Պեյզաժ Կապիտոլիումից հյուրերի համար Եվ Բաքվի երկաթյա կամքը

Բաքվում անցկացվող COP29 կլիմայական համաժողովը առանց էքսցեզների չի անցել։ Այսպես,  ՄԱԿ-ի հրավերով COP29-են այցելել երեք հայամետ ամերիկացի խորհրդարանականներ՝ կոնգրեսական Ֆրենկ Փալոնեն և սենատորներ՝ Էդ Մարքին և Շելդոն Ուայթհաուսը։ Նրանցից առաջինի, ամենաագրեսիվի մասին մենք դեռ կխոսենք ստորև, իսկ մեր նյութը կսկսենք ճեպազրույցի ակնարկով, որում հանդես են եկել վերջին երկուսը, այսինքն՝ Մարքինը և Ուայթհաուսը։
 
Փաստորեն, հիմնական հետաքրքրություն է առաջացրել «Baku TV»-ի հեռուստալրագրողի հարցն այն մասին, թե ինչու են ամերիկացի օրենսդիրները հանդես գալիս՝ Ադրբեջանի դեմ պատժամիջոցներ կիրառելու նախաձեռնություններով,  այն ժամանակ, երբ ԱՄՆ-ը ոչ մի անգամ նման նախաձեռնություններով հանդես չի եկել օկուպանտ-երկրի, ընդ որում երրորդ երկրների դեմ ամերիկյան պատժամիջոցները շրջանցող Հայաստանի դեմ։
 
Ի պատասխան՝ սենատորները փնթփնթացել են  ինչ-որ անհասկանալի  բան «Լեռնային Ղարաբաղի հայերի իրավունքների» և «ռազմագերիներին ազատ արձակելու» անհրաժեշտության մասին։ Կարճ ասած, նրանց պատասխանները հիստերիկ էին, անզոր և անբովանդակ: Դրանց ողջ էությունն ուրվագծվում էր Ուայթհաուսի առաջին իսկ արտահայտությամբ. «Իմ կարծիքով, մենք աջակցում ենք Հայաստանին»։ Ահա և ամբողջ հիմնավորումը՝ «Մենք աջակցում ենք Հայաստանին», նույնիսկ առանց բացատրելու չնչին փորձի, թե ինչու են դա անում։
 
Առանձին պատմություն  է Ֆրենկ Փալոնեի հարցում։ Հյուրանոցից և ընդհանրապես մեր երկրից նրա ձեռնունայն հեռանալու մասին արդեն շատ է գրվել։ Ի դեպ, հյուրանոցի վերաբերյալ՝ ասում են, որ Փալոնեն շատ է վրդովվել այն փաստից, որ նրա սենյակի պատուհանը դուրս էր գալիս՝ Ռազմաավարի թանգարանի և Հաղթանակի զբոսայգու վրա: Պատկերացնում եմ նրա դեմքի արտահայտությունը, երբ հյուրանոցի քաղաքավարի աշխատողները հյուրին սիրով պատմել են նրա աչքի առաջ տարածված համայնապատկերի էության մասին։
 
Այդ պեյզաժից, ինչպես նաև ադրբեջանական հանրության բողոքի ակցիաներից ընկճված՝ կոնգրեսականը իսկապես հույս ուներ ամերիկյան պատվիրակության կազմում ունկնդրել նախագահ Իլհամ Ալիևին, սակայն նրան թույլ չտվեցին մասնակցել։ Ինչպես Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիևը նշել է «X» սոցիալական ցանցում. «Նախագահ Իլհամ Ալիևը չի հանդիպել Փալոնեի հետ, ի տարբերություն Կոնգրեսի մյուս անդամների։ Փալոնեն արժանի չէ նման ունկնդրության»։ «Ես նույնպես պատիվ եմ ունեցել մասնակցել հանդիպմանը։ Այն անցավ շատ կառուցողական ոգով։ Հարցերից ոչ մեկը, որոնց մասին Փալոնեն զեկուցել էր հայկական լոբբիին՝ հանդիպման ընթացքում չի բարձրացվել»,- հավելել է Հաջիևը:
 
Մինչդեռ, Հաջիևի հրապարակումը վերաբերում է ոչ միայն Փալոնեին։ Այսպես, Հաջիևը հիշատակել է վերոնշյալ Էդ Մարքիի հետ իր հանդիպումը, որի ընթացքում նրան հիշեցրել է անարդար 907-րդ ուղղումի, ամերիկացի սենատորների կողմից Հայաստանին աջակցելու մասին՝ չնայած Հայաստանի կողմից ադրբեջանական տարածքների 30-ամյա ռազմական օկուպացմանը և ավելի քան մեկ միլիոն ադրբեջանցիների էթնիկ զտումներին։
 
Նախագահի օգնականը չի զլացել արտերկրի սենատորին բացատրել, որ Ադրբեջանում անջատողական պատերազմական հանցագործների, ներառյալ Ռուբեն Վարդանյանի հանցագործությունների հետաքննությունը կհասցվի իրենց տրամաբանական ավարտին, և նրանք կկանգնեն արդարադատության առջև։
 
Ի պատասխան «Լեռնային Ղարաբաղ» հայերի վերադարձի վերաբերյալ բոլոր շահարկումներին՝ Հաջիևը սենատորի առջև դրել է բոլոր հարցականների պատասխանները՝ հայտարարելով, որ հայկական ծագումով բնակիչները կարող են քաղաքացիություն ստանալու համար դիմել միայն անհատական հիմունքներով, և, քաղաքացիություն ստանալու դեպքում՝ նրանց վերադարձը կդիտարկվեն մեր երկրի օրենքներով: «Սակայն դա կարող է տեղի ունենալ միայն փոխադարձաբար և Հայաստանից վտարված բնիկ ադրբեջանցի բնակչության վերադարձի իրավունքի ճանաչմանը զուգահեռ», - պարզաբանել է Հաջիևը։
 
Նման բացատրական աշխատանք անցկացնելով՝ Հիքմեթ Հաջիևը նաև ափսոսանք է հայտնել, որ ԱՄՆ-ում հայկական լոբբին շարունակում է ստեղծել քաղաքականապես թունավոր միջավայր։ Հաջիևը Ներկայացուցիչների պալատի և Սենատի անդամներին խորհուրդ է տվել զերծ մնալ հայկական լոբբիի գործիք դառնալուց։ «Մենք քայլ առ քայլ մոտենում ենք Հայաստանի հետ տարածաշրջանում խաղաղության։ Սակայն հայկական լոբբիի կողմից հրահրված որոշ ամերիկյան օրենսդիրները խոչընդոտում են տարածաշրջանային խաղաղությանը, հրաժարվում են տեղում իրականությունը ճանաչելուց և փորձում են մեզ քաշել դեպի անցյալ»,- եզրափակել է նախագահի օգնականը։
 
Պաշտոնական Բաքուն կրկին անգամ ցուցադրեց իր քաղաքական հմտությունը։ Երկրի ղեկավարությունը դրսևորեց երկաթյա կամք՝ հրաժարվելով մեր պետականության նկատմամբ անհարգալից վերաբերմունք ցուցաբերողներին ունկնդրումից։ Հույս կա, որ այս դասը կյուրացվի: