Հայաստան. երկու աթոռի վրա նստել Էշին գայթակղում են գազարով

Ռուս-հայկական առանց այն էլ բարդ հարաբերություններում ուրվագծվում է հերթական սրացում՝ հունվարի 9-ին Փաշինյանի կառավարության՝  Եվրամիությանը Հայաստանի անդամակցության գործընթացին մեկնարկ տալու մասին որոշման պատճառով։ Այսպես, կառավարության նիստում ելույթ ունեցող ԱԳՆ ղեկավար Արարատ Միրզոյանը այս քայլը որակել է որպես ԵՄ-ի հետ հարաբերությունների դինամիկ և ինտենսիվ զարգացման արդյունք՝ հայտարարելով, որ կազմակերպությունը «բազմիցս քաղաքական աջակցություն է հայտնել Հայաստանին», ինչպես նաև մասնակցել է «տարածաշրջանում անվտանգության ապահովմանը»։

Դժվար չէ կռահել, որ հայ նախարարը նկատի ուներ Ադրբեջանի հետ պայմանական սահմանին տեղակայված ԵՄ-ի լրտեսական առաքելությանը։ Ի դեպ, ԵՄ-ի արտաքին քաղաքականության ներկայացուցիչը առաջարկել է Հայաստանում առաքելության տեղակայման ժամկետը երկարաձգել եւս երկու տարով։
 
Սպասելիորեն հետևել է Մոսկվայի պատասխան արձագանքը։ Նախ՝ ՌԴ փոխվարչապետ Ալեքսեյ Օվերչուկը հայտարարել է, որ Մոսկվան ԵՄ-ին Հայաստանի անդամակցության գործընթացը համարում է որպես ԵԱՏՄ-ից դուրս գալու սկիզբ՝ Երևանի այս թեթևսոլիկությունը համեմատելով «Տիտանիկ»-ի տոմս գնելու հետ։ Իսկ միաժամանակ նա  Հայաստանին զգուշացրել է, որ նա ռիսկ է անում բախվել լուրջ տնտեսական ճգնաժամի հետ։ Իր հերթին, Ռուսաստանի նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը հայտարարել է, որ «լինել երկու տարբեր կազմակերպությունների անդամ, հիպոթեթիկ դատողությամբ, պարզապես անհնար է։ Այստեղ՝ մեկ մաքսային տարածք է, այստեղ՝ ապրանքների ու ծառայությունների, մարդկանց ու կապիտալի ազատ տեղաշարժի մեկ գոտի է, այնտեղ՝ ուրիշ նորմեր են»։ Պեսկովը հիշեցրել է, որ Հայաստանի մասնակցությունը ԵԱՏՄ-ին ձեռնտու է ինքնին երկրի համար։
 
Այսպիսով, ռուսական կողմի հայտարարություններից ինքնաբարեբար ծագում է եզրակացություն այն մասին, որ Մոսկվան Հայաստանի իշխանություններից ակնկալում է հստակություն՝ երկրի հետագա արտաքին քաղաքական կուրսի ընտրության հարցում։ Ռուսաստանի Դաշնությունը նաև բացահայտ զգուշացնում է ԵԱՏՄ-ից դուրս գալու դեպքում Հայաստանի համար ծանր հետևանքների մասին։ Այս թեմայով խոսելով, Օվերչուկը շեշտադրել է այն, որ «մի կողմից կբարձրանան էներգակիրների և սննդամթերքի գները, իսկ մյուս կողմից՝ հայկական ապրանքների արտահանումը 70-80 տոկոսով կկրճատվի»։ Այսինքն՝ Մոսկվան փաստորեն ուրվագծել է Հայաստանի ապագան Ռուսաստանից անջատվելու և եվրասիական կառույցից դուրս գալու դեպքում։
 
Այս համատեքստում են տեղավորվում այդ թվում նաև Պետդումայի կողմից Հայաստանի ղեկավարությանը հասցեագրված կոշտ ուղերձները։ Այսպիսով, մեկնաբանելով Երևանի որոշումը՝ Պետդումայի պաշտպանության կոմիտեի նախագահի առաջին տեղակալ Ալեքսեյ Ժուրավլյովը հայտարարել է, որ Հայաստանը պետք չէ Եվրամիությանը, և նրան այնտեղ մահ է սպասում։ Նա համարում է, որ երկիրին  կազմակերպության մեջ գայթակղում են որոշ «արևմտյան կուրատորներ Ֆրանսիայից և ԱՄՆ-ից», ովքեր նրա համար ցանկանում են Ուկրաինայի սցենարի կրկնություն։
 
«Հայաստանը քայլ առ քայլ կրկնում է Ուկրաինայի ճանապարհը դեպի անդունդ, որից այն կողմ կա միայն զինված հակամարտություն իր հարևանների հետ, որոնք չեն ցանկանում ոչ մի ընդհանուր բան ունենալ ո՛չ ԵՄ-ի, ո՛չ ՆԱՏՕ-ի հետ։ Նույնիսկ աշխարհագրորեն երկիրն ամենափոքր առնչություն չունի ո՛չ Եվրոպայի, ո՛չ Հյուսիսային Ատլանտիայի հետ, բայց նրա ղեկավարությունը համառորեն նենգափոխում է փաստերը»,- ասել է պատգամավորը՝ Հայաստանը համեմատելով էշի հետ, որին փորձում են գազարի օգնությամբ գայթակղել իր  համար անբարենպաստ տեղ։
 
Այն մասին, թե Հայաստանի համար ինչպիսի հետևանքներ կարող են ունենալ արևմտյան գործընկերների հետ նրա սիրախաղերը, ինչպես նաև երկրի ԵՄ-ին անդամակցելու հավանականության մասին՝ Caliber.Az-ի հետ իր կարծիքով կիսվել է հայտնի ռուս փաստաբան, հասարակական գործիչ, Ռուսաստանի բնական գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ Յանիս Յուկշան։
 
Նրա կարծիքով, Հայաստանի ղեկավարության ներկայիս քաղաքականությունը Ռուսաստանին ստիպում է ձեռնարկել կոնկրետ գործողություններ։
 
«Ինչ վերաբերում է ԵՄ-ին Հայաստանի անդամակցության օրինագծին, ապա կարող եմ ասել, որ սկզբունքորեն շատ օրենքներ կարող են ընդունվել, օրինակ՝ «դեպի լուսին թռիչքի մասին», «ողջ աշխարհի տարածքը բռնազավթելու» մասին և այլն։ Հարցն նրանում է, թե որքանո՞վ են դրանք բոլորը իրագործելի։ Իմ տեսանկյունից, օրինագիծը, որը մենք հիմա ձեզ հետ միասին քննարկում ենք, բացարձակապես պոպուլիստական է, և այն ընդունվել է Ռուսաստանին ոչ բարեկամ երկրների, այսպես կոչված, հետախույզների որոշակի ճնշման ներքո, ովքեր հիմնավորվել են պետական կառավարության հետ կապված բազմաթիվ արևմտյան կազմակերպություններում և հիմնադրամներում։ Այնպես որ կարելի է օրենք ընդունել, բայց հիմնական հարցը նրանում է, թե որքանո՞վ է ինքը Եվրոպան պատրաստ ընդունել Հայաստանին իր գիրկը և սուբսիդավորել։
 
Սկսենք նրանից, որ Հայաստանը՝ սուբսիդավորվող երկիր է, դա պարզորոշ նկատելի է, եթե հաշվի առնել այն բոլոր նախապատվությունները, որոնք նա Ռուսաստանից ստանում է էներգետիկ ռեսուրսների, իր արտադրանքը շուկա հանելու առումով։ Եթե վերլուծել ԵԱՏՄ-ին անդամակցությունից Հայաստանի ստացած եկամուտները, ապա կազմակերպությունից դուրս գալու դեպքում, նա անխուսափելիորեն կհայտնվի ծայրամասում։ Եվ կարող է այնպես պատահել, որ  այդ որոշումը դուր չգա Ռուսաստանին։ Թե դրանիս հետո ինչ կլինի Հայաստանի հետ, նույնիսկ դժվար է կանխատեսել։ Ակնհայտ է, որ հայերի ճակատագրով չհետաքրքրվող Ֆրանսիային ու ԱՄՆ-ին հաճոյանալու փորձերը Հայաստանին ոչ մի լավ բան չեն խոստանում։ Պատկերավոր ասած՝ Հայաստանը ոտքի է կանգնում ռուսական էներգետիկրների և նրան ընձեռվող շուկայական հնարավորությունների շնորհիվ։ Եվ եթե, ինչպես ասում են, փակվի հնարավորությունների պատուհանը, ապա այս դեպքում Հայաստանը շատ գունատ տեսք կունենա։
 
Ինչ վերաբերում է ինքնին ԵՄ-ին, ապա ես կանխատեսում եմ այս կառույցի բոլորովին թշվառ, մոխրագույն գոյություն, ընդհուպ մինչև փլուզում առաջիկա տարիներին։ Այնպես որ, Հայաստանը այս կազմակերպությանն անդամակցելու ոչ մի հեռանկար չունի, որքան էլ վերև թռվռա. «Իսկ մեզ կվերցնեք, իսկ կվերցնեք...Չեն լսի և չեն վերցնի»,- ասել է Յա. Յուկշան։