Վերա Աղասյանի մահը Խանքենդիում. հայ հարազատները «սգում» են, բայց նրան չեն տանում Մանրամասները՝ Caliber.Az-ում

Ինչպես ավելի վաղ հայտնել էր Caliber.Az-ը, անցյալ ամիս Ադրբեջանի Խանքենդի քաղաքում մահացել է հայ բնակչուհի Վերա Վարաշակովնա Աղասյանը (ծնված 1954թ.): Դատաբժշկական փորձաքննությամբ պարզվել է, որ 70-ամյա կինը թոքային զարկերակի թրոմբոզից և դրա հետևանքով առաջացած սիրտ-թոքային սուր անբավարարությունից։ Հաղորդվել է նաև, որ Վերա Աղասյանը կենդանության օրոք սոցիալական և բժշկական օգնություն ստացել է Ադրբեջանի համապատասխան կառույցներից։

Ադրբեջանցի հայազգի քաղաքացու մահն աննկատ չմնաց Հայաստանում, որտեղ վերջին օրերին անհասկանալի աղմուկ է սկսվել, որի ուղղվածությունը պարզ դարձավ շատ շուտով։ Հարևան երկրում չեն խորշում օգտվել տարեց կնոջ բնական մահից՝ Բաքվին մեղադրելու համար, որ իբր հրաժարվում է «Աղասյանի դին հանձնել Հայաստանում բնակվող հարազատներին»։ Այսպես, հայկական ԶԼՄ-ների տեղեկություններով, Վերա Աղասյանի 32-ամյա դուստրը պատրաստվում է դիմել Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեին։

Աղջկա խոսքով՝ տարեց կինը չորս երեխա ունի, բայց ոչ ոք չի կարողացել համոզել նրան մեկնել Հայաստան։

«Ես մի քանի անգամ կապ եմ հաստատել նաև Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի հետ, բայց այնտեղ ասացին, որ չեն կարող նրան բռնի ուժով բերել։ Իսկ վերջին վեց ամիսների ընթացքում մորս հետ խոսելու հնարավորություն չի եղել։ Ես նույնիսկ չգիտեի, որ նա հիվանդ է: Մի քանի օր առաջ իմացա նրա մահվան մասին։ Ես պատրաստվում եմ կապ հաստատել ԿԽՄԿ-ի հետ, որպեսզի մորս դին բերեն ՀՀ, և մենք նրան այստեղ թաղենք»,- հայտարարել է կինը։

Ընդ որում՝ հայկական մի շարք լրատվամիջոցներ սկսեցին տեղեկատվություն տարածել սադրիչ վերնագրով. «Ադրբեջանը դեռ չի հանձնել օկուպացված Ստեփանակերտում (Խանքենդի-խմբ.) զոհված 70-ամյա Վերա Աղասյանի դին»։ Նման հրապարակումների ենթատեքստը պարզ է՝ բացասական լույսի ներքո ներկայացնել Ադրբեջանին, որը «կռվում է նույնիսկ մահացած հայերի հետ»։

Մինչդեռ, ինչպես Caliber.Az-ին հայտնի է դարձել իրազեկ աղբյուրներից, չնայած այն հանգամանքին, որ Վերա Աղասյանն ունի չորս երեխա, ովքեր իբր բառացիորեն գրոհում են ԿԽՄԿ երևանյան գրասենյակը՝ լացակումած օգնություն խնդրելով մոր մարմինը ստանալու հարցում, դրանով հանդերձ, այստեղ գործ ունենք մանիպուլյատիվ գործողությունների հետ, քանի որ դիակը առայժմ մնում է չպահանջված:

Մեր տվյալներով՝ հոկտեմբերի 20-ին, ժամը 09:00-ից 10:00-ն ընկած ժամանակահատվածում, Խանքենդի քաղաքում, աշխատանքի և բնակչության սոցիալական պաշտպանության նախարարության Սոցիալական ծառայությունների գործակալությանն առընթեր բնակչության անապահով խմբերի առողջապահական հիմնարկի (կացարանի) մոտակայքում հայտնաբերվել է 1954 թվականին ծնված Վերա Վարաշակովնա Աղասյանի դին:

Դին հայտնաբերել են ապաստարանի աշխատակիցները սոցիալական հաստատության մոտակայքում գտնվող բնակելի շենքի առաջին հարկի աստիճանահարթակում։ Վերա Աղասյանը, ով ապրում էր կացարանում, պնդում էր, որ հիշյալ շենքի առաջին մուտքն իրեն է պատկանում, և հաճախ այցելում էր այդ վայր՝ ավլելու։ Խանքենդի քաղաքի դատախազության աշխատակիցներն իրականացրել են դեպքի վայրի զննություն, նախնական փորձաքննություն և համապատասխան քննչական գործողություններ։

Դին տեղափոխվել է Բարդա քաղաքի դիահերձարան։ Նախնական դատաբժշկական ախտորոշմամբ՝ մահվան պատճառը եղել է սրտի քրոնիկ իշեմիկ հիվանդությունը, աթերոսկլերոզային կարդիոսկլերոզը, թոքային այտուցը, ներքին արյունահոսությունը և թոքային զարկերակի թրոմբոզը։

Ադրբեջանի Հանրապետության Պետական միգրացիոն ծառայության տեղեկատվության համաձայն՝ 2023 թվականի հոկտեմբերի 20-ին Խանքենդի քաղաքում ընդունելության ժամանակ Վերա Վարաշակովնա Աղասյանը հայտարարել է, որ ծնվել է 1954 թվականի նոյեմբերի 11-ին Ասկերանի շրջանի Խընդըրըստան գյուղում, իսկ ընտանիք կազմելուց հետո տեղափոխվել է նույն շրջանի Փիրր (Խրամորթ) գյուղը։ 2020 թվականի Հայրենական պատերազմից հետո նա վերադարձել է ապրելու Խընդըրըստան գյուղում։ Կինը պատմել է նաև, որ ամուսինը մահացել է, 4 երեխա ունի, բայց ոչ մեկի հետ կապ չի պահպանում։ Աղասյանը հայտարարել է, որ ցանկանում է ընդունել Ադրբեջանի Հանրապետության քաղաքացիություն և ապրել Ադրբեջանում։

Նրա որդին, ով նախկինում երբեք կապ չի հաստատել Ադրբեջանում բնակվող մոր հետ և չի հետաքրքրվել նրանով, դիմել է ԿԽՄԿ՝ խնդրելով աջակցել հանգուցյալ մոր մարմինը հուղարկավորելու նպատակով Հայաստան տեղափոխելու հարցում։ Ադրբեջանական կողմը օպերատիվ կերպով ձեռնարկել է անհրաժեշտ նախապատրաստական միջոցառումներ հումանիտար գործընթացի իրականացման համար։ Հոկտեմբերի 29-ին կամ 30-ին ԿԽՄԿ-ի միջնորդությամբ նախատեսվում էր Աղասյանի դին հանձնել Հայաստանի համապատասխան պետական մարմիններին «Լաչին» սահմանային անցակետում։ Ընդ որում, ադրբեջանական կողմը ԿԽՄԿ-ի միջոցով այս մասին տեղեկատվություն է ուղարկել Հայաստան։ Սակայն մինչ օրս հակառակ կողմից ոչ մի արձագանք չի ստացվել՝ չնայած այս հարցի կապակցությամբ Ադրբեջանում ԿԽՄԿ-ի գրասենյակին բազմիցս դիմումներին։

Ակնհայտ է, որ Վերա Աղասյանի երեխաները (նաև նրանց թիկունքում կանգնած հայկական կառույցները), ովքեր երբեք չեն հոգացել մոր մասին, բայց հանկարծ ցանկացել են նրան Հայաստանում թաղել, ուղղակի կորցրել են հետաքրքրությունը այս գործընթացի նկատմամբ։ Ինչո՞ւ։ Որովհետև Հայաստանում միամտորեն կարծում էին, որ ադրբեջանական կողմն իբր կհրաժարվի դիակը փոխանցել Հայաստանին, և այդ փաստը նախատեսվում էր օգտագործել Ադրբեջանի դեմ քաղաքական նպատակներով COP29-ի նախաշեմին: Սակայն այն բանից հետո, երբ Ադրբեջանն անմիջապես հայտարարեց հումանիտար գործընթացն իրականացնելու պատրաստակամության մասին, հայկական կողմի և նրա հովանավորների ծրագրերը փլուզվեցին, և Վերա Աղասյանի աճյունը հուղարկավորելու հարցը կորցրեց արդիականությունը նրանց համար։