Հետահարված խփող փաստ ՌԽՔ. առաքելությունը ավարտված է

«Այո, դա իրոք այդպես է», - կարճ ու կտրուկ և դրա հետ մեկտեղ ծավալուն պատասխանել է Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը՝ ռուս լրագրողների հարցին այն մասին, թե որքանուվ են Ղարաբաղի տարածաշրջանից ռուսական խաղաղապահ քանակակազմի (ՌԽՔ) դուրսբերման մեկնարկի մասին ադրբեջանական լրատվամիջոցների հաղորդագրությունները համապատասխանում իրականությանը։ Իր հերթին, Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիևը հայտարարել է. «Երկու երկրների բարձրագույն ղեկավարությունների կողմից՝ 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի Եռակողմ հայտարարության հիման վրա Ադրբեջանի Հանրապետության տարածքում ժամանակավորապես տեղակայված Ռուսաստանի Դաշնության խաղաղապահների մեր երկրի տարածքից վաղաժամկետ դուրսբերման մասին որոշում է ընդունվել։ Գործընթացը արդեն սկսվել է, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունները միջոցներ են ձեռնարկում այս որոշումը կյանքի կոչելու ուղությամբ»։

Եվ այսպես, գործընթացը սկսվել է: ՌԽՔ-ն լքում է Ադրբեջանը։ Հիշեցնեմ, որ քանակակազմը ներառում է՝ հրաձգային զենքով, 90 զրահափոխադրիչով և 380 միավոր ավտոմոբիլային և հատուկ տեխնիկավ հագեցված 1960 զինծառայող։

Ռուսական խաղաղապահ քանակակազմը Ադրբեջանի տարածք էր մտցվել 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի Եռակողմ հայտարարության համաձայն։ Հայտարարության մեջ չէր արձանագրվել քանակակազմի նպատակներն ու նշանակությունը, սակայն դրանք ուրվագծվում էին համատեքստից։ ՌԽՔ-ին կոչ էր արվել, մի կողմից՝ տարանջատել պատերազմող կողմերին, իսկ մյուս կողմից՝ կանխել ադրբեջանցիների և հայերի միջև վերաինտեգրման սկզբնական փուլում բախումները։

Ներկա պահին մենք մեր առաջ խնդիր չենք դնում գնահատել և խորանալ Ադրբեջանում ՌԽՔ-ի գործունեության արդյունքների վերլուծության մեջ։ Այո, առաքելության տարբեր ժամանակահատվածներում ծագել են թյուրիմացություններ և վրդովմունք, ինչը բազմիցս լուսաբանվել է մեր կայքում։ Սակայն այս ամենը մնացել է անցյալում։ Խորհրդանշական տեսակետից՝ Ղարաբաղից ՌԽՔ-ի դուրս բերելը նշանավորում է ադրբեջանական պետության ինքնիշխանության հաղթանակը։

Ադրբեջանը դրսևորեց բարձր մակարդակի քաղաքական կուլտուրա՝ այդ արդյունքին հասնելով առանց Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների ամպագոռգոռ պարզաբանումներին, առանց դիվանագիտական սկանդալների, կծու խոսքերի փոխանակման և, բնականաբար, առանց զինված միջադեպերի՝ օգտագործելով քաղաքական և դիվանագիտական փոխգործակցության ողջ պաշարը։

Այստեղ անհրաժեշտ է ավելացնել. ռուս խաղաղապահների դուրսբերումը անխուսափելիորեն կհանգեցնի ռուս-ադրբեջանական հարաբերությունների նոր որակի, իսկ նշանակում է, և էներգիա կազատի բոլոր ոլորտներում նոր համատեղ նախագծերի համար։ Եթե բոլորովին պարզ արտահայտվել, արդեն ոչինչ չի մթագնի երկու երկրների միջև հարաբերությունները։

2020-ից մինչև 2024 թվականն ընկած ժամանակահատվածը, այդպիսով, հանդիսանում է նախագահ Իլհամ Ալիևի և նրա թիմի պետական և ռազմավարական մտածելակերպի վառ օրինակ, ովքեր պլանաչափորեն, քայլ առ քայլ վերականգնեցին Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունն ու ինքնիշխանությունը՝ օգտագործելով որտեղ պետք է դիվանագիտություն, իսկ որտեղ պետք է «Երկաթե բռունցք»: Սակայն այստեղ ևս անհրաժեշտ է ուղղում կատարել. 2020–2024 թվականները՝ ընդամենը այսբերգի գագաթն են, որի տակ թաքնված են երկար տարիների ջանքերը, կամքի ու ինտելեկտի լարումը, պետական ու ռազմական շինարարությունը, մի խոսքով քրտինքն ու արյունը։ Թերևս, ինքնիշխանության վերականգնման ծրագրի նախապատրաստման և իրականացման ողջ ժամանակահատված լավագույն լեյտմոտիվ է հանդիսանում նախագահ Ալիևի՝ ժողովրդին ուղղված ուղերձում իր խոսքերը. «Ես գիտեմ, թե ինչ, երբ և ինչպես պետք է անել»։

Այնուամենայնիվ, թույլ տվեք մի փոքր շեղվել։ Ինչպես գիտեք, ադրբեջանցիների մեջ կա որոշակի խումբ, որը միշտ պատրվակներ է փնտրում, այն ամենի ատողներ, ինչ անում է Ադրբեջանի իշխանությունը։ Կա նաև Արևմուտքում խրամատավորված և դոլարների ու եվրոների դիմաց պատվերներ կատարող այսպես կոչված ընդդիմություն։ Եվ նրանց, և մյուսների պահանջների էությունը կայանում էր նրանում, որ, իբր, Ռուսաստանը երբեք չի հեռանա Ղարաբաղից, և որ գրեթե Բաքուն ինքն է խաղաղապահներ բերել Ղարաբաղ։ 44-օրյա պատերազմից հետո նրանք ասում էին, որ ադրբեջանական բանակը չի մտնի Խոջալու, Ասկերան, Աղդերե, Խոջավենդ ու Խանքենդի։ Երբ մեր բանակը մտավ այդ բնակավայրերը, իսկ նախագահ Ալիևը Խանքենդիի կենտրոնական հրապարակում բարձրացրեց Ադրբեջանի դրոշը՝ նրանք սկսեցին ասել այն մասին, որ դա ուրախության պատճառ չէ, քանի որ ռուս խաղաղապահները չէ որ երբեք չեն հեռանա։ Եվ տեսեք վերջապես եկավ այն օրը, երբ խաղաղապահները լքում են Ղարաբաղի տարածաշրջանը։ Դուք այս անգամ ի՞նչ կասեք։

Ընդհանրապես, զավեշտական իրավիճակ։ Դե, արևմտյան հավելյալ կերակրի վրա ընդդիմության հետ ամեն ինչ պարզ է։ Իսկ մնացած բոլոր ատողներին շատ կցանկանայի խորհուրդ տալ պահպանել առողջ դատողություն: Իսկ այն առողջ դատողությունը հուշում է, որ Ադրբեջանին հաջողվել է լուծել դժվարագույն խնդիրը՝ առանց տարածաշրջանի (այո և աշխարհի) գլխավոր պետություններից մեկի հետ կոնֆլիկտի՝ վերականգնել և ամրապնդել է իր ինքնիշխանությունը մի տարածաշրջանում, որը խոշոր տերությունների կողմից ավանդաբար կառավարվում է հակամարտությունների մանիպուլյացիայի միջոցով: Ավելորդ չի լինի, ասպիսով, այս համատեքստում նշել մի կարևոր միտք՝ Ադրբեջանը դրանով իսկ օրինակ է դարձել ողջ Հարավային Կովկասի համար։ Ադրբեջանի ինքնիշխանության ամրապնդումը՝ անկյունաքար է ողջ տարածաշրջանի կայունության և անվտանգության հիմքում։