Հայերի փրկությունը` հողագնդի յուրաքանչյուր քաղաքացու պա՜րտքն է Էմին Գալալիի մտորումները

Այսօր Ադրբեջանի և Հայաստանի ժողովուրդներին բաժանում է չհասկանալու պատը։ Փոխադարձ վիրավորանքներ, նախատինքներ, անբարյացակամություն, և երբեմն էլ պարզապես թշնամանք։ Ադրբեջանի մի մասին տիրելու հայերի ցանկությունը խնդրանք է, եթե ուշադիր դիտեք՝ անմեղ։ Նման բան պատահում է: Մի ժողովուրդը գալիս է մյուսի մոտ և ասում՝ հարևանիկս, ախր քո բակի (բնակարանի, այգու, շրջանի, երկրի) մի մասը չափից դուրս դուր է գալիս ինձ: Դու, բարի եղիր, չքվիր, ես այն վերցնում եմ: Իսկ եթե հոժարակամ չես ցանկանում, ես քեզ ուժով կվռնդեմ։ Ներող եղի՜ր։

Կամ էլ հաճախ չի պատահում, իսկ երբ պատահում է, հանգեցնում է ողբերգությունների ու արյունահեղության։ Հայերը ձևացնում են, թե տեղյակ չէին, թե ինչի կհանգեցնի իրենց «չարաճճիությունը»։ Բայց մենք ուրիշ բանի մասին են մոռանում։ Հայ ժողովրդի մի մասն այսօր վտանգի տակ է։ Նրան (այդ նույն մասին) անհապաղ պետք է փրկել: Սա մոլորակի յուրաքանչյուր քաղաքացու պարտքն է։ Փրկությանը չմամակցողներին չկա արդարացում: Ինչի՞ց փրկել։ Հայերից։ Ոչ, ես ոչինչ չեմ շփոթել:

Հանդիպելով հայերի տաղանդավոր բացառիկության, աննախադեպ անկրկնելիության, պիոներական «առաքելության», փայլուն տաղանդի, ամենա «ամենության» և այլ «այլության» մասին հայկական մեծամտության անթիվ օրինակներին՝ ես վստահ էի, որ ինձ այլևս ոչնչով չես զարմացնի։ Ես նույնիսկ ընթերցողների հետ կիսվել եմ՝ «ամենահնագույն» ազգի ներկայացուցիչներից մեկի «հայտնագործությամբ», ով պնդում էր, թե «Մատանիների տիրակալի» հեղինակը ոգեշնչվել է հայկական ինչ-որ բանից։ Տոլկիենը շատ կզարմանար։ Հայերը իսկապես հավասարը չուեն։ Որոշակի հարցերում։ Աբսուրդի աշխարհի առաջնությունը չի անցկացվում այն պատճառով, որ հաղթողը նախապես հայտնի է։ Հայ մարզիկներն ու մարզուհիները մրցակիցներին շանսեր չեն թողնի։

Այս հոդվածը գրելուն ինձ դրդել է համացանցում հայտնաբերված մի գլուխգործոց: Ինչ-որ տիկին Վաթերմանը («ցեղասպանությունը վերապրածների» ժառանգ) Բարբիի մասին հոդված է հրապարակել։ Դե, հրապարակել է և Աստված նրա հետ, ի՞նչ վատ բան կա որ: Վատ բան չկա, բայց տես շշմեցուցիչը՝ օհո-օհո՜։ Հեղինակը եկել է այն եզրակացության, որ Բարբին՝ թմբուկի մանրահարվածներ, լուսարձակների բռնկումներ՝ հայուհի՜է։ Ֆանֆարնե՜ր։

Ինչո՞ւ է հայուհի, կհարցնի ապշած ընթերցողը։ Իսկ որովհե՜տև։ Նա հավակնոտ է, խելացի և կարող է դիմակայել մարտահրավերների՜ն: Մնացած երկրների և ժողովուրդների կանայք՝ լռիր և մարշ դեպի մսուր։ Դուք շատ հեռւո եք հայուհիներից: Բայց սա նախաբան է։ Լավագույնը, իհարկե, առջևում է: Ես վաղուց այդ մասին չեմ հարցրել, բայց եկել է ժամանակը՝ այդ ինչ ես դու ծխում, հեղինակ, ի՞նչ՜։

Հայ Բարբիի անունը Բարբի Մարսոոբյան է, և նա առաջին ամերիկահայ կինն է, ով պետք է Մարս ուղարկվի… 2040 թվականի՜ն: Եթե մարսեցիներ կան, և հետևում են երկրագնդի իրադարձություններին, նրանք հոդվածը կարդալիս առատ թքել են, մռայլ լարվել ու «վայ արա, հայերին Ղարաբաղը քիչ էր, ադրբեջանցիներին զզվեցրին, հիմա էլ մե՞զ» բացականչելով ուղևորվել են 2040 թվականին նախապատրաստվելուն։

Տիկին Մարսոոբյանի հետ զրույցում պատմվում է մի պարզամիտ ամերիկահայուհու (հիշեք՝ ամերիկահայուհի՜) հետաքրքրաշարժ պատմությունը, ում մանկուց ձգել են աստղերը, միաժամանակ գիտակցելով իր հայկական արմատները։ Մարսի նվաճողուհին, թեև պատկանում է «հին հակացեղասպանային» ցեղին, երկար ժամանակ չի հասկացել ցեղասպանության թեմայով ողջ իրարանցումը։ Բայց երբ դպրոցում սովորելիս ուսումնասիրել է 2023 թվականի իրադարձությունները (նկատեք՝ 2023 թվականի «ցեղասպանության» պատմությունը կդասավանդեն ԱՄՆ-ի դպրոցներու՜մ), խիստ ազդել է նրա վրա։ Նա գլխի է ընկել, հասկացել է, թե որտեղ է թաղված շան գլուխը և 2023 թվականը՝ կռահել է որպես 1915 թվականի կրկնությու՜ն։ Բրավո, հիմա կրկին գլխարկից նապաստա՜կ: Ավելի ճիշտ՝ սկաֆանդրից։

Ի դեպ, հոդվածի վերջում հեղինակը վրիպել է։ Եթե սկզբում նա դեռ փորձում էր իր կերպարը քողարկել ամերիկահայուհու ներքո, ապա հետո ԱՄՆ-ի մասին ինչ որ մոռացել է։ Ուստի Մարսոոբյանը խնդրում է իրեն դիտարկել որպես հայ տիեզերագնաց և հայուհի, Մարսի վրա ոտք դրած առաջին մարդ։ Հայության այս հատվածի մակաբուծական բնույթը ակնհայտ է՝ ուրեմն այս տիկինը կմեծանա հիանալի ամերիկյան հողի վրա, այնտեղ կկայանա, որպես անհատ ամեն բարիքներով, որոնք հասանելի են Միացյալ Նահանգների քաղաքացիներին, իսկ Մարսի նվաճման դեպքում «ամերիկյանությունը» հաջողությամբ կմոռացվի: Թեև այստեղ ինչ զարմանալու բան կա։ Առաջին անգամ չէ։

Եթե մեկը ծիծաղի, ապա իզուր։ Ճիշտ է, լացելը նույնպես այլընտրանք չէ։ Սա կլինիկա է, զուտ խելագարություն։ Աստվածը բարեհաճել է այս գժանոցը ստեղծել մեր հարևանությամբ: Մենք շատ առումներով արդեն սովորել ենք, թե ինչպես վարվել խելազուրկների հետ, բայց հիվանդությունը ուժեղանում է և մուտացիայի է ենթարկվում:

Էլ ինչի՞ն սպասել։ Ինչպիսի՜ մարգարիտների պատրաստվել: Արդյոք Մարսի վրա կյանք կա, արդյոք Մարսի վրա կյանք չկա՝ գիտությանը հայտնի չէ (հիշենք «Կառնավալային գիշերը»): Բայց եթե գլխի հետ բարեկամություն չանող հայերը ցանկանում են վերաբնակվել Մարսի վրա, ապա ես համարձակվում եմ Ադրբեջանի կառավարության անունից հավաստիացնել, որ միակողմանի տոմսերի արժեքը մենք կվճարենք։ Մեր երկիրը աղքատ չէ։ Մարսեցիները մեզ կներեն։ Հայկական Բարբիի հետ հարևանությունը իր դրական կողմերն ունի։

Իսկ ահա հայերի հետ, ովքեր Բարբիին իր հայրենակցուհի չեն համարում, մենք ինչ-որ կերպ կպայմանավորվենք։