«Հայերի ինչի՞ն է պետք զենքը. Միթե՞ նրանք կարող են կռվել
Դժվար զրույց՝ Ստանիսլավ Տարասովի հետ

Հարցազրույց  06 Փետրվարի 2024 - 18:23

Caliber.Az-ի հարցազրույցը՝ ռուս քաղաքագետ, Մերձավոր Արևելքի և Կովկասի հիմնախնդիրների փորձագետ Ստանիսլավ Տարասովի հետ։

- Ստանիսլավ Նիկոլաևիչ, Դուք ինչպե՞ս կմեկնաբանեիք Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի վերջին հայտարարությունը՝ նոր սահմանադրության ընդունման անհրաժեշտության մասին։ Ի՞նչ է կանգնած այդ նախաձեռնության հետևում:

- Ես չեմ հասկանում, թե նման ձևով ինչի է փորձում հասնել Փաշինյանը։ Այնպիսի տպավորություն է ստեղծվում, որ նա չի կարողանում պետական գործչին վայել զբաղմունք գտնել։ Հայաստանում կան շատ խնդիրներ, որոնք պետք է անհապաղ լուծել, իսկ փորփորել վերացական մակարդակի այդ ակադեմիական վարժությունների մեջ, որոնք ի վիճակի չեն որևէ ազդեցություն ունենալ հայերի իրական կյանքի վրա՝ կատարյալ անհեթեթություն է, հոգևոր և մտավորական ճգնաժամի ցուցիչ։

- Եկեք մեկ քայլ առաջ անցնենք եւ ենթադրենք, որ նոր սահմանադրությունը արդեն ընդունված է։ Դուք հնարավոր համարւմ եք արդյո՞ք, որ դրանից կհանվի Ադրբեջանի նկատմամբ տարածքային պահանջներ պարունակող նախաբանը։

- Դա ոչ մի նշանակություն չունի։

- Ու՞մ համար։

- Ուզում եմ ասել, որ սահմանադրությունը կարելի է փոխել, բայց դա այնքան էլ կարևոր չէ, քանի որ եթե կողմերը չկառչեին գրածներից, աշխարհն արդեն ուրիշ կլիներ։

- Այսինքն, անկախ սահմանադրության փոփոխություններից, Հայաստանը առաջվա պես կշարունակի՞ հետաձգել Ադրբեջանի հետ խաղաղ պայմանագրի ստորագրումը։

- Իսկ հիմա ի՞նչն է Հայաստանին խանգարում ստորագրել խաղաղ պայմանագիրը։ Մանավանդ այն բանից հետո, երբ Փաշինյանը Պրահայում ճանաչել է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը։ Մնացած ամեն ինչ՝ մանրուքներ են։ Եվ հայկական կողմը պետք է հասկանա սա։ Խաղաղ պայմանագիրը փաստորեն դրված է սեղանին, այդպես ուրեմն, ստորագրեք։ Իսկ արդեն հետո քննարկեք սահմանների սահմանազատումը, որոշեք, ինչ է կոչվում, որտեղ ում գետն է անցնում, և արդյոք այս ամենը հանդիսանում է սահմանների խախտում։ Դուրս եկեք Զանգեզուրի միջանցքի վրա, ինչ ուզում եք արեք, բայց դադարեցրեք պատերազմական վիճակը։ Իսկ դրա փոխարեն, հայտնվում է ինչ-որ դիսկուրս «սպառազինության վերահսկման պայմանագրի» մասին։ Ինձ մոտ այնպիաի տպավորություն է ստեղծվում, որ փաշինյանական շրջապատը երբեք ոչինչ չի սովորել։

- Ավելի վաղ Դուք ասում էիք, որ Փաշինյանը գործում է Արեւմուտքի հրահանգով եւ ձգձգում է Ադրբեջանի հետ կարգավորումը։ Դուք հիմա՞ էլ եք այդ կարծիքին։

- Կարող եմ հնարավոր համարել, որ Արեւմուտքը հիմա էլ է կառավարում Հայաստանը, բայց կարեւորն այն է, որպեսզի հայերի համար լավ լինի։ Բայց ես չեմ տեսնում, որ իրենց համար իսկապես լավ է: Հետևաբար բոլոր հիմքերը կան մտածելու, որ Ղարաբաղը Ադրբեջանին հանձնելու հետ կապված, արդեն լուծվելու է հայերի և հայկական պետության ճակատագիրը։ Հայաստանը կարող է իսպառ անհետանալ տարածաշրջանի քարտեզից։ Ահա սա է իրականությունը, ի տարբերություն «մեծ Հայաստանի» մասին հայկական երազանքների։

- Հայաստանը չի համարձակվում հեռանալ Ռուսաստանի «տաք թեւի» տակից, բայց դրանով հանդերձ չի դադարում Մոսկվային շանտաժի ենթարկել ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու մասին հայտարարություններով։ Ինչի՞ն է Մոսկվան այդքան համբերատար սպասում։

- Ես ձեզ այսպես կասեմ. ով ուզում է գնա, նա գնում է։ Կոպիտ ասած, եթե դուք իսկապես ուզում եք հեռանալ, ապա հեռացեք, վերջապես։ Ինչի՞ համար են այս բոլոր՝ «Կորչի ՀԱՊԿ-ն», «Կորչի Գյումրիի ռուսական բազան», կամ «ֆրանսիացիները մեզ կօգնեն» դատարկ կարգախոսները։ Դե, եթե այդպես է, գնացեք նրանց մոտ: Ու՞մ եք վախեցնում։ Ուրիշ բան, որ իրավիճակը կազմավորվում է մոտավորապես այսպես. եթե հայերն ուզում են գոյատևել, ապա Հայաստանում առաջին պետական լեզուն կլինի ռուսերենը։ Իսկ եթե նրանք ցանկանում են պատմականորեն անհետանալ քաղաքական քարտեզից, ապա նրանց պետական լեզուն կլինի ֆրանսերենը։

- Չէ որ Ֆրանսիան պատահական չէ՞, որ խաղադրույքը կատարել է հենց Հայաստանի վրա, որպեսզի ներխուժի մեր տարածաշրջան։

- Ֆրանսիան ինքը կընկնի գրողի ծոցը: Նա ի՞նչ շանսեր կարող էր ունենալ: Դուք տեսնում եք, թե ինչ է կատարվում Եվրոպայում։

- Հայաստանը այնուամենայնիվ չստորագրեց ՀԱՊԿ-ի վերջնական փաստաթղթերը, որոնցով այնտեղ էր եկել գլխավոր քարտուղար Իմանգալի Թասմագամբետովը։ Մոսկվան կճզմի արդյո՞ք Փաշինյանին։

- Ես չգիտեմ: Դժվար է ասել, թե ինչպես կպահի իրեն այդ երկրի ղեկավարությունը։

- Դուք հավանաբար տեղյակ եք այն մասին, որ հայկական լրատվամիջոցներում կարմիր գծով է անցնում տեղեկատվությունը այն մասին, որ իբր Ադրբեջանը ուր որ է կհարձակվի Հայաստանի վրա։ Կցանկանայի լսել ձեր կարծիքը այդ հաշվով:

- Այո, հայկական լրատվամիջոցները գրում են, որ Ադրբեջանը իբր ուզում է զավթել Հայաստանը։ Ես հայերին խորհուրդ կտայի լսել Իլհամ Ալիևի հայտարարությունը այն մասին, որ «Ադրբեջանը հասել է իր պատմական նպատակին»։ Ալիևը հանգիստ է, քանի որ նա իրոք կատարել է առաջադրանքը, բայց թե ինչ են ուզում հայերը՝ չեմ հասկանում։

- Եվ այնուամենայնիվ, կլինի արդյո՞ք խաղաղ պայմանագիր։

- Կարծում եմ, Ադրբեջանը կանի հնարավորինս ամեն ինչ, որպեսզի Երկրորդ ղարաբաղյան պատերազմում իր հաղթանակը կոնվերսիայի ենթարկի խաղաղ պայմանագրում։ Բայց առայժմ դժվար է հստակ նշել այդ փաստաթղթի ստորագրման ժամկետները։

- Ռուսաստանն ու Հայաստանը աշխատում են ռազմատեխնիկական ոլորտում համագործակցության պայմանագրի վրա։ Արդյո՞ք սա նախադրյալներ է ստեղծում Հայաստան ռուսական ռազմական մատակարարումների վերսկսման համար։

- Իսկ հայերի ինչի՞ն է պետք զենքը։ Միթե՞ նրան կարո՞ղ են կռվել: Ինչու՞ զենք մատակարարել նրանց, ովքեր ամեն ինչում պարտվում են։ Նրանք գիտեն առևտուր անել և ձմերուկ մատակարարել։ Թող զբաղվեն դրանով, ինչ հասկանում են։ Ահա, մենք չենք կարող մեքենաներ արտադրել, բայց դրանք գնում ենք, իսկ հայերը կռվել չեն կարող, բայց հաճախում են ՆԱՏՕ-ի դասընթացներ։ Պետք է սովորել նրանցից, ովքեր հաղթում են, իսկ նրանք, ընդհակառակը, գնում են նրանց մոտ, ովքեր պարտվում են։ Ահա, դրա համար էլ ամեն ինչ կորցնում են։

Caliber.Az

Դիտումներ: 76