«Հայաստանին սպասում է Սիրիայի և Իրաքի ճակատագիրը, եթե նա մղվում է դրան»
Դմիտրի Վերխոտուրովը՝ Caliber.Az-կայքում

Հարցազրույց  16 Դեկտեմբերի 2023 - 14:18

Caliber.Az-ի հարցազրույցը՝ միջազգային հարցերով ռուսաստանցի փորձագետ Դմիտրի Վերխոտուրովի հետ։

- Դուք ինչպե՞ս եք գնահատում Հայաստանում ԵՄ-ի առաքելության գործոնը՝ վերջին շրջանում դրա ընդլայնման լույսի ներքո։

- Ես ոչ մի կերպ չեմ գնահատում եվրոառաքելության գործոնը, քանզի նա դատարկ խոսումներից բացի ոչինչ չի կարող տալ, ինչը ակնհայտ է ինչպես Ուկրաինայի, այնպես էլ Հայաստանի օրինակով։

- Այսինքն բուն Հայաստանի համար այդ առաքելությունը բացարձակապես անհեռանկարային է։

- Այս հարցը ես կդիտարկեի երկու հարթություններում, հիմք ընդունելով առաջին դեպքում հայ ազգը, երկրորդում՝ հայկական պետությունը։ Հայ ժողովրդի համար Հայաստանում եվրոառաքելության գտնվելուց ոչ ցուրտ է, ոչ տաք։ Հայկական պետության համար դրանից նույնպես ինչ-որ լուրջ, քաղաքական օգուտներ չկան։ Հայաստանին ձեռնտու է կողմնորոշվել հոգուտ Ռուսաստանի, որի հետ կան վաղեմի ու սերտ կապեր, և որը նրան չի լքի, իսկ եվրոպական կառույցները կարող են շատ բան խոստանալ, բայց հետո հրաժարվել իրենց խոստումներից։ Հետևաբար, ավելի շուտ, այդ առաքելությունը կարող է ձեռնտու լինել Փաշինյանին և նրա շրջապատին, որպեսզի գոնե ինչ-որ կերպ ամրապնդել՝ Ղարաբաղում պարտությունից հետո մինչև հիմքը ճեղքված իր քաղաքական դիրքերը։

- Դուք հնարավոր համարում եք արդյո՞ք Հայաստանում արեւմտյան երկրների ռազմաբազաների աստիճանական հայտնվելը։

- Հնարավոր համարել կարելի է ամեն ինչ, այդ թվում նաև Հայաստանում Արևմուտքի ռազմաբազաների հայտնվելը։ Բայց ստեղծված իրավիճակի լույսի ներքո հարց է առաջանում. ինչի՞ համար և ո՞ւմ են պետք այդ բազաները։ Ըստ էության, նրանց հայտնվելը կնշանակի Հայաստանին որպես ռուսաստանի դեմ ցատկահարթակի նախապատրաստում, որին անշուշտ կհետեւի Մոսկվայի արձագանքը։ Ամերիկյան բազաներ կան Սիրիայում և Իրաքում, և այդ երկրները փաստորեն կարելի է անվանել օկուպացված։ Նույն ճակատագիրն էլ սպասում է Հայաստանին, եթե նա մղվում է դրան։

- Հայաստանում ԵՄ-ի առաքելության ընդլայնմամբ կմեծանա՞ նաև լրտեսության և հավաքագրման նրանց հնարավորությունների շրջանակը։

- Ես թույլ եմ տալիս նման հնարավորություն, հատկապես եթե հաշվի առնել, որ դրա մեջ մտնում են գաղտնի հետախույզներ։ Ընդ որում, սա լիովին բնորոշ երեւույթ է։ Նման բաները միշտ էլ լինում են՝ սա է նման առաքելությունների ընդհանուր ոճը, որոնք մեկնարկում է Եվրոպան։

- Ֆրանսիային, որպես Հայաստանում ԵՄ-ի առաքելության հիմնական նախաձեռնողի՝ արդյո՞ք կհաջողվի հետագայում առաջ մղել այս տարածաշրջանում իր շահերը։

- Այս գործընթացի նախաձեռնող են հանդիսանում ամենայն հավանականությամբ ազդեցիկ ֆրանսահայերը, ովքեր լոբբինգ են անում Հայաստանի շահերը Ֆրանսիայի կառավարությունում։ Եվ ես այս դեպքում չէի ելնի կոնկրետ բուն Ֆրանսիայի շահերից։ Բայց նույնիսկ այդ դեպքում էլ հայկական սփյուռքը պետք է հասկանա, որ եթե Հայաստանն ամբողջությամբ ներքաշվի Եվրամիության ռազմաքաղաքական ազդեցության ոլորտում, ապա դա նրան ոչ մի լավ բան չի բերի։

- Հնարավոր է արդյո՞ք Հայաստանը վերջնական շրջադարձը դեպի Արևմուտք և դուրս գալը ՀԱՊԿ-ից և ԵԱՏՄ-ից։

- Կարելի է կանխատեսել, որ Հայաստանը դուրս կգա եվրասիական ինտեգրումից, բայց դրանից նա շատ ավելին կկորցնի, քան կշահի։ Եթե նույնիսկ Եվրոպան և ՆԱՏՕ-ն նրան պաշտպանություն խոստանան՝ Հայաստանի համար դա կլինի աղետալի քայլ, բառի ողջ իմաստով։

- Ինչպիսի՞ն է Ձեր կանխատեսումը Բաքվի և Երևանի միջև խաղաղ պայմանագրի առնչությամբ։

- Բաքվի և Երևանի միջև խաղաղ պայմանագրի կնքումն անխուսափելի է։ Եվ ամբողջ հարցը նրանում է, թե երբ Փաշինյանը կգիտակցի այդ տրված իրողությունը։ Որովհետև կա Ադրբեջան, որը հասել է Ղարաբաղում իր շահերի և իր իրավունքների բավարարմանը, և կա Հայաստանը՝ խնդիրների աղբյուրը։ Այդ խնդիրները պատմական վաղեմություն ունեն, դրանք առաջացել են այն ժամանակ, երբ ծնվեց «Ծովից ծով Մեծ Հայաստան» կառուցելու գաղափարը։ Մասնավորապես, Ղարաբաղը դիտվում էր որպես այս ուղղությամբ քայլերից մեկը։ Գումարած, հայերն այդ ժամանակ փորձեցին հավակնություններ ներկայացնել նաև Վրաստանին և այնտեղ յուրացնել որոշ հողեր։ Այսինքն, հայերը քայլ առ քայլ շարժվում էին դեպի այդ խելահեղ պլանը, որն այդպես էլ նրանց չհաջողվեց իրականացնել։

Եվ ահա, այժմ նրանց առաջ կանգնել է գլխավոր հարցը. ի՞նչ անել հետո։ Այս հարցի պատասխանը կախված է այդ թվում նաեւ խաղաղ պայմանագրի ստորագրումից։ Այդ կապակցությամբ, ինչպես ինձ է թվում, Հայաստանը պետք է զբաղվի ոչ թե տարբեր կասկածելի պլաններ հյուսելով, այլ իրեն հռչակի չեզոք պետություն՝ դառնա Կովկասում Շվեյցարիայի պես մի բան։ Այսինքն, ոչ մեկի հետ չկռվել, չմրցակցել, այլ լավ հարաբերություններ պահպանել տարածաշրջանի հարեւանների հետ։ Հենց այս կառուցվածքում Հայաստանը կարող է գոյություն ունենալ, ընդ որում բավականին հաջող։ Նման պետություն ստեղծելու համար Բաքվի հետ խաղաղության ստորագրումը՝ հիմնարար քայլ է Երեւանի համար։

Caliber.Az

Դիտումներ: 121