Հաղթանակից մինչև վերածնունդ. նոր Ադրբեջանի հինգ տարիները Թեյմուր Աթաևի ակնարկը

5 տարի... Ակնթարթ է պատմական չափանիշներով։ Իրոք, ակնթարթ է։ Եվ միևնույն ժամանակ՝ մի ամբողջ դարաշրջան, հատկապես, երբ խոսքը գնում է պատմական արդարության վերականգնման և միջազգային իրավունքի նորմերի և սկզբունքների հիման վրա նոր աշխարհաքաղաքական իրողությունների ստեղծման մասին։
 
5 տարի... Հենց այսքան ժամանակ է անցել 2020 թվականի Մեծ հաղթանակից մինչև այսօր։ Նույն նոյեմբերն է օրացույցում, նույն նոյեմբերն է աշխարհում։ Բայց ինչպիսի ուղի՜։ Ուղիղ ասած՝ այն կարելի է վստահորեն անվանել Հաղթանակից Հաղթանակ ճանապարհ՝ մարտադաշտում հաղթանակից մինչև կյանքի բոլոր ճակատներում հաղթանակների։
 
2020 թվականի նոյեմբերի 8-ին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը և առաջին տիկին Մեհրիբան Ալիևան այցելել են Պատվո ծառուղի և Շեհիդների ծառուղի։ Պետության ղեկավարը Շահիդների ծառուղում դիմել է ադրբեջանական ժողովրդին.
 
«Թանկագին հայրենակիցներ, թանկագին եղբայրներ և քույրե՜ր։ Ես անսահման հպարտության զգացմունքով հայտարարում եմ, որ Շուշան ազատագրվե՜լ է օկուպացիայից։ Շուշան մե՜րն է։ Ղարաբաղը մե՜րն է։ Ողջ ադրբեջանական ժողովրդին սրտանց շնորհավորում եմ այս առիթով։ Սրտանց շնորհավորում եմ Շուշայի բոլոր բնակիչներին»։
 
Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը, ընդգծելով, որ մենք մեր հողերը օկուպացիայից ազատագրում ենք մեր ժողովրդի, զինվորների և սպաների կյանքի ու արյան գնով, հայտարարեց, որ երկրի կողմից ձեռք բերված քաղաքական և տնտեսական անկախությունը երկրին հնարավորություն է տվել զարգացնել և ամրապնդել բանակը։ Սրա հիմքում դրված է աշխարհում հազվագյուտ զարգացման մոդելը, որը ներառում է ներքին համերաշխություն, ազգային միասնություն և միասնական գաղափարի շուրջ համախմբվածություն։ Հենց սա է, որ խանգարեց կողմնակալ արտաքին կողմերին իրականացնել իրենց կեղտոտ ծրագրերը Ադրբեջանում։ Միասնության և համերաշխության շնորհիվ, համախմբվելով «երկաթե բռունցքում», ադրբեջանական ժողովուրդը ազատագրեց իր հողերը օկուպանտներից։
 
«Այսպես կլինի միշտ», - այն ժամանակ հայտարարեց նախագահ Իլհամ Ալիևը։- Որովհետև մեր ժողովրդի միասնությունը թույլ կտա ապագայում կատարել մեր բոլոր խնդիրները»։ Հետևաբար, ադրբեջանական ժողովրդի հաղթական երթը շարունակվում է, և աշխարհում չկա որևէ ուժ, որը կարող է կանգնեցնել մեզ։
 
Երկու տարի անց պետության ղեկավարը մեր զինվորների և սպաների կողմից մեզ տրված մեծ երջանկություն անվանեց այն փաստը, որ այսուհետ ադրբեջանական ժողովուրդը՝ անկախ ազգային կամ կրոնական պատկանելիությունից և բնակության վայրից՝ միշտ կապրի որպես հաղթական ազգ, իսկ մեր պետությունը, որպես հաղթական պետություն։
 
2025 թվականի մայիսին պետության ղեկավարը, ընդգծելով, որ մենք՝ մեր հողերի տերերը, մեր էությամբ հանդիսանում են ստեղծագործողներ, նշեց. երբ ամբողջ հասարակությունը միավորվում է հանուն մեկ նպատակի, այն ունակ է մեծ նվաճումների։ Սրանում է  կայանում ադրբեջանական ժողովրդի վեհությունը։
 
Այս արտահայտության նշանակալի շեշտադրումներից մեկը դրսևորվեց, մասնավորապես, Աղդամի Մուղամի կենտրոնի բացման ժամանակ նրա արտասանության համատեքստում։ Նշանայնությունը այստեղ նրանում է, որ ադրբեջանական ժողովուրդը հաղթանակած է զգում իրեն, ինչպես գլոբալ չափանիշում, այնպես էլ տարբեր ոլորտներում։ Թեկուզ սա որևէ մեկին կարող է զարմանալի թվա, բայց երգից բառեր չես հանի՝ ինչպես նաև պատմությունից։ Քաղաքականություն, տնտեսություն, ռազմական ոլորտ, դիվանագիտություն, մշակույթ, գիտություն, կրթություն, սպորտ… Ամենուրեք և ամեն ինչում մենք մեզ հաղթանակած ենք զգում բառի ամբողջական իմաստով։
 
Ինչպես բազմիցս ընդգծել է  նախագահ Իլհամ Ալիևը, տնտեսական անկախությունը մեզ թույլ է տվել դառնալ քաղաքականապես անկախ։ Սա էլ  դարձել է մշակույթի, արվեստի, կրթության և այլ ոլորտների զարգացման կարևորագույն շարժիչ ուժը։ Երբ մուղամի վեհաշուք հնչյունները և մեր ջազի եզակի նոտաները հնչում են աշխարհի լավագույն համերգասրահներում։ Երբ մոլորակին ներկայացվում են եզակի ղարաբաղյան նժույգներ։ Երբ մեր պատանի տաղանդները դառնում են օլիմպիական չեմպիոններ բոլոր մայրցամաքներում։
 
Իսկ կողքին՝ Բաքվի հարթակի տրամադրումն է ժամանակակից հրատապ խնդիրները լուծելու համար, երբ նույն սեղանի շուրջ են հայտնվում հակառակորդ կողմերը։ Այդ նույն շարքում են՝ պաշտոնական Բաքվի կոնկրետ նախաձեռնությունները Գլոբալ Հարավի և Գլոբալ Հյուսիսի միջև կապեր հաստատելու համար։
 
Այլ կերպ ասած, արդեն որոշ ժամանակ է, ինչ Ադրբեջանը աշխարհին ներկայացնում է համամարդկային արժեքների պահպանման գաղափարը՝ մարտնչելով մոլորակային արդարության համար։ Այս համատեքստում հիշվում են նախագահ Իլհամ Ալիևի կոչերը՝ COVID-19-ի թեժ ժամանակին՝ հրաժարվել «պատվաստանյութային ազգայնականությունից», Բաքվի վճռական քայլերը նեոգաղութատիրությունը արմատախիլ անելու և փոքր կղզի-պետություններին օգնություն տրամադրելու ուղղությամբ։
 
Այստեղ էլ՝ Բաքվի հարթակում մշակույթների, քաղաքակրթությունների և կրոնների միջև երկխոսության համար իրական պայմանների ստեղծումը։ Դրանով հանդերձ, Հեյդար Ալիևի հիմնադրամը աջակցում է կաթոլիկ (Վատիկան) և ուղղափառ (Վելիկո Տիրնովո, Բուլղարիա) աշխարհներին պատկանող վեհաշուք հուշարձանների վերակառուցմանը։ Սա տեղի է ունենում Հիմնադրամի կողմից աֆրիկյան Ռուանդայի երեխաներին օգնության ֆոնին. դպրոցները հագեցվում են համակարգիչներով, ապահովվում է խմելու ջրի մատակարարումը։
 
Բոլոր ոլորտները, բոլոր բնագավառները հաղթանակած ազգի կողմից ներգրավված են շարունակական առաջընթացի մեջ։ Չի կարելի չնշել նաև Աղդամի «Ղարաբաղի» վերջին հաջողությունը, որը ոչ-ոքի խաղաց աշխարհի ակումբային չեմպիոն՝ Լոնդոնի «Չելսիի» հետ։ Եվ բանը միայն նրանում չէ, որ մի քանի տարի առաջ «Ղարաբաղը» Բաքվում թունդ զիջեց անվանված մրցակիցներին։
 
«Չելսիի» հետ 2։2 ոչ-ոքին մեր կողմից ընկալվեց արդեն ոչ թե որպես սենսացիա։ Առավել ևս, մենք նույնիսկ ինչ-որ տեղ ափսոսում էինք, որ բաց ենք թողել հաղթական հաշիվը։ Որովհետև մենք՝ հաղթանակած ազգ ենք։ Եվ այդպիսին կմնանք՝ լինի դա տնտեսության, մշակույթի, թե սպորտի ոլորտներում։
 
5 տարի։ Իսկապես ակնթարթ է պատմական չափանիշներով։ Եվ միևնույն ժամանակ՝ մի ամբողջ դարաշրջան։ Ստեղծագործության, առաջընթացի և զարգացման դարաշրջան։ Երբ աշխարհի առաջնորդները  երկկողմ հանդիպումների կամ միջազգային ֆորումներին մասնակցելու համար ուղիղ չվերթներով Ադրբեջան են ժամանում՝ ոչ միայն Բաքվի միջազգային օդանավակայան, այլ նաև, ասենք, Լաչին։
 
Հինգ տարվա (իսկ փաստորեն ավելի քիչ ժամանակում) ընթացքում ազատագրված տարածքներում երեք միջազգային օդանավակայանների կառուցում։
 
Հրաշալի համալսարան Խանքենդիում։ Միջազգային կոնֆերանսների և համերգային ծրագրերի մի ամբողջ շարք Ղարաբաղում և Արևելյան Զանգեզուրում։
 
5 տարի… Հաղթանակած ազգ։ Հաղթանակած երկիր։ Եվ մենք խորը շնչում ենք Մեծ Հաղթանակի թարմ և անկրկնելի օդը։