Ֆարհադ Մամեդով. Հայ-ադրբեջանական հարաբերություններն առաջնային են, ոչ թե հայ-թուրքական

Ադրբեջանցի քաղաքական վերլուծաբան, Հարավային Կովկասի հետազոտությունների կենտրոնի տնօրեն Ֆարհադ Մամեդովն իր Telegram ալիքում մեկնաբանել է՝ Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանի հարցազրույցը «Ազատություն» ռադիոկայանի հայկական ծառայությանը։ Անդրադառնալով որոշ կետերի՝ նա կիսել է իր տեսակետները Հայաստանի, Ադրբեջանի և Թուրքիայի հաշտեցման գործընթացի վերաբերյալ։

«Սայլը ձիու առաջ դնելը... հայաստանում ԱՄՆ դեսպանի հարցազրույցի վերջաբանը ԱՄՆ դիրքորոշման վերաբերյալ. ԱՄՆ դեսպան Լին Թրեյսին Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների հետ պետքարտուղար Բլինկենի բանակցությունների մասին իր հարցազրույցում փաստացի ընդունել է, որ հարաբերություն կա հայ-թուրքական և հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման միջև: Սա արդեն մեծ պլյուս է: Նախկինում ԱՄՆ-ը չէր ցանկանում լսել փոխկախվածության մասին և այս հարցում բախվել էր Թուրքիային…

Սակայն այս նախադասությունը հիմք է տալիս ասելու, որ ԱՄՆ-ի դիրքորոշման մեջ դեռ կա հայակենտրոնություն. «Մանրամասները պետք է մշակվեն, և ես կարծում եմ, որ այստեղ է, որ մենք կշարունակենք խրախուսել և՛ Հայաստանին, և՛ Թուրքիային առաջ շարժվել և տեսնել. որ այստեղ արձանագրված առաջընթացը, ի վերջո, կարող է դրական ներդրում ունենալ հայ-ադրբեջանական քննարկումներում»,- ասել է դեսպանը։

Այսինքն՝ հայ-թուրքական կարգավորման գործընթացում առաջընթացը պայմաններ է ստեղծում հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման համար... Հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորումն առաջնային է...

Բայց հայ-թուրքական հարաբերություններում բարդությունների պատմությունը ցույց է տալիս, որ պատճառը Հայաստանի կողմից Ադրբեջանի տարածքների օկուպացման մեջ է։ Սա նշանակում է, որ հայ-ադրբեջանական հարաբերություններն առաջնային են, և ոչ հակառակը։

ԱՄՆ-ը պետք է նպաստի Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրին, որպեսզի վերացնի հայ-թուրքական հարաբերությունների սրման պատճառը. Իսկ ո՞վ է երաշխիքներ տալիս, որ Հայաստանի դիրքորոշումը կփոխվի Ադրբեջանի հետ այն բանից հետո, երբ Իրանը բաց սահման ունենա Թուրքիայի հետ։

Սա արդեն անցել ենք 2009 թվականին, և այն ժամանակ Բաքվի պատասխանը կտրական էր։ Իսկ այժմ Թուրքիան՝ ի դեմս նախագահ Էրդողանի, բացահայտորեն կարծիք հայտնեց, որ Հայաստանին ներկայացվող պահանջները պարզ են ու ակնհայտ։ Միայն հայ-ադրբեջանական ուղու պահանջները կատարելուց հետո է հնարավոր առաջընթաց գրանցել հայ-թուրքական ճանապարհով։

Թուրքիայի և Հայաստանի ղեկավարների անձնական ներկայացուցիչների վերջին հանդիպման խորհրդանշական որոշումներն առաջխաղացում են և վկայություն, որ կարգավորումը հնարավոր է։

Եթե ԱՄՆ-ն ցանկանում է դերակատարություն ունենալ տարածաշրջանում, ապա պետք է ընդունի իրողությունները և շարժվի Ադրբեջանի ու Թուրքիայի շահերով, այլ ոչ թե շրջի հաստատված միտումները։ Ցանկանու՞մ եք օգնել Հայաստանին։ Բացատրեք նրանց ճշմարտությունը, որ դուք պետք է բանակցեք ձեր հարեւանների հետ: ԱՄՆ-ն ինչ-որ կերպ մի կողմ թողեց օկուպացիոն քաղաքականության մասին Հայաստանի ակնհայտ ճանաչումը Հայաստանի Անվտանգության խորհրդի քարտուղարի՝ Ղարաբաղից հայկական զինված ուժերի դուրսբերման մասին հայտարարությունից հետո…

Հակառակ դեպքում Ադրբեջանը կարող է հարցերը լուծել միակողմանիորեն, իսկ հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորումը կմնա անորոշության մեջ»,- գրել է Ֆ. Մամեդովը: