ու հայկական կողմի թուլությունը ցուցադրող։ Բայց այստեղ հարցերը պետք է տրվեն Հայաստանի սամբոյի ֆեդերացիայի նախագահ Միքայել Հայրապետյանին։ Առանց նրա անձնական համաձայնության, այս կարգի սադրանքը չէր կարող տեղի ունենալ։ Կարելի է և պետք է ակնհայտ հարցեր դնել նաև Սամբոյի միջազգային ֆեդերացիայի նախագահ Վասիլի Շեստակովի առջև։ Ինչպես Երևանում աշխարհի առաջնությունում հակաադրբեջանական սադրանքի փաստի, այնպես էլ դրա համար պատժի բացակայության փաստի առնչությամբ։ Կարևոր է ընդգծել, որ Շեստակովը Երևանում հանդիպել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ և հուշամեդալ է հանձնել նրան: Դրա հանձնումը արդյո՞ք ենթադրում է Շեստակովի համաձայնությունը՝ Երևանում աշխարհի առաջնության ժամանակ հայ անջատողականների լաթի կտորի թափահարմամբ սադրանքին՝ վիճաբանության հարց է:

Բայց Շեստակովը պարտավոր է արձագանքել տեղի ունեցածին։ Չէ՞ որ Ադրբեջանում նույնպես մեկ անգամ չէ, որ անցկացվել է և կանցկացվեն սամբոյի միջազգային մրցումներ։ Այստեղ, անշուշտ, իր վճռական խոսքը պետք է ասի Ադրբեջանի սամբոյի ֆեդերացիան, որի ղեկավարությունը պետք է Շեստակովի անունով նամակ գրի՝ Հայաստանի, որպես առաջնություն ընդունող կողմի սադրիչ գործողությունների էության մասին մանրամսներով:

Իսկ ընդհանրապես ուզում եմ նշել, որ չնայած պաշտոնական Երևանի կողմից Ադրբեջանի հետ խաղաղության հաստատմանը՝ Հայաստանի և հայ հասարակության պատրաստակամության մասին բազմաթիվ հայտարարություններին, մենք տեսնում ենք հայկական կողմից պարբերաբար սադրանքներ։ Հիշեցնեմ, օրինակ, որ այս տարվա ապրիլին ծանրամարտի Եվրոպայի առաջնության բացման արարողության ժամանակ դիզայներ Արամ Նիկոլյանը դրոշակակրի մոտից խլել է Ադրբեջանի դրոշը և այրեց այն, որից հետո դրա հետ բեմից դուրս է վազել։ Եվ սա նրանով հանդերձ, որ այդ ժամանակ էլ հայկական կողմը երաշխիքներ էր տվել, որ առաջնությունը կանցնի առանց միջադեպերի, առանց մասնակից երկրների նկատմամբ անհարգալից վերաբերմունքի դրսևորումների։ Նա չկարողացավ գլուխ հանել դրա հետ: Ի տարբերություն Ադրբեջանի, որը ընդունել է հսկայական թվով ամենաբարձր կարգի միջազգային մրցույթներ։ Որոնցից մի քանիսին մասնակցել են նաեւ Հայաստանի մարզիկները։ Եղել են նաև՝ մեր երկրում անցկացվող մրցումներին տարբեր երկրների հավաքականներում հանդես եկող հայերի մասնակցության դեպքեր։ Եվ ոչ մի անգամ չի գրանցվել՝ Հայաստանի դրոշն այրելու, կամ Հայաստանի Հանրապետության մարզիկների կամ տարբեր երկրների ազգային հավաքականների էթնիկ հայերի վրա ճնշում գործադրելու դեպք։

Իսկ Հայաստանը մարդկայնության թեստ չի անցել։ Ոչ այն ժամանակ, ոչ հիմա: Չէ՞ որ այդ նույն Նիկոլյանը ոչ մի լուրջ պատիժ չի կրել։ Ընդհակառակը, ՀՀ-ում նրա արարքը համարեցին գրեթե «հերոսական»։ Չգիտեմ, Հայաստանի Հանրապետությունում «հերոսների» շարքում կընդգրկեն արդյոք նրանց, ովքեր հայ անջատողականների լաթը տարան սամբոյի աշխարհի առաջնություն, բայց արդեն ակնհայտ է, որ միայն նման էժանագին ու պարզունակ միջոցներով է հայկական կողմը փորձում խլացնել իրենց ահռելի թվով համազգային առասպելների և նախագծերի փլուզումից հետո ի հայտ եկած բարդույթները։ Եվ մենք այս ամենի վրա ուշադրություն չէինք դարձնի, եթե հայերը նման կերպով ինքնաբավարարվեին ինչ որ տեղ իրենց լոգարանում։ Բայց նրանք նախընտրում են դա անել միջազգային սպորտային մրցումներում։ Եվ այս սադրանքներին պետք է վերջ տրվեն։

Աքպեր Հասանով