Ադրբեջանի ԶՈւ-ին կպահանջվի ընդամենը երկու օր, որպեսզի Հայաստանը բաժանի երկու մասին
«International Crisis Group» խմբի զեկույցը
Քաղաքականություն 31 Հունվարի 2023 - 13:40
Բրյուսելում տեղակայված «International Crisis Group» հետազոտական կազմակերպությունը հունվարի 30-ին հրապարակված զեկույցում նշել է՝ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև նոր պատերազմի սպառնալիքի աճը։ Դրանում հիշատակվում է նաև Եվրամիության կողմից Հայաստան ուղարկվող առաքելությունը, որը, հեղինակների զեկույցի համաձայն՝ առանց Բաքվի հետ համագործակցության դժվար թե որևէ արդյունքի հասնի։ Ընթերցողների ուշադրությանն ենք ներկայացնում՝ «International Crisis Group»-ի զեկույցից ամենահետաքրքիր դրվագները։
«2020 թվականի պատերազմից հետո Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև հարաբերությունները զարգացել են երկու տարբեր ուղղություններով։ Մի կողմից, Բաքուն ձգտում էր օգտագործել ռազմի դաշտում ձեռք բերած առավելությունը՝ պնդելով բարենպաստ պայմաններով համապարփակ կարգավորման շուրջ բանակցությունների վրա։ Մյուս կողմից, հատկապես 2022 թվականի ընթացքում, կողմերի միջև տեղի են ունեցել զինված բախումներ, որոնց շնորհիվ Բաքուն բարելավել է իր դիրքերը Հայաստանի հետ ընդհանուր սահմանի երկայնքով։ Տարեվերջին դեպի խաղաղության ճանապարհը կանգ առավ, իսկ ռազմական գործողությունների վերսկսման հեռանկարը չափազանց իրական տեսք ունեն։
2023 թվականի հունվարին ԵՄ-ն հայտարարեց հայ-ադրբեջանական սահմանը հսկողության տակ վերցնելու նոր առաքելության մասին։ Անցյալ տարվա սեպտեմբերին այնտեղ բռնկվեցին մարտական գործողություններ, թեև բարձր մակարդակի դիվանագիտության օգնությամբ հաջողվեց կանխել այն լայնամասշտաբ պատերազմի վերաճելուն։ Բայց քանի որ խաղաղ բանակցությունները մտել են փակուղու մեջ, իսկ Բաքուն ռազմական առումով ավելի ուժեղ դիրք է գրավում, բախումների վերսկսման վտանգը մնում է բարձր:
Այսօր, Ղարաբաղի համար երկրորդ պատերազմից ավելի քան երկու տարի անց, Հայաստանն ու Ադրբեջանը մոտեցել են նրան, որպսզի սկսել երրորդը։ 2022 թվականի ընթացքում տեղի ունեցան երեք խոշոր ռազմական գործողություններ, որոնցից վերջինը՝ սեպտեմբերին, որոնք ցույց են տվել իրավիճակի անկայունությունը։ Քանի որ Ադրբեջանը ռազմական մեծ առավելություն ունի, իսկ Ռուսաստանը շեղված է Ուկրաինայում պատերազմով, քիչ բան կարող է կանխել Բաքվին իր առավելությունը օգտագործելու համար, եթե նա կորցնի համբերությունը բանակցություններում: Երեւանը պահանջում է հատուկ իրավունքներ եւ անվտանգություն Ղարաբաղի բնակիչների համար, իսկ Բաքուն պնդում է, որ նրանց կարգավիճակը հանդիսանում է երկկողմ քննարկումների համար ոչ տեղին ներքին հարց:
Սեպտեմբերյան մարտական գործողությունների կրկնվելու ռիսկը զգալի է։ Էներգետիկ պաշարներով հարուստ Բաքուն շարունակում է ավելացնել իր ռազմական հզորությունը և վստահությունը: Հայաստանը նույնպես 2020 թվականի հակամարտությունից հետո ամբողջ ուժերով ձգտում է համալրել իր զինապաշարները, բայց Երևան զգալի քանակությամբ սպառազինություն չունի, իսկ նրա ավանդական մատակարար Մոսկվան զենք է ուղարկում Ուկրաինայում սեփական պատերազմի համար: Բացի այդ, 2022 թվականի մարտերում Մոսկվան հստակ հասկացրել է, որ չի ցանկանում վանել Բաքվին կամ նրա դաշնակից Անկարային:
Ադրբեջանը շահում է ոչ միայն ռազմական հզորության աճող տարբերությունից, այլև այն հարմար դիրքից, որը զբաղեցնում է նրա բանակը Հայաստանի հետ սահմանին։ Ներկա ժամանակ Հայաստանի ամենախոցելի տարածքն է հանդիսանում հարավային առողջարանային Ջերմուկ քաղաքը (Իսթիսու - խմբ.): Սեպտեմբերյան բախումներից հետո ադրբեջանական զորքերը տեղակայվել են մերձակա մի քանի լեռներում, նրանք վերահսկում են քաղաքից 7 կմ դեպի հարավ լեռներում գտնվող դիրքերը։ Կիրճի մոտ, որով անցնում է Նախչըվան տանող ճանապարհը։ Տարածքին ծանոթ, ինչպես տեղացի, այնպես էլ օտարերկրյա ռազմական փորձագետները հայտնել են, որ ադրբեջանական զորքերին ամենայն հավանականությամբ, կպահանջվի ընդամենը երկու օր, որպեսզի անցնի կիրճի միջով: Այդ ժամանակ նրանք կարող էին փաստացի կտրել Հայաստանի հարավային շրջանը։ Բաքուն այժմ վերահսկում է նաև Գեղարքունիքի մարզի (Ղարաքիլսե - Խմբ.) ուղղությամբ մի քանի սահմանային բարձունքները։ Այս նոր դիրքերը ակնհայտորեն առավելություն կտան Ադրբեջանին, եթե ռազմական գործողությունները վերսկսվեն։
Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև նոր պատերազմը կհանգեցնի մարդկային հսկայական կորուստների, կխաթարի տարածաշրջանային լարվածությունը նվազեցնելու՝ ԵՄ-ի, Ռուսաստանի և Միացյալ Նահանգների նպատակը և էլ ավելի մեծ անկայունություն կսերմանի առանց այն էլ անկայուն Եվրասիայում:
Ի՞նչ պետք է արվի։ Բրյուսելը պետք է ստանա՝ ԵՄ-ի նոր առաքելության աշխատանքի համար Բաքվի աջակցությունը։ ԵՄ-ի որոշ անդամ պետություններ, կարծես թե, զգուշանում են առանց Ադրբեջանի համաձայնության առաքելություն ուղարկել: Ինչպես արտահայտվել է մի դիվանագետ. «Եթե մենք առաքելություն ուղարկենք միայն հայկական կողմին՝ առանց Բաքվի համաձայնության, դա կարող է ստեղծել սխալ տպավորություն ... Բաքուն կարող է դա ընկալել որպես «ԵՄ-ն դեմ է նրան»,- մասնավորապես ասվում է բրյուսելյան կազմակերպության զեկույցում։
Caliber.Az
Դիտումներ: 83
1
|
«Նոր պատերազմը կբերի Հայաստանի կողմից նրա սուբյեկտիվության իսպառ կորստի» Օսովցևը և Ռուբաևը՝ Caliber.Az-կայքում
24 Հունիսի 2024 - 19:0883 Դիտումներ
|
2
|
«Հայաստանը խաղազինվորի դեր է խաղում շախմատի տախտակի վրա» Փորձագետները՝ Caliber.Az-կայքում
24 Հունիսի 2024 - 17:3976 Դիտումներ
|
3
|
Թովուզի ուղղությամբ հայկական անօդաչու թռչող սարք է վնասազերծվել
25 Հունիսի 2024 - 16:2558 Դիտումներ
|
4
|
Խաղաղության հրավեր Երեւանը պետք է արագ մտածի
25 Հունիսի 2024 - 20:5457 Դիտումներ
|
5
|
ԱԳՆ-ն՝ Ադրբեջանի և Ռուսաստանի միջև քաղաքական խորհրդակցությունների մասին
24 Հունիսի 2024 - 11:4756 Դիտումներ
|
Կյանքը լավագույն ուսուցիչն է
Բայց ոմանց այն ոչինչ չի սովորեցնում26 Հունիսի 2024 - 18:18
Ստամբուլում ադրբեջանական դպրոց կբացվի
26 Հունիսի 2024 - 18:11
Սարըև. Հայաստանի հետ, մենք արդեն բոլորին ցույց ենք տվել, թե ով է հաղթողը, ով` պարտվողը
26 Հունիսի 2024 - 17:56
Կայանած աշխարհը և Ադրբեջանի քաղաքականությունը
Ռասիմ Մուսաբեկովը՝ Caliber.Az-ի եթերում26 Հունիսի 2024 - 17:47
Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն շնորհավորել է Մալդիվներին
26 Հունիսի 2024 - 17:32
Միջազգային ճանապարհորդների պատվիրակությունն այցելել է Շուշա
ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ26 Հունիսի 2024 - 17:15
ԵՄ խորհուրդը նոր հատուկ ներկայացուցիչ է նշանակել Հարավային Կովկասում
26 Հունիսի 2024 - 17:14
Միքայիլ Ջաբբարովը հանդիպել է ձեռներեցների հետ
ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ26 Հունիսի 2024 - 16:50
Մի խումբ միջազգային ճանապարհորդներ այցելել են Լաչին
ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ26 Հունիսի 2024 - 16:42
Ճանապարհորդ ԱՄՆ-ից. Ղարաբաղում վերականգնման աշխատանքներն ընթանում են արագ տեմպերով
26 Հունիսի 2024 - 16:39
Հայաստանի ռազմականացում. «խաղաղության օրակարգ» առաջաթեք բռնած ինքնաձիգով
Ժամանակն է, որպեսզի Երևանը հիշի ոչ վաղուցվա պատմության դասերը26 Հունիսի 2024 - 16:18
Սոմալին և Ադրբեջանը շատ միջազգային ֆորումներում ընդհանուր դիրք են զբաղեցնում
Նախարարի հայտարարությունը26 Հունիսի 2024 - 16:00
Բայրամով. Ադրբեջանը պատրաստ է մարդասիրական աջակցություն ցուցաբերել Սոմալիին
26 Հունիսի 2024 - 15:53
Ջեյհուն Բայրամով. Ադրբեջանի և Սոմալիի միջև համագործակցության տարբեր հնարավորություններ կան
26 Հունիսի 2024 - 15:52
Ջեյհուն Բայրամով. Բաքվի և Երևանի միջև բանակցությունները շարունակվում են
26 Հունիսի 2024 - 15:19
Հնդիկ զբոսաշրջիկներն առաջին տեղում են Ադրբեջանի հյուրանոցներում գիշերելու թվով
26 Հունիսի 2024 - 14:47
Հիստերիկ դրսևորումներ
«Հին աշխարհի հիստերիկները»26 Հունիսի 2024 - 14:10
Պետական ծառայություն. Ադրբեջանում բնակության թույլտվություն ստանալու համար հազարավոր դիմումներ են ստացվել
26 Հունիսի 2024 - 13:56
Ադրբեջանական «Խոջալուն» կնվաճի Խաղաղ օվկիանոսը
ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ26 Հունիսի 2024 - 13:44
Բաքուն զգուշացնում է, Երեւանը պետք է լսի
Հակառակ դեպքում՝ բոլոր միջոցների օգտագործմամբ պատասխան քայլեր26 Հունիսի 2024 - 13:02
Ուժեղացվում է Ղարաբաղի տարածաշրջանի բնակիչների առողջության պաշտպանությունը
«Մեծ վերադարձը» գործողության մեջ /ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ26 Հունիսի 2024 - 12:53
Իլհամ Ալիևը շնորհավորել է Մալդիվների Հանրապետության ղեկավարին
26 Հունիսի 2024 - 12:51
«Մենք դատապարտում ենք հայկական սփյուռքի և նրա վարձու ծառայող Օկամպոյի գործողությունները»
Արևմտյան Ադրբեջանի համայնքի հայտարարությունը26 Հունիսի 2024 - 12:25
Վաշինգտոնը խոսում է խաղաղության մասին... և զինում Երևանին
26 Հունիսի 2024 - 12:08
Հայաստանի ԱԳՆ. Մենք հավատարիմ ենք Թուրքիայի հետ հարաբերությունների կարգավորման գործընթացին
26 Հունիսի 2024 - 11:47
Սերբիան ուսումնասիրում է Ադրբեջանի լավագույն փորձը սոցիալական ծառայությունների ոլորտում
ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ26 Հունիսի 2024 - 11:08
Ադրբեջանական բանկերի հաճախորդների թիվն աճում է
26 Հունիսի 2024 - 10:43
Էրթուղրուլօղլու. Ադրբեջանը, Թուրքիան և ՀԿԹՀ-ն պետք է աջակցեն միմյանց
26 Հունիսի 2024 - 10:40
Երկրաշարժ Ադրբեջանում
26 Հունիսի 2024 - 10:14
Ադրբեջանի գլխավոր դատախազը մասնակցել է Բիշքեկի հռչակագրի ստորագրմանը
26 Հունիսի 2024 - 10:12
Ադրբեջանի և Ուզբեկստանի ԱԳՆ-երի միջև տեղի է ունեցել քաղաքական խորհրդակցությունների հերթական փուլը
ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ26 Հունիսի 2024 - 09:47
Ադրբեջանը կոչ է անում G20 երկրներին ջանքեր գործադրել՝ կլիմայի ֆինանսավորման նպատակին հասնելու համար COP29-ում
ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ26 Հունիսի 2024 - 08:53
Ադրբեջանի Պաշտպանության նախարարությունը զգուշացրել է Հայաստանին և նրա հովանավորներին
Երևանը պատրաստվում է հերթական պատերազմի25 Հունիսի 2024 - 21:21
Խաղաղության հրավեր
Երեւանը պետք է արագ մտածի25 Հունիսի 2024 - 20:54
Շուշայում սկսել է գործել երկրաշարժի մոնիտորինգի հորատանցքային կայան
ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ25 Հունիսի 2024 - 20:48
Հաստատվել է Փոլադ Բյուլբյուլօղլուի պատգամավորի թեկնածությունը
25 Հունիսի 2024 - 20:43
Ալի Ասադովը հանդիպել է Թուրքիայի Սահմանադրական դատարանի նախագահի հետ
ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ25 Հունիսի 2024 - 20:22
Սահիլ Բաբաև. Բաքուն կավելացնի գազի մատակարարումները Բելգրադ
25 Հունիսի 2024 - 17:41
Պետությունը բնակարան է նվիրել Ադրբեջանի ազգային հերոս Նաթիկ Գասիմովի մորը
ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ25 Հունիսի 2024 - 17:13
Թովուզի ուղղությամբ հայկական անօդաչու թռչող սարք է վնասազերծվել
25 Հունիսի 2024 - 16:25