Ֆարհադ Մամեդով. «Բրյուսելյան դավադրությունը» կարող է կասկածի տակ դնել խաղաղության վերականգնման ջանքերը

Քաղաքականություն  04 Ապրիլի 2024 - 13:24

«ԱՄՆ պետքարտուղարի, ԵՄ գերագույն հանձնակատարի և Հայաստանի վարչապետի մասնակցությամբ «Բրյուսելյան դավադրության» նախաշեմին՝ պետքարտուղար Բլինքենի՝ Ադրբեջանի նախագահին զանգահարելը ցույց է տալիս Արևմուտքի ուշացած ըմբռնումը այն մասին, որ տարածաշրջանում գործընթացների հարցով Ադրբեջանի դիրքորոշումն անտեսելը՝ հակաարդյունավետ է»։

Ինչպես փոխանցում է Caliber.Az-ը, այս մասին իր Տելեգրամ ալիքում նշել է՝ քաղաքագետ, Հարավային Կովկասի հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավար Ֆարհադ Մամեդովը։

Նրա կարծիքով, Արևմուտքի արձագանքը ուշացած է և պետքարտուղարի պնդումներն այն մասին, որ «Բրյուսելյան դավադրությունը» ուղղված չէ Ադրբեջանի դեմ, վստահություն չի ներշնչում։

«Հայաստանը չի գնում՝ իր օրենսդրության մեջ Ադրբեջանի նկատմամբ տարածքային պահանջները հեռացնելուն, չի գնում իր տարածքում անջատողական կազմավորման ներկայացուցչությունը փակելուն և սահմանամերձ գյուղերն ազատելուն... Եվ այս պայմաններում աննախադեպ աջակցություն ցուցաբերել մի երկրին, որը 25 տարվա ընթացքում օկուպացիայի տակ է պահել Ադրբեջանի տարածքը, իսկ 2020 թվականից հետո ցուցադրել է իրականության հետ չհաշտվելու ցանկություն, ամեն կերպ խոչընդոտելով Ղարաբաղի Ադրբեջանին վերաինտեգրմանը՝ չի կարող սառնասրտորեն դիտարկվել Բաքվում»,- նշել է քաղաքագետը։

Մամեդովը նշում է, որ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հստակ և միանշանակ արտահայտել է Ադրբեջանի դիրքորոշումը՝ ախտորոշելով «Բրյուսելյան դավադրությունը»։

«Նախագահ Իլհամ Ալիևի կարծիքով, ապրիլի 5-ին նախատեսված ԱՄՆ-Եվրամիություն-Հայաստան եռակողմ հանդիպման ոչ թափանցիկ նախապատրաստումը, դրա ոչ ներառական բնույթը և այն, որ նա չհետաձգվեց, չնայած Ադրբեջանի արդարացի նկատողություններին՝ կհանգեցնի ոչ թե խաղաղության և համագործակցության Հարավային Կովկասում, այլ բաժանարար գծերի ի հայտ գալուն և, ի վերջնական հաշվով՝ լարվածության։ Այսպիսով, Արևմուտքը միակողմանի, հայակենտրոն գործողություններով տարածաշրջանը հրում է դեպի անկայունության և բարձր լարվածության անդունդը։

Հասկանալի է, որ ապրիլի 5-ին Հայաստանին հայտարարված օգնության ողջ ծավալի հայտարարությունից հետո՝ Արևմուտքը ձգտելու է ապահովել էլ ավելի լայն ֆիզիկական մուտք Հայաստան։ Դա հնարավոր է անել միայն Հայաստանի և Թուրքիայի միջև սահմանի բացման միջոցով»,- համարում է նա։

Մամեդովի կարծիքով, կարելի է վստահությամոբ ասել, որ նման առաջարկներ արդեն արվում են պաշտոնական Անկարային, ապրիլի 5-ից հետո Անկարայի վրա ճնշումը միայն կավելանա։

«Արևմուտքն արդեն այս հնարքը կատարել է 2009 թվականին Ցյուրիխյան արձանագրությունների լիակատար աջակցությամբ։ Սակայն նախագահ Իլհամ Ալիևի և Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանի սկզբունքային դիրքորոշումը վերջ դրեց այս գործընթացին։ Արեւմուտքը այժսմ ևս կձգտի տարանջատել այս գործընթացները, որոնք պետք է զուգահեռ անցկացվեն։

Թուրքիայի հետ փակ սահմանները և տարածաշրջանային նախագծերում Հայաստանին անտեսելը՝ միակ պատժամիջոցներն են, որոնք Ադրբեջանը իրականացրել է ագրեսոր երկրի դեմ։ Եվ այդ պատժամիջոցները կշարունակվեն մինչև սահմանված նպատակներին հասնելուն։

Թուրքիայի համար ավելի կարևոր է հաշվի առնել Ադրբեջանի կարծիքը, քան առանց Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության պայմանագրի՝ Արևմուտքի ճնշման ներքո համաձայնվել բացել հայ-թուրքական սահմանը։ Թուրքիայի նախագահը բազմիցս ասել է, որ «աշխարհը հինգից ավե՜լ է», և իր ողջ քաղաքական կյանքը նվիրել է այդ պնդումը ապացուցելուն։ 2020 թվականին Ադրբեջանն ու Թուրքիան միասին ապացուցեցին, որ «աշխարհը հինգից ավել է», և չպետք է ենթարկվել արտաքին ճնշման։ Այո և աշխարհը չի հասկանա, երբ նման սերտ դաշնակցությունից հետո, Թուրքիայի ղեկավարությունը հանկարծ որոշի առանց Ադրբեջանի կարծիքը հաշվի առնելու, դիմել նման քայլի...

Արևմուտքի ճնշումը տարածաշրջանում մեծանում է, և դա շարժման մեջ է դնում տարածաշրջանային ուժերը, որոնք կարձագանքեն նման անպատկառ պահվածքին։ «Բրյուսելյան դավադրությունը» կարող է հարցականի տակ դնել՝ Հարավային Կովկասում խաղաղության և կայունության վերականգնմանն ուղղված բոլոր ջանքերը։ Սակայն կա նաև իրավիճակից ելք, այն է՝ Ադրբեջանի արդարացի պահանջների ու շահերի հաշվառում։ Դրա համար Արևմուտքն ունի բոլոր հնարավորությունները, տեսնենք, Արևմուտքը արդյոք կիրականացնի այդ հնարավորությունները... Ադրբեջանի և Թուրքիայի սկզբունքային դիրքորոշումը կարող է միայն նպաստել նրան, որպեսզի տարածաշրջանում Արևմուտքի նախաձեռնությունները ապակառուցողականից վերափոխարկվեն կառուցողական հունի մեջ»,- ընդգծել է նա։

Caliber.Az

Դիտումներ: 55