«Վարչա» և «վարդա». ի՞նչ կասեն պայծառատեսները Էմին Գալաիի մտորումները

Մահկանացուներին տրված չէ իրենց նմանների մտքերի մեջ թափանցելու հնարքը: Եվ թող ոմանք հիշեն Վոլֆ Մեսինգին (հիմա ամեն ինչ միայն Լիոնել Մեսսիի մասին է, բայց մեզ մոտ բացառություն է), ես թերահավատորեն եմ վերաբերվում էքստրակարողություններին։ Կարծում եմ, որ բացառությամբ առանձին դեպքերի, մենք գործ ունենք զանգվածային հիմարացման հետ։

Պայծառ տեսնելու ունակությունը, էլ չասած այն մասին, որպեսզի ուրիշների մտքում տեղի ունեցածը կարդալ ինչպես էկրանի վրա՝ վեր է մարդկային հնարավորություններից: Ինչպես ասել է հայտնի կատակերգության հերոսը՝ մութ առարկա է, հետազոտության ենթակա չէ։ Բայց կոնկրետ մարդկանց մտքերը հասկանալը՝ դա անդրշիրիմյան գիտությունները չեն։ Սա վերլուծության, ինտուիցիայի և գիտակցության սինթեզ է:

Ամեն ինչ նրա մասին։ Ավելի ճիշտ՝ նրանց մասին։ Մի զույգ կերպարների, որոնց մասին կարծես թե ամեն ինչ ասված է։ Վերլուծված, շարված է: Բայց ամբողջության մեջ չշփոթել «ամբողջության» հետ, անպարկեշտ է արժանի հասարակության մեջ՝ Նիկոլ Փաշինյանին ու Ռուբեն Վարդանյանին չենք զննել։ Իզուր։ Նրանցից յուրաքանչյուրը ինքնին հետաքրքրաշարժ է, բայց ոլորվելով շչական կծիկի մեջ զուգավորվող օձերի պես՝ Նիկոլն ու Ռուբենն էլ ավելի հետաքրքիր են:

Փաշինյանը կենսակայունության վարպետ է։ Նրա դուրս պրծնելու կարողությունը բավականեցրել է, որպեսզի 2020 թվականի պատերազմից հետո մնալ վարչապետի աթոռին։ Պատերազմը, որին հանգեցրեց նրա սադրիչ հռետորաբանությունը և աշխարհում ու տարածաշրջանում տեղի ունեցող գործընթացները հասկանալու անկարողությունը։ Հենց իշխանության պահպանմանն են ուղղված հայ ժողովրդի շահերից բխող համարձակ որոշումների դիմաց «վարչապետի» (համայն հայության առաջնորդի) հեռանալու պատրաստակամության մասին զոհաբերական հայտարարությունները։ Դրան են ծառայում նաև «մեկ քայլ առաջ, երկու քայլ հետ» մարտավարությունը։ Նիկոլը մոռանում է, որ միայն հայտարարությունները՝ ընդունման և իրականացման հետ կապված առաջընթացի բացակայության դեպքում, վտանգավոր են: Իսկ հետ սողալով առաջ շարժումը ընդօրինակելու փորձը կհանգեցնի ինչպես յուրաինների, այնպես էլ հարևանների աքացիի: Մեր համբերությունն անսահման չէ, ինչը ցույց է տալիս Լաչինի ճանապարհին բողոքի ակցիան։

Փաշինյանը չի կարող չհասկանալ, որ «կուբիկ Ռուբիկի» (Վարդանյանի) նախագիծը մշակվել է մեկ նպատակով՝ հայությանը առաջարկել վարչապետին այլընտրանք։ Միջին թմրեցված հայ անհատի համար Վարդանյանը գրավիչ տեսք ունի։ Հաջողակ գործարար, ով չի սահմանափակվել միայն հայտարարություններով ու նույնիսկ ֆինանսական օժանդակությամբ, այլ շտապել է փրկել հայկական սրտին թանկագին «արցախը»։ Նա իրենց արատավորած Քոչարյանն ու Սարգսյանը չէ։ Նոր կերտվածքի առաջնորդ։ Արևմտական Կրեմլի՜ց։ Կեցցե։ Բի՛ս։

Վարդանյանը «Հեշտասիրական վարդ» սերիալի պրոդյուսերների կողմից կանչվել է խաղալ համախմբող փրկիչի դերում։ Արայիկի դողդոջուն ձեռքերից վերցնելով «միացումի» հանգչող ջահը՝ նա պետք է ներխուժի Հայաստանի քաղաքական Օլիմպոս։ Ինչու՞ վարդը, այն էլ հեշտասիրական: «Վարդան»-ը՝ «Վարդանուշ»-ի արական տարբերակն է, իսկ նա հենց այդպես է թարգմանվում։ Վարդ։ Փշոտ, թեև ավելի շուտ «փետրած»։

Ես մանրամասն գրել եմ 2020 թվականի պատերազմի ժամանակ Վարդանյանի խանդավառ կոչի մասին, բայց չեմ հիշատակել մի կարևոր մանրամասնություն։ Վարդանյանը գիտեր, որ բոլորը թքած ունեն նրա խոսքերի վրա։ Նպատակը եղել է «համահայկական առաջնորդ» կոչման համար ընտրարշավ սկսելը։ Հատկապես դրանով են թափանցված մամուլի համար նրա հայտարարությունները և հայերին պատերազմին պատրաստ լինելու կոչով «պետնախարարի» կարգով «ցլանալու» նրա փորձերը։

Այսպիսով, մի կողմից՝2 020 թվականի դասերը քաղած և Ադրբեջանի քաղաքական և ռազմական հզորության առջև հայության անզորության մեջ համոզված Փաշինյանն է։ Որքանն էլ նա դես ու դեն ընկնի և փորձի ինչ որ տարօրինակ բան անել, որոշակի ճշմարտություններ նրա համար բացահայտվել են։ Մենք դրանք նրա համար լայն բացել ենք։

Մյուս կողմից, Վարդանյանն է, ով դիմում է հայ հասարակության ռեւանշիստական և տատանվող հատվածներին՝ քարոզելով «մայր Հայաստանի» եղբայրների կողմից լքված «արցախի» կերպարը, որը սուրբ է և ուր հոսում են հայկականության սուրբ գետերը։ Առանց որի Տիմբուկտուից մինչև Գվադելուպա հայերը պարզապես չեն կարող։ Նա հիմար չէ, և հենց այդ ճշմարտությունները նույնպես լավ հայտնի են նրան։ Պարզապես այսպիսին է իշխանության գալու նրա բանաձեւը։

Իմ կարծիքով, Ռուբենը Նիկոլայի մոտ ոչ մի ջերմ զգացմունքներ չի առաջացնում։ Ոչ թե նրա համար, որ Վարդանյանը հայերին վստահորեն տանում է դեպի նոր անդունդ (Նիկոլն արդեն արել է նույնը), այլ որովհետև, երթը դեպի անդունդ կործարար է անձամբ Նիկոլի համար։ Արայիկը հաշիվներում չկա, ջարդոնված է։ Ինչպես և Բեգլարյանը, ով «պետնախարարի» աթոռը տվեց Վարդանյանին և ուղևորվեց ՄԱԿ-ի երևանյան գրասենյակ։ Ես խորհուրդ կտաի նաեւ հացադուլ հայտարարել։ Միգուցե դա կօգնե՞ր ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդին ստիպել տեսնել չարագործ ադրբեջանցիների «ցեղասպան» մտադրությունները։ Նրանք ընդհանրապես ՄԱԿ-ին շատ չեն բողոքում Ղարաբաղի հարցերում։ Հավանաբար այն պատճառով, որ այս կազմակերպությունը 30 տարվա ընթացքում չի կարողացել համոզել հայերին կատարել Անվտանգության խորհրդի որոշումները։ Ես նույնիսկ չեմ ասում, որ մեղադրանքներն անհեթեթ են, բայց Արտակը ումի՞ց է աջակցություն ակնկալում։ Նրանցի՞ց, որոնց որոշումները 30 տարի անտեսել է «արցախ» կոչվող օպերետը։ Ինչ որ բան այնպես չէ։

Դե Աստված Բեգլարյանի հետ։ Վերադառնանք «Վար»-ներին՝ վարդանյանին ու վարչապետին։ Ռուբենն էլ Փաշինյանին՝ ոչ այնքան, գիտեք։ Նրանց միջեւ փաստորեն ոչ մի շփում չկա։ Համենայն դեպս՝ հրապարակային, բայց ես ենթադրում եմ, որ հետկուլիսայինը նույնպես։ Խոսելու ոչինչ չկա: Հիմնականում վարչապետի շրջանցնող Ադրբեջանի ընդերքի թալանից հոսքը կարևոր է Ռուբենի համար, բայց Նիկոլին չի ուրախացնում։ Սա կամակոր ռևանշիստների ֆինանսական զարկերակն է, ում հիմարությունը կարող է հանգեցնել նոր պատերազմի: Իսկ Հայաստանն այն չի կարող տանել առանց էլ ավելի սարսափելի կորուստների։ Նիկոլը դա գիտի այնպես, ինչպես ոչ ոք: Հռետորաբանության հետ Ռուբենի մոտ վատը չի ստացվում։

Համոզված ենք, որ հայ հանդիսատեսի համար «Կաշպիրովսկին հայկական ձևով»-ի (էքստրասենս) սեանսների («Բարի գիշեր, երեխաներ»-ի տեղական տարբերակը) հետ մեկտեղ՝ նրա գործակալները հայկական սփյուռքի հետ միասին, մոլեգնորեն փորձում են Արևմուտքի որոշ շրջանակների ապացուցել, որ ինքը ոչ թե կասկածելի համբավով կրեմլամետ գաստրոլյոր է, այլ ժողովրդավարության և զարգացման պատվար։ Կարծում է կհավատա՞ն: Թե՞ նա համարում է, որ կարող է գաղտնի պահել որոշ էջեր, որոնք Վաշինգտոնի, Բրյուսելի և Լոնդոնի պատկառելի քաղաքական գործիչներին կստիպեն քիթը փակել: Միայն թե Փարիզում համարձակորեն օծանելիքի փորձեր են անում, և գոմաղբի հոտն ընկալվում է առանց ծամածռության։ Եթե դա գալիս է քույր հայ ժողովրդից, իհարկե։ «Ասա ով է քո քույրը և փի՛շտ մեր խարույկից»։

Ի դեպ, քանի որ մենք նորից խոսում ենք կրակի մասին։ Վարդանյանը չի հասկանում, որ 2020 թվականին մարած «միացումի» ջահը չի կարելի վառել։ Ոչ նա, ոչ էլ ինքը՝ սատանան, չեն կարողանա կայծ գտնել մոխրատված մարզի սարսափելի կրակի համար։ Ֆրանսիայից (կամ Ռուսաստանից, դրանք նույնպես առկա են) կրակայրիչներ օգտագործելու փորձը կհանգեցնի այնպիսի փրփրուն «հրդեհի մարման», որ չես կարող թաքնվել թռչող հրշեջ պոմպերից: Մենք, թեև պայծառատես չենք, բայց պարզ տեսնում ենք։ Այդ թվում նաև տարբեր տեսակի նշանառուների միջոցով: Սա ռազմատենչ տենդ չէ և ոչ էլ հակառակորդներին անընդհատ վախեցնելու ցանկություն: Պարզապես որոշ հայեր ուրիշ փաստարկներով կարծես թե չեն էլ հասկանում: Ես ամենևին էլ չեմ փորձում համոզել, որ Փաշինյանն ավելի լավն է։ Պարզապես միտս եկավ անգլիական ասացվածքը սատանայի մասին, որը ինձ արդեն ծանոթ է: Նա ավելի լավ է, քան անծանոթ սատանիկը ռուսական ծխախոտատուփից։

Վարչա (պետ) և Վարդա (նյան): «Վար» ադրբեջաներեն նշանակում է կա։ Մի շփոթեք ֆուտբոլի տեսահսկողության համակարգի հետ: Ուրեմն այսպես, հայկական «վար»-ների՝ այդ երկուսի և բարբարոսների նման «յան» ազգանունով ուրիշ մարդկանց համար ավելի լավ է Ադրբեջանին չստիպել նրանց ծանոթացնել ոչ պակաս տարածված ադրբեջանական «յոխ» բառի հետ։ Ինչը նշանակում է ոչ։

Ի դեպ, երբեմն այս երկու բառերը ներդաշնակորեն համադրվում են այդպիսի հերթականությամբ։ Կհարցնեք, ի՞նչ խոսք է ստացվում։ Չեմ ասի։ Կցանկանայի, բայց չեմ կարող: Ինքներդ գուշակեք ընկերներ՝ այդ երկու՝ ադրբեջաներեն կա-ոչ բառերի կիրառմամբ։ Միայն թե սսս՜... Թե չէ գլխավոր խմբագիրը կբարկանա։