Անդարձելի կետ. Իսրայելը գործի է դրել ռազմական սցենարը Իրանի դեմ

Իսրայելի զինված ուժերը լայնածավալ հարված են հասցրել Իրանի Իսլամական Հանրապետության տարածքին՝ ոչնչացնելով տասնյակ օբյեկտներ՝ միջուկային ենթակառուցվածքների առանցքային տարրերից մինչև բալիստիկ հրթիռային ծրագրին ներգրավված օբյեկտներ: Հարվածի տակ են ընկել նաև բարձրաստիճան հրամանատարների և մշակմանը մասնակցող մասնագետների գտնվելու վայրեր:

Թել Ավիվում պնդում են, որ գործողությունը Թեհրանից աճող սպառնալիքների պատասխանն է և հանդիսանում է ոչ թե միանվագ գործողություն, այլ ավելի լայն ռազմական ցիկլի սկիզբ: Ըստ Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուի հայտարարության՝ հարվածը եղել է «շատ հաջողված»: Նա նշել է, որ թիրախներն են եղել հրամանատարական կառույցները, միջուկային զենքի մշակման գործընթացում ներգրավված իրանցի առաջատար գիտնականները, և անմիջականորեն միջուկային ծրագրի օբյեկտները: «Մենք հաջողության ենք հասնում, բայց ես գիտեմ, և դուք գիտեք. հեշտ պատերազմներ չեն լինում», - հայտարարել է Իսրայելի վարչապետը՝ ելույթ ունենալով կառավարության և ուժային բլոկի առաջատար անդամների ֆոնին: Դրանով հանդերձ նա զգուշացրել է, որ իսրայելցիները, հնարավոր է, ստիպված կլինեն պատրաստվել ապաստարաններում երկար մնալուն՝ սպասելով պատասխան գործողությունների:
 
Պաշտոնական Թեհրանը, իր հերթին, հարվածին մասնակցելու մեջ մեղադրել է ոչ միայն Իսրայելին, այլ նաև Միացյալ Նահանգներին ՝ նշելով, որ նման գործողությունը չէր կարող իրականացվել առանց Վաշինգտոնի «համակարգմանը և հավանությանը»։ Իրանի Իսլամական Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարության հրապարակած հայտարարության մեջ ասվում է, որ ԱՄՆ-ը պատասխանատվություն կկրի «սիոնիստական հարձակման բոլոր հետևանքների և վտանգավոր արդյունքների» համար։ Իրանի զինված ուժերի ներկայացուցիչները, այդ թվում նաև գեներալ Աբոլֆազլ Շեքարչին, նույնպես Միացյալ Նահանգներին բացահայտ մեղադրել են Իսրայելի գործողություններին աջակցելու մեջ։ Վաշինգտոնը, սակայն, հանդես է եկել պաշտոնական հերքումով. պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն ընդգծել է, որ գործողությունը եղել է բացառապես Իսրայելի նախաձեռնություն, և Միացյալ Նահանգները դրանում չի մասնակցել։ Դրանով հանդերձ նա  Թեհրանին կոչ է արել չձեռնարկել որևէ քայլ տարածաշրջանում ամերիկյան շահերի և անձնակազմի դեմ՝ հասկացնել տալով, որ ԱՄՆ-ի օբյեկտների վրա ցանկացած հարձակում կհանգեցնի պատասխանի։
 
Մինչդեռ, իսրայելական աղբյուրները պնդում են, որ գործողությունը կշարունակվի մի քանի օր: Ինչպես հայտնել է Իսրայելի պաշտպանության ուժերի գլխավոր շտաբի պետ, գեներալ-լեյտենանտ Էյալ Զամիրը՝ երկիրը հասել է «անդարձելի կետի» և իրեն չի կարող հապաղել թույլ տալ: Նա նշել է, որ «ազատությունը պատկանում է նրանց, ովքեր պատրաստ են դրա համար պայքարել» և հայտարարել է «տասնյակ հազարավոր» պահեստազորայինների զորահավաքի մասին: Երկրում հայտարարվել է արտակարգ դրություն. դպրոցները փակվել են, զանգվածային միջոցառումները չեղարկվել են, ձեռնարկություններին խորհուրդ է տրվել դադարեցնել գործունեությունը, իսկ հիվանդանոցներին՝ անցնել արտակարգ պատրաստվածության ռեժիմի։
 
Իրանական լրատվամիջոցների հաղորդմամբ՝ հարվածները հասցվել են երկրի տարբեր շրջաններին, ներառյալ Թեհրանը, Ահվազին, Քերմանշահը և Արևելյան Ադրբեջան նահանգը, որտեղ խոցվել են առնվազն երեք ռազմական օբյեկտներ: Ամենամեծ ավերածությունները գրանցվել են  Իրանի միջուկային ծրագրի կենտրոն՝ Նաթանզ քաղաքի տարածքում: Իրանի պետական հեռուստաալիքները հեռարձակել են այրվող շենքերի և օբյեկտներից բարձրացող ծխի ամպերի տեսագրություններ, ինչպես նաև պայթյունների հետևանքների վերացմանը դիտող մարդկանց զանգվածային կուտակումների կադրեր: Կան հաղորդագրություններ քաղաքացիական և զինվորական զոհերի մասին: Դրանով հանդերձ, Իրանի որոշ աղբյուրներ պնդում են, որ հարվածների հետևանքով, հնարավոր է, զոհվել է Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի գլխավոր հրամանատար, գեներալ Հոսեյն Սալամին։ Այս տվյալները առայժմ պաշտոնապես չեն հաստատվել, սակայն, եթե դրանք հաստատվեն՝ դա կարող է լինել իրանական հրամանատարության ամենամեծ կորուստը վերջին տարիների ընթացքում։
 
Իրանի գերագույն առաջնորդ այաթոլլա Ալի Խամենեին հանդես է եկել կոշտ հայտարարությամբ՝ մեղադրելով Իսրայելին «հանցագործություն» կատարելու մեջ և խոստանալով, որ Իսլամական Հանրապետության զինված ուժերը կոշտ և անխուսափելի պատասխան կտան։ Նա նաև հայտարարել է, որ հարվածները հասցվել են բնակելի թաղամասերին, իսկ զոհերը՝ «դիմադրության հերոսներ են, որոնց գործը անմիջապես կշարունակեն իրենց իրավահաջորդները»։ Դրանից անմիջապես հետո Իրանը ամբողջությամբ փակել է իր օդային տարածքը՝ չեղարկելով բոլոր ներքին և միջազգային չվերթները։ Իրանի Իսլամական Հանրապետության քաղաքացիական ավիացիայի վարչությունը քաղաքացիներին կոչ է արել՝  զերծ մնալ օդանավակայաններ այցելելուց և սպասել հետագա հրահանգների։
 
Իրավիճակն գնալով ավելի շատ է ստանում տարածաշրջանային հնարավոր սրացման լայն ուրվագծեր։ Ատոմային ծրագրի շուրջ ԱՄՆ-Իրան բանակցությունների վեցերորդ փուլը նախատեսված էր կիրակի օրը Օմանում։ Սակայն, ծավալվող հակամարտության ֆոնին, այդ խորհրդակցությունների ճակատագիրը մնում է հարցականի տակ։ Զուգահեռաբար կան տեղեկություններ, որ ԱՄՆ-ի նախագահ Դոնալդ Թրամփը, նախապես տեղեկացված լինելով Իսրայելի ծրագրերի մասին, անցկացրել է արտակարգ խորհրդակցություն Պենտագոնի և հետախուզական ծառայությունների ղեկավարության հետ։ Նա չի հաստատել ԱՄՆ-ի մասնակցությունը գործողությանը, սակայն նախկինում չէր բացառել Իսրայելի հարվածի հնարավորությունը։ ԱՄՆ-ի վարչակազմի դիրքորոշումը, ինչպես ընդգծում են դիտորդները, ուղղված է անմիջական ներգրավվածության ռիսկերի նվազագույնի հասցնելուն, սակայն ԱՄՆ-ի ներգրավվածության հնարավորությունը զարգացումներին մնում է պոտենցիալ։
 
Գլոբալ շուկաներում անմիջապես արձագանքել են լարվածության աճին. նավթի գինը բարձրացել է մեկ բարելի համար ավելի քան երեք դոլարով։ Ներդրողները և տարածաշրջանի երկրների կառավարությունները աճող մտահոգությամբ են հետևում իրադարձություններին։ Միջազգային կազմակերպություններն ու վերլուծաբանները զգուշացնում են. եթե կողմերը չձեռնարկեն լարվածության թուլացման քայլեր՝ իրավիճակը կարող է վերածվել լայնածավալ պատերազմի՝ Մերձավոր Արևելքի և ամբողջ միջազգային անվտանգության համակարգի համար հեռու գնացող հետևանքներով։
 
Նյութի հրապարակման պահին ռազմական գործողությունները շարունակվում են, կողմերը մեծացնում են ռազմական ակտիվությունը և սրում հռետորաբանությունը։ Էսկալացիան ստանում է իներցիոն բնույթ, որտեղ հետագա սցենարը կարող է կախված լինել ոչ միայն քաղաքական կամքից, այլ նաև սահմանափակ ժամանակի և աճող լարվածության պայմաններում կայացված ռազմական որոշումների շղթայից։