Ընդդիմություն խաղաղությանն ու կայունությանը Հայ ռեւանշիստները տենչում են իշխանության

Մի քանի ամսվա անդորրից հետո Հայաստանում, կարծես թե իշխանափոխության պահանջով փողոցային բողոքի նոր ալիք է հասունանում։ Հիշեցնենք, որ Հայաստանում ընդիմության նմանակերպ պահանջով վերջին ցույցերը անցկացվել են անցյալ տարվա սեպտեմբերին, նրանից հետո երբ Ադրբեջանը Ղարաբաղում հակաահաբեկչական միջոցառումների արդյունքում լիովին վերականգնեց իր ինքնիշխանությունն ու տարածքային ամբողջականությունը։ Այդ ժամանակ խորհրդարանական ընդդիմությունը նախաձեռնեց Փաշինյանի իմփիչմենթի գործընթացը, սակայն չհասավ իր նպատակին, քանի որ չի տիրապետում Ազգային ժողովում ձայների մեծամասնության, իսկ բողոքի ակցիաները չհավաքեցին իշխանափոխության համար անհրաժեշտ մարդկանց կրիտիկական զանգվածը։

Եվ ահա օրերս հայկական ԶԼՄ-ները հաղորդել են նախապատրաստվող բողոքի հերթական ակցիայի մասին, որը կկայանա փետրվարի 20-ին Երևանի Ազատության հրապարակում։ Ակցիայի նախաձեռնող է հանդես գալիս «Միասին» շարժումը, իսկ դրա համակարգողը՝ Արամ Սարգսյանը (Հայաստանի դեմոկրատական կուսակցություն)։ «Միասին» շարժման մասնակիցները Փաշինյանին մեղադրում են նրանում, որ նա վտանգելով երկրի ապագան սպառել է ժողովրդի վստահության քվեն։ Ի դեպ, շարժումը նախկինում էլ նույն պահանջներով ակցիաներ էր անցկացրել, բայց նրանց կոչով եզակի թվով անձիք էին փողոց դուրս եկել։

Հայաստանի ընդդիմության ճամբարում դժգոհության նոր փուլը առաջանում է՝ սահմանադրությունը փոխելու և երկրի հիմնական օրենքը Ադրբեջանի նկատմամբ տարածքային պահանջ պարունակող դրույթներից ազատելու Փաշինյանի մտադրության հետ կապված մտավախությունների պատճառով։ Ընդդիմությունը իշխանությունների այս մտադրությունը ընկալել է որպես զիջում Բաքվին։

Ադրբեջանը իսկապես պնդում է, որ Հայաստանի գործող սահմանադրությամբ և օրենսդրական ակտերում արտացոլված մեր տարածքային ամբողջականության և ինքնիշխանության նկատմամբ ոտնձգությունները պետք է վերացվեն։ Նախագահ Իլհամ Ալիևը երդմնակալության արարողության ժամանակ հստակ ուղերձ է հղել հայկական կողմին, որ եթե Հայաստանը չփոխի իր ներքին օրենսդրությունը, ապա կողմերի միջև խաղաղ պայմանագիր չի ստորագրվի։

«Եթե մեր դեմ ուղղված տարածքային պահանջներին վերջ չտրվեն, եթե Հայաստանը իր օրենսդրությունը չբերի բնականոն հուն, ապա, բնականաբար, խաղաղ պայմանագիր չի լինի»,- մասնավորապես ասել է Ալիևը։

Դրա հետ մեկտեղ, այն փաստը, որ Իլհամ Ալիևը և Նիկոլ Փաշինյանը Մյունխենում կայացած հանդիպմանը՝ նորմալացման գործընթացի քննարկման համար երկու երկրների արտգործնախարարների հանդիպումը շուտով կազմակերպելու մասին որոշում են ընդունել՝ զգուշավոր լավատեսություն է ներշնչում Հայաստանի կողմից ներքին օրենսդրության վերանայման հարցում, հնարավոր է նույնիսկ ամենամոտ ժամանակում: Իսկ սա նշանակում է, որ ընդդիմությունը այնուամենայնիվ կփորձի զանգվածներին դուրս բերել փողոց։ Բայց նրան արդյո՞ք կհաջողվի հավաքել անհրաժեշտ թվով դժգոհ մարդկանց։ Դժվար թե, ինչպես և նախկինում, Հայաստանի ընդդիմությունը ի վիճակի չէ իրական վտանգ ստեղծել Փաշինյանի իշխանության համար հետևյալ գործոնների պատճառով.

Առաջինը, Փաշինյանին այնուամենայնիվ հաջողվում է մանևրել Հայաստանի ներքաղաքական դաշտում, և պահպանել իշխանությունը նույնիսկ Ադրբեջանի հետ պատերազմում պարտվելուց հետո։ Բացի այդ էլ, հասարակության շրջանում նա ավելի շատ աջակցություն ունի, քան իր քաղաքական ընդդիմախոսները։ Փաշինյանին կարող է հայ հասարակությունում չեն սիրում, բայց ղարաբաղյան կլանին ավելի շատ են ատում։ Ինչը և ցույց տվեցին 2021 թվականի ընտրությունները։

Երկրորդը, Փաշինյանը կարողանում է ակտիվորեն աշխատել փողոցի հետ, ինչը ցույց տվեց նաև 2018 թվականին նրա իշխանության գալը։

Բացի այդ, եթե նույնիսկ պատկերացնենք, որ ընդդիմությանը ինչ-որ կերպ հաջողվի հեռացնել Փաշինյանին, և իշխանության գան ռեւանշիստները, ապա նոր պատերազմը կբերի՝ Հայաստանի և նրա պետականության վերջնական փլուզմանը։ Հայ ժողովուրդը, մեծ մասամբ, հոգնած պարտություններից ու զրկանքներից, հասկանում է, որ չի դիմանա Ադրբեջանի հետ նոր պատերազմին, հետևաբար, ամենայն հավանականությամբ, չի աջակցի ընդդիմությանը, այդ թվում նաև ղարաբաղյան կլանին և ի դեմս Քոչարյանի և Սարգսյանի՝ նրա ղեկավարներին։ Հետևաբար, որքան էլ համառի հայկական ընդդիմությունը՝ Երևանը Բաքվի պահանջներին համաձայնվելուց և խաղաղ օրակարգին հետևելուց բացի այլ տարբերակ չունի։

Գնահատելով Հայաստանում բողոքային ներուժը և Երևանում իշխանափոխության հավանականությունը՝ պատմական գիտությունների դոկտոր, Ռուսաստանի Էթնո-ազգային ռազմավարությունների գործակալության տնօրեն Ալեքսանդր Կոբրինսկին Caliber.Az-ին հայտարարել է, որ Ռուսաստանում զգուշությամբ են վերաբերվում նրան, թե ով է պետական հեղաշրջման միջոցով գալիս իշխանության։

«Ակնհայտ է, որ Փաշինյանը փորձում է միաժամանակ «և խելացի, և գեղեցիկ» լինել, խաղալ բոլորի հետ և փորձել ամենուր ինչ-որ բան շահել, ինչպես նաև այն, որ նա Հայաստանը աճուրդի է հանել։ Փաշինյանը օգտվում է Արևմուտքի իրավիճակային աջակցությունից։ Բայց Արևմուտքը ունի իր նպատակը։ «Մտնել» տարածաշրջան՝ այնտեղ քաոս կազմակերպելու համար։ Սակայն Հայաստանի ժողովուրդը դեռ շարունակում է վստահել Փաշինյանին և հույսեր կապել նրա հետ։ Ղարաբաղյան կլանը մեծապես կորցրել է վստահությունը Հայաստանի ներսում։ Հետևաբար Փաշինյանին, չնայած աղետալի ձախողումների, հաջողվում է է պահպանել վարչապետի աթոռը։

Ինչ վերաբերում է «Միասին» շարժմանը, այն առայժմ մասսայական չի դարձել։ Այսօր շատ բան կախված կլինի արտաքին ուղու վրա իրավիճակից։ Որքանով ուժեղ կլինի դրսից ֆինանսական աջակցությունը, որքան հեռու կգնա նա Արեւմուտքի հետ բարեկամության մեջ եւ այլն։ Ռուսաստանը սկզբունքորեն չի միջամտում իր դաշնակիցների ու հարեւանների ներքին քաղաքականությանը։ Սա իշխանության դիրքորոշում է։ Հետևաբար մենք հետևում ենք: Ավաղ, Հայաստանում ռուսամետ ուժերը չեն վայելում Մոսկվայի աջակցությունը։ Իրավիճակը հավասարապես այնպես է, ինչպես ասացի։ Դրա համար էլ Ռուսաստանը և պարտվում է Արևմուտքին»,- ասել է Ա. Կոբրինսկին։