Խոջալուի ցեղասպանություն. հանցագործություն առանց վաղեմության Մասշտաբները մինչև վերջ հայտնի չեն

Խոջալու։ Այս ադրբեջանական ոչ մեծ քաղաքում, որտեղ 1991 թվականին ապրում էր 6300 մարդ, 1992 թվականի փետրվարի 25-ի լույս 26-ի գիշերը հայկական զինված ուժերը՝ նախկին ԽՍՀՄ-ի թիվ 366 մոտոհրաձգային գնդի զինծառայողների մասնակցությամբ իրականացրել են սահմռկեցուցիչ հանցագործություն՝ ադրբեջանական խաղաղ բնակչության ցեղասպանություն։

Ռուսաստանի «Մեմորիալ» իրավապաշտպան կենտրոնը, որն անցկացրել է ողբերգության հանգամանքների սեփական հետաքննությունը, պնդում է, որ մինչ հարձակման սկիզբը քաղաքում եղել է 2-ից 4 հազար բնակիչ։ Իսկ հիմա մտածեք հայ մարդասպանների դաժանության մասշտաբների մասին, եթե Խոջալուի ցեղասպանության հետևանքով զոհվել է (ներառյալ ճանապարհին ցրտահարվածները) 613 մարդ, նրանցից՝ 63 երեխա, 106 կին, 70 ծերեր։ Դրանով հանդերձ ի սկզբանե ասվում էր, որ 150 մարդու, այդ թվում նաև 68 կնոջ, 26 երեխայի ճակատագրի մասին ոչինչ հայտնի չէ։ Բայց անցյալ տարվա սեպտեմբերին մեկօրյա հակաահաբեկչական գործողության արդյունքում ամբողջությամբ վերականգնվեց Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը։ Ազատագրվել է նաեւ Խոջալու քաղաքը։ Արդյունքում հայտնվում են ադրբեջանցի խաղաղ բնակիչների նոր և նոր զանգվածային գերեզմաններ։

Խոջալուի ցեղասպանության ժամանակ անհետ կորածների թիվը հասել է 196-ի։ Այդ մասին հայտնել է՝ Գերիների, անհետ կորածների և պատանդների հարցերով պետական հանձնաժողովի աշխատանքային խմբի ղեկավարի տեղակալ Էլդար Սամեդովը։ Նա նշել է, որ մեր հողերը օկուպացիայից ազատագրելուց հետո, Պետական հանձնաժողով են ստացվում կորուստների մասին նոր դիմումներ։ «Բայց երբ մենք վերլուծում ենք՝ պարզվում է, որ զոհերի թիվը կավելանա և կգերազանցի 200 մաէդը»։

Սա ցնցող ճշմարտություն է։ Եվ Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիևը միանգամայն իրավացի է, ով X սոցիալական ցանցում գրել է, որ Հայաստանը պատասխանատու է Խոջալուի ցեղասպանության իրագործման համար։ «Հնարավոր է, որ սա վերևից արդարություն է, որ 1992 թվականի փետրվարի 26-ին Խոջալուի ցեղասպանության տարելիցին հայտնաբերվել են այս անանուն և անմեղ զոհերի աճյունները։ Նրանց ինքնությունը կպարզվի ԴՆԹ անալիզի միջոցով»,- գրել է նա։

Այո, անցյալ շաբաթ հայտնաբերվել է ևս մեկ զանգվածային գերեզման։ Գերեզմանը հայտնաբերվել է Խոջալուի ջրամատակարարման և կոյուղու համակարգի շինարարության ժամանակ։ Հաղորդվել է, որ դրանք հիմնականում կանանց և երեխաների կմախքներ են՝ կապված ձեռքերով ու ոտքերով: Սա ուղղակի հրեշավոր վայրագություն է, որի իրական մասշտաբները, ըստ ամենայնի, դեռ պետք է հայտնի դառնան ապագայում: Բայց աշխարհից Օսմանյան կայսրությունում առասպելական «հայոց ցեղասպանությունը» ճանաչել պահանջելուն սովոր Հայաստանի ոչ մի նախագահ կամ վարչապետ նույնիսկ ներողություն չի խնդրել այս հանցագործության համար: Ընդհակառակը, այս երկրի երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանը բրիտանացի լրագրող Թոմաս դե Վաալի հետ հարցազրույցում հոխորտել է հայկական կողմի կատարած հանցագործությամբ։ «Նախքան Խոջալուն ադրբեջանցիները կարծում էին, որ կարող են կատակ անել մեզ հետ։ Նրանք կարծում էին, որ հայերը չեն կարողանա ձեռք բարձրացնել խաղաղ բնակչության վրա։ Մեզ պետք էր կոտրել այս կարծրատիպը։ Եվ այդպես էլ ստացվեց»,- ասել է Սարգսյանը։ Ահա այսպիսի ծայրահեղ ցինիկություն։

Ստացվում է, որ Հայաստանը, որը պաշտոնապես ճանաչել է միջազգային մարդասիրական իրավունքի նորմերը, գործնականում դրանց իրականացումը համարում է իր քաղաքական, քրեական և գաղափարական սկզբունքներին հակասող։ Առավել ևս, Հայաստանում և հայկական սփյուռքի շարքերում տեղի է ունենում միջազգային ահաբեկիչների հերոսացում։ Օրինակ, Մոնթե Մելքոնյանի։ Նրանց հուշարձաններ են կանգնեցվում, նրանց հանցագործությունները հասցվում են «սխրանքների» այն աստիճանի, որոնց վրա մեծանում են հայերի նոր սերունդները։

Ինչպե՞ս կարող ենք կառուցել, եթե ոչ բարիդրացիական, ապա գոնե ոչ թշնամական հարաբերություններ նրանց հետ, ովքեր մանկուց դաստիրակվել է ադրբեջանցիների նկատմամբ ատելության ոգով։ Այս հարցը տեղին կլիներ տալ աշխարհի առաջատար երկրների ղեկավարներին, տարբեր ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններին։ Նրանց էլ հարկ է հիշեցնել այն մասին, որ Խոջալուի ցեղասպանության համար Հայաստանի նկատմամբ ոչ ոք պատժամիջոցներ չի կիրառել։ Եվ սա ոչ միայն տխրահռչակ երկակի ստանդարտների օրինակ է։ Սա, եկեք իրերն իրենց անուններով կոչենք, հանցագործների խրախուսում է։ Քանի որ, ինչպես գրել են Ստրուգացկի եղբայրները, ցանկացած հանցագործություն առանց պատժի հանգեցնում է նոր հանցագործության։

Աքպեր Հասանով