Ֆարհադ Մամեդով. Հայաստանի շահերի հաշվին Իրանի քայլը միտում է Հարավային Կովկասում

Քաղաքականություն  12 Օգոստոսի 2022 - 17:32

Հարավկովկասյան հետազոտությունների ինստիտուտի տնօրեն Ֆարհադ Մամեդովն իր Telegram ալիքում հերքում է՝ Հայաստանի հանդեպ Իրանի «սիրո» մասին հայկական մեկ այլ առասպել։

«Հայաստանի շահերի հաշվին Իրանի քայլը միտում է Հարավային Կովկասում։ Իրանը Գաֆանում գլխավոր հյուպատոս է նշանակել. Հայկական TG ալիքները ուրախանում են. Իրանը թույլ չի տա փոխել տարածաշրջանի սահմանները, սա ազդանշան է Ռուսաստանին, Թուրքիային և Ադրբեջանին, որոնք մտադիր են բացել Զանգեզուրի միջանցքը.

Եկեք վերլուծենք դեպքը: 44-օրյա պատերազմից հետո Իրանի բոլոր խաղաքարտերը շփոթվեցին տարածաշրջանում և այս երկիրը մնաց առանց ոչնչի։ Արձագանքն արտահայտվեց զորավարժություններով, որոնք հարթվեցին հարաբերությունները կարգավորելու և «3 + 3» (3 + 2) ձևաչափում ներգրավվելու Բաքվի առաջարկով, ինչպես նաև Զանգեզուրի միջանցքի իրականացմանը Իրանի ներգրավման մասին հուշագրով։

Թեհրանը ստացավ հնարավոր առավելագույնը՝ ոչ ոք էլ ոչինչ չէր պատրաստվում տալ։ Ադրբեջանը հերթական անգամ կանգ է առել, Իրանին ուղարկել կառուցողական ուղղություն և շարունակում է իր ծրագրերի իրականացումը։ Բայց Համենեիի հայտարարությունը տարածաշրջանում սահմանների մասին Պուտինի և Էրդողանի հետ հանդիպումներում զուտ խորհրդանշական էր։ Ինձ համար հայտարարությունը հետևյալն էր՝ Բաքուն Ղարաբաղում կարող է անել այն, ինչ ուզում է, բայց Հայաստանի վրա հարձակվելու կարիք չկա։

Սա է իրանական դիվանագիտության ողջ իմաստը և տարածաշրջանի ներկայիս իրողությունները։ Նրանք օգտվեցին Ղարաբաղի հայ բնակչությունից և մոռացան դրա մասին։ Բաքվի վրա ճնշում գործադրել չհաջողվեց. շահերն իրացվում են Հայաստանի հաշվին:

Իրանական լրատվամիջոցները, փորձագետները, միմյանց մրցակցող կիսապաշտոնյաները հայտարարություններ են անում Հայաստանի սահմաններին աջակցելու մասին՝ Հայաստանի տարածքով Զանգեզուրի միջանցքի բացումը տորպեդահարելու համար։ Իրանը, որքան կարող է, փորձում է ավելի մեծ չափով կապել իրեն «Հյուսիս-Հարավ» միջանցքը, ավելի քիչ՝ Արևելք-Արևմուտք վեկտորում։

Մի կողմից ներգրավում է ռուսական և ադրբեջանական ներդրումներ երկաթուղու կառուցման համար՝ ապահովելով երկաթուղային ելք դեպի Ռուսաստան և Վրաստանի Սևծովյան նավահանգիստներ Ադրբեջանի տարածքով, իսկ մյուս կողմից՝ թողնում է ընտրության ազատություն ավտոմոբիլային տրանսպորտում ինչպես Ադրբեջանի տարածքով, այնպես էլ Հայաստանի։

Արևելք-Արևմուտք վեկտորում բանակցություններ են տարվում Կենտրոնական Ասիայից դեպի Թուրքիա ավտոմոբիլային և երկաթուղային հոսքերն ավելացնելու ուղղությամբ՝ զուգահեռաբար տորպեդահարելով Հարավային Կովկասով այլընտրանքային հաղորդակցությունները, մասնավորապես՝ Զանգեզուրի միջանցքը։ Իսկ եթե դա լինի, ապա նախընտրելի է Իրանի տարածքով։

Թշնամիանալով Թուրքիայի և Ադրբեջանի նկատմամբ՝ Հայաստանը Թեհրանի վերջին հույսն է՝ խաղալու հակասությունների վրա, քանի որ կառուցողական մթնոլորտում Իրանը չի կարող մրցակցել տարածաշրջանում ո՛չ ապրելակերպով, ո՛չ արժեքներով, ո՛չ տնտեսությամբ, ո՛չ տեխնոլոգիայով։

Եվ այս իրավիճակում միակ երկիրը, որի շահերի միջոցով հնարավոր է իրականացնել իրենց նպատակները, հանդիսանում է Հայաստանը։

Անցած մեկուկես և մոտակա երկու ամիսների ընթացքում տեղի է ունեցել և կշարունակվի տեղի ունենալ գործընթացների բյուրեղացում, որի դրդապատճառը Ադրբեջանի կողմից ակտիվ գործողությունների նախաձեռնումն էր։ Բոլոր դերակատարները տարածաշրջանում քիչ թե շատ կայուն հավասարակշռության ձևավորման ընթացքում հնարավորինս առավելագույնը ստանալու համար, գործադրում են բոլոր ջանքերը։

Բրյուսելում և Մոսկվայում Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների հանդիպումների մասին հայտարարությունը ցույց է տալիս, որ ԵՄ-ն և Ռուսաստանը չեն պատրաստվում մի կողմ քաշվել։

Ադրբեջանի համար գործընթացների դինամիկան կարևոր է, քանի որ հնարավոր է ընդհատել ցանկացած ճնշում և ստիպել արտաքին դերակատարներին իրենց գործունեությունը վերահղել դեպի ավելի թույլ Հայաստան, ինչի շնորհիվ տարածաշրջանում բոլորն արդեն գիտակցում են իրենց շահերը։ Եթե Հայաստանի ղեկավարությունը չգնա կառուցողականության Ադրբեջանի հետ հարաբերություններում, ապա իր գործընկերներից կստանա առաջարկներ, որոնք հնարավոր չէ մերժել կամ ընկնել ինչ-որ մեկի խայծի մեջ, ինչպես ներկայիս իրանականը»,- գրել է Ֆ.Մամեդովը։

Caliber.Az

Դիտումներ: 34