«Նոր պատերազմը կբերի Հայաստանի կողմից նրա սուբյեկտիվության իսպառ կորստի» Օսովցևը և Ռուբաևը՝ Caliber.Az-կայքում

10 միլիոն եվրոն Հայաստանի համար Խաղաղության եվրոպական հիմնադրամի հատուկ ծրագրի վրա՝ Երևանի նորությունների միտում, որի մասին նա ուրախությամբ շեփորահարում է որպես իր շատ մեծ հաղթանակ: Միանգամայն ակնհայտ է, որ Բրյուսելի այս արկածախնդրությունը, ինչպես նաև Հայաստանում ԵՄ-ի լրտեսական առաքելության ուժեղացումը հարվածում է Բաքվի և Երևանի միջև բանակցային գործընթացին՝ հետաձգելով երկար սպասելի խաղաղությունը Հարավային Կովկասում։

Իսկ Հարավային Կովկասում ԵՄ-ի վտանգավոր խաղի մասին ի՞նչ են մտածում օտարերկրյա փորձագետներն ու քաղաքագետները, որոնց այդ հարցով դիմել է Caliber.Az-ի թղթակիցը։

Ինչպես նշում է ռուսաստանցի փիլիսոփայության պրոֆեսոր, Համաշխարհային սիոնիստական կազմակերպության վերլուծաբան Ալեքսանդր Օսովցևը, հայ ժողովուրդն ու պետությունը ունեն երկու ճանապարհ։

«Առաջինը՝ այնուամենայնիվ ձգտել գալ խաղաղությյան: Իմ կարծիքով, հիմա նման հնարավորությունները քիչ չեն, և դրանցից չօգտվելը՝ հիմարություն է և անպատասխանատվություն է սեփական ժողովրդի ապագայի հանդեպ։

Երկրորդ ճանապարհը՝ ռևանշին պատրաստվելն է։ Բայց փաստն այն է, որ վերջին պատերազմի արդյունքը շատ պերճախոս էր, և, հետևաբար, ես Հայաստանում որևէ ռեսուրս չեմ տեսնում պատմականորեն տեսանելի ժամանակահատվածում նոր պատերազմ սկսելու և դրանում ինչ-որ բանի հասնելու հնարավորություն ստեղծելու համար։ Ուստի, ես նույնիսկ չեմ կարծում, որ ԵՄ-ն լրջորեն պատրաստ է պատերազմի համար զինել Հայաստանին՝ սա այնչափ անհեռանկարային գաղափար է։ Ֆրանսիան փորձում է զինել Երևանին, բայց հիմա նա այնպիսի իրավիճակում չէ, որպեսզի երկարաժամկետ հեռանկարում միայնակ Ռուսաստանին փոխարինի Հարավային Կովկասում՝ ռեսուրսները երկար չեն դիմանա։

Դրանով հանդերձ անհնար է չխոստովանել, որ Ադրբեջանը աչքի է ընկնում արդյունավետ քաղաքական կառավարմամբ, նա զարգանում է արագ և շատ հաջող. և՛ ռազմական, և՛ քաղաքական, և՛ դիվանագիտական առումով: Հատկապես վերջինիս մեջ՝ չէ որ Ադրբեջանը հասել է ամուր հարաբերությունների այն երկրների հետ, որոնց հետ միաժամանակ շատ դժվար է բարեկամանալ և համագործակցել։ Աշխարհում հիմա ուրիշ էլ ո՞վ է մոտ բարեկամություն անում և՛ Թուրքիայի, և՛ Իսրայելի հետ: Ինչպես նաև Իրանի հետ՝ ըստ երևույթին, ուրիշ ոչ ոք։ Այնպես որ, իմ կարծիքով, ԵՄ-ն պետք է խելամտորեն գնահատի այդ պահերը, վերլուծի իրավիճակը և սկսի վարել այնպիսի քաղաքականություն, որն ուղղված կլինի տարածաշրջանում խաղաղությանը, այլ ոչ թե նոր պատերազմի նախապատրաստմանը։ Շատ ավելի խելամիտ կլիներ, որ ԵՄ-ն գործեր հատկապես այս ուղղությամբ՝ վարելով հավասարակշռության և աշխարհակարգի քաղաքականություն՝ այս սցենարն ավելի շատ օգուտներ ունի հենց Արևմուտքի համար:

Իսկ բուն Հայաստանն էլ բավական խնդիրներ ունի. տնտեսությունը փլուզվում է, մարդիկ լքում են երկիրը։ Այսինքն՝ Հայաստանն անելիք ունի իր ներսում։ Այս իմաստով նա նման է Իսրայելի որոշ հարևաններին, ովքեր բողոքում են աղքատությունից և գործազրկությունից, բայց չգիտես ինչու դրա փոխարեն զբաղվում ահաբեկչությամբ և պատերազմով: Այդ դեպքում էլ ինչո՞ւ եք բողոքում կյանքից և ադեկվատ արձագանքման միջոցներից»,- հարց է տվել Ա. Օսովցևը։

Միևնույն ժամանակ, ԱՊՀ երկրների հարցերով ռուսաստանցի փորձագետ Ասլան Ռուբաևի կարծիքով, Հայաստանում Խաղաղության եվրոպական հիմնադրամի ծրագիրը հանդիսանում է ծայրահեղ վտանգավոր և բացասական երևույթ՝ Հարավային Կովկասի աշխարհաքաղաքականության համար։

«Մենք ևս մեկ անգամ տեսնում և համոզվում ենք, որ Արևմուտքը շահագրգռված չէ Հարավային Կովկասի խաղաղ կարգավորմամբ։ Ընդհակառակը, Հայաստանի ներկայիս ղեկավարությունը, որը հանդիսանում է Արեւմուտքի գործակալությունը, այժմ նրա թելադրանքով անցկացնում է տարածաշրջանն ապակայունացնելու քաղաքականություն։ Հայաստանը, իմ կարծիքով, երբեք պատրաստ չի եղել տարածաշրջանում խաղաղություն հաստատելու կառուցողական քայլերի, Ադրբեջանի հետ խաղաղ պայմանագիր կնքելու նպատակով բանակցություններին, ոչ ոք իրականում մտադիր չէր նստել բանակցությունների սեղանի շուրջ և ընդհանուր լեզու փնտրել։ Ավաղ, դա ընդամենը խաղ էր։

Իսկ Հայաստանին ռազմական օգնության ներկայիս հատկացումը կրում է շատ կոնկրետ վտանգ Հարավային Կովկասում հաստատված անդորրի համար։ Հայաստանի իշխանությունները պատրաստ են նոր պատերազմ սկսել տարածաշրջանում, սակայն այստեղ հարկ է նշել, որ դրա ելքը միանգամայն ակնհայտ է։ Հակառակ ռեւանշիստների նկրտումների՝ պատերազմը կհանգեցնի միայն մեկ բանի՝ ադրբեջանական բանակի ջախջախիչ հաթանակի արդյունքում Հայաստանի սուբյեկտիվության իսպառ կորստի։

Ես կնշեի նաև, որ միանգամայն հստակ տեսանելի է Արևմուտքի ներկայիս ռազմավարությունը. ստեղծել հակամարտություններ այս կամ այն տարածաշրջաններում՝ լինի դա Հարավային Կովկասը, Կենտրոնական Ասիան, Մերձավոր Արևելքն, և այդ հակամարտությունների հողի վրա տարածել իր ազդեցությունը։ Հասկանալի է, որ Արևմուտքը այնքան էլ հույս չի դնում ինչ-որ պատերազմում Երևանի հաղթանակի վրա, ամենակարևորն է՝ փչել լարվածության բոցը, անհրաժեշտության դեպքում կարելի է և զոհաբերել Հայաստանը։ Գլխավորը, խաղաղապահների հովանու ներքո, այնտեղ մտցնել իր զորքերը, որպեսզի սկսել վերահսկել իրավիճակը՝ իսկ դա և՛ Հարավային Կովկասի էներգետիկ հանգույցներ են, և՛ միջազգային տրանսպորտային տարանցումները, և՛ շատ այլ բաներ: Հավաքական Արևմուտքը երազում է բացարձակապես ցանկացած մեթոդներով և միջոցներով այս ամբողջ տարածքը ամբողջությամբ ենթարկել իր ազդեցությանը՝ առանց բարոյականության վրա ժամանակ վատնելու»,- ամփոփել է Ա. Ռուբաևը։