Ցմահ անախորժությունների երաժխավորություն Սամիտ Ալիևի «Անհարմար ճշմարտությունը»

Անջատողականների մնացորդները, իսկ ավելի ճիշտ՝ ինչ-որ «արցախի» ինչ-որ նախագահը նորից երևացել է։ Նա որոշել է խստացնել պատիժը և, մեջբերում եմ, ճշտել է (չծիծաղե՜լ). «...լրտեսությանը և դավաճանությանը վերաբերվող դեպքերի համար, որոնց թիվը աճել է»։ Ես վստահ եմ, որ դա չի վերաբերում մեր գործակալությանը այդ տարածքում, որտեղ առայժմ մնում են կենդանի մնացած ահաբեկիչներ, ամեն ինչ ավելի հասարակ է։ Նոր «կոշտ» միջոցները նախատեսված են Ղարաբաղի այն հայերի համար, ովքեր հոգնել են՝ ավազակների պատանդ և Ադրբեջանի տարածքում ժամանակավորապես տեղակայված ռուս խաղաղապահների ողորմածությունից կախված լինելուց։ Մարդիկ նյարդայնանում են, մարդիկ հոգնել են, նրանք ամեն ինչից ձանձրացել են։ Բոլորն ուզում են ապրել խաղաղ, ապահով և մարդավարի։ Այլ ոչ թե արայիկորեն։ Արայիկը ընդհանրապես ստեղծում է միանգամայն զվարճալի ծաղրածույի տպավորություն։

Դուք միայն լսեք. հարցին, թե արդյոք ժամանակը չէ այդ մարդկանց (այսինքն Ադրբեջանի քաղաքացիություն ընդունել ցանկացող ղարաբաղցի հայերի) նկատմամբ մահապատիժ կիրառել՝ նա ժպտալով պատասխանել է. «Քանի որ մեր բանտերի հնարավորությունները սահմանափակ են, մենք պետք է ինչ-որ մեխանիզմ գտնենք»։ Իմ կարծիքով, մարդուկը սկսում է գիտակցել, որ մնացած անջատողական փոքր կույտի հետ ոչ թե Ղարաբաղը պետք է կառավարել, այլ, տա Աստված, զույգ ոտքերը, ինչպես ասել է Մայակովսկին ՌՀԳ-ի (Ռուսական հեռագրական գործակալություն) երգիծական պատուհանում, ճիշտ է, մեկ այլ առիթով։ Հարությունյանը իր շանսը վատնեց, իրեն ու իր նմաններին հստակ ասվել էր՝ վերջ տվեք հիմարություններին, հանձնեք զենքերը, լուծարեք ինքնահռչակ իշխանության մարմինները և մենք կքննարկենք համաներման հարցը։ Բայց ընկերները համառում են, և, հետևաբար, նրանց ապագան պատկերացնելը ինձ համար նույնիսկ սարսափելի է՝ քեզ անմիջապես մի տեսակ վատ ես զգում:

Իսկ եթե լիովին անկեղծ, ապա գորգային ծաղրածուները նման հակառակորդի համեմատ՝ լուրջ ու խոհուն տղաներ են։ Արայիկը, թեև ուշացումով, վերջապես հասկացել է, որ ավազակների կոնկրետ խմբի գտնվելու ճշգրիտ կոորդինատները պարզելու համար՝ մեզ տեղական գործակալներ ընդհանրապես պետք չեն։ «Այս մասով նրանք խնդիր չունեն, նրանց ամեն ինչ վերեւից երևում է»,- հայտարարել է նա։ Մարդուկը քնով բաց է թողել տեխնիկական առաջընթացը և համեմատաբար վերջերս է իմացել, որ աշխարհում, պարզվում է, կան արբանյակներ, տիեզերական լուսանկարչություն, և ընդհանրապես, երկաթե ձին վաղուց փոխարինել է գյուղացիական նժույգին։

Ինչ-որ բան ինձ հուշում է, որ ամենամոտ ժամանակներում նա ևս մեկ անգամ կհամոզվի, որ աղեղներն ու նետերը այնքան էլ լավ չեն աշխատում ակոսավոր հրացանների դեմ: Բավական էր տեղադրել բետոնե պատնեշ, որ անջատականները հանկարծակի վատացան։ Այնուամենայնիվ նրանք ընդհանրապես աննախանձելի ճակատագիր ունեն Ադրբեջանում։ Ցավալին միայն այն է, որ Ղարաբաղի հայ բնակչությանը օգտագործում են բոլորը՝ թե՛ Հայաստանում, թե՛ նրա սահմաններից դուրս։ Դիզում են կապիտալ, ինչպես քաղաքական, այնպես էլ ֆինանսական։ Թոմաս դե Վաալը վերջերս ուղիղ ասել է. խաղաղապահները իրավիճակն օգտագործում են բիզնես նպատակներով՝ ներկրելով սննդամթերք և ապրանքներ և դրանք Ղարաբաղի բնակչությանը վաճառում են ավելի թանկ գնով։

Մեր առաջարկությունների առատաձեռնությունը սեղմվում է շագրենի կաշվի պես: Հիմա իրենց «ինչ-որ արցախի նախագահ», «պատգամավորներ» և մեծ պետեր անվանող ինքնակոչներին մենք տալիս են միայն պարտադիր անախորժությունների երաշխավորություն։ Ցմահ, ինչպես «Վիկտորինոքս» ֆիրմայի դանակները: Եվ մոռացեք արտասահմանից օգնության մասին: Հիշում եմ, որ մի ոմն Մոնթեն էլ ժամանակին եկել էր Ադրբեջան՝ մի քիչ ադրբեջանցիներին սպանելու, բայց դա նրա համար այնքան էլ լավ չավարտվեց։ Եվ երբ հիշում եմ նրա ճակատագիրը, հիշողությանս մեջ առաջին հերթին հայտնվում է Չելինիի «Պերսևսը Մեդուզայի գլխով» գլուխգործոցը։ Իսկ ով է այդ Գորգոնը, կարծում եմ, բոլորին առանց բացատրության էլ պարզ է։ Որովհետև, ինչպես ասել է աշխարհի ոչ ամենահիմար կին՝ Գոլդա Մեյրը. ավելի լավ է ստանալ բողոքի նոտաներ, քան ցավակցական հեռագրեր։ Այնպես որ՝ կոտրվեք, պաշտոնին ոչ համապատասխան կտոր փորձեցիք կրծել, ահա և մենք այն ձեր կոկորդը խրեցինք, մինչև հենց ստամոքսը։

Հետագայում հաստատ ավելի վատ կլինի, մեր համբերությունը ադամանդից չէ, չնայած մենք ինքներս, կարելի է ասել, ոսկե մարդիկ ենք։ Նորից կսկսենք հարոպացնել, բայրաքթարացնել ու իտիգովացնել։ Աղմուկ, իհարկե, կլինի, բայց մենք սովոր ենք՝ միջազգային կառույցների արտահայտած «մտահոգությանը» և ձեր հովանավորների՝ «հին ու բազմաչարչարներին» վիրավորելը անհապաղ դադարեցնելու մասին կոչերին։

Խելք հավաքեք, հանձնեք զենքերը ու ցրեք ցեղապետերի այդ խորհուրդը, որին դուք չգիտես ինչու անվանում եք խորհրդարան։ Ահա այստեղ ես բառափոխում եմ Յուրի Պոլյակովին, այնպիսի մի լավ սովետական և ռուս գրողին, հուսով եմ, որ նա կների ինձ. «Եվ գիշերը Նժդեհը գերեզմանից դուրս կմագլցի, և միացումը չտեսնելով, լաց կլինի»... Խնդրում եմ հիշել և ոչ մի հանգամանքի դեպքում չմոռանալ... թե չէ հակառակ դեպքում մենք ցանկացած պահի կարող ենք թարմացնել ձեր հիշողությունը... կամ քերթել՝ դա արդեն ինչպես ստացվի, կախված է ձեր վարքագծից: