Արատավոր «մարգարեներ» - քիչ-քիչ ամեն ինչի մասին Էմին Գալալիի մտորումները

Ոչ մի աստվածանարգություն։ Ես հեռու եմ կրոնական թեմաներով սադրանքներից։ Կան արժեքներ, որոնց նկատմամբ ոչ ոք ոտնաձգության իրավունք չունի՝ անկախ կրոնական համոզմունքներից կամ այդպիսիների բացակայությունից։

Ասեք, Նիկոլ Փաշինյանը չի՞ հեշեցնում Դոն Կիխոտին։ Այդ նույնին, Լամանչսկիին։ Ով, ըստ Սերվանտեսի, եղել է խորամանկ խելացի հիդալգո։ Եվ այսպես շարունակ։ Խոսքը արտաքին նմանության մասին չէ՝ այն բացակայում է: «Խորամանկ խելացիության» հաշվով նույնպես կարելի է վիճել։ Եվ Սանչո Պանսայի, Դուլսինեա դե Տոբոսոնի և հավատարիմ Ռոսինանտեյի նման շրջապատող կերպարների տիպաժը առանձնապես չեն համընկնում: Բայց այնուամենայնիվ Նիկոլը հիշեցնում է տխուր կերպարանքով ասպետին։ Գոնե ժամանակ առ ժամանակ։

Նա այդ կերպարանքին եկավ ոչ անմիջապես: Հավերժ ուսանող, ում սպարտական կրթությունը շարունակվում է ադրբեջանական «ասպիրանտուրայի» դաժան պայմաններում, հանձնեց հայաստանյան կեղծ աշխարհների սարսափների լաբիրինթոսների քննությունները։ Բայց դիցուկ ստիպողաբար, դիցուկ միայն մասամբ, Նիկոլը անցյալում թողեց ֆանտաստիկ զրուցավեպերը և իջավ գետնին։ Ավելի ճիշտ, նրան իջեցրին, բայց սրանք մանրամասեր են։ Նա փորձում է «հողակցել» իր ժողովրդին, քանի դեռ նրա բոլոր ներկայացուցիչներին չեն հարվածել մինչև ականջներից ծուխ փչելուն։

Հայերին ճահճից հանելը ծանր աշխատանք է։ Բայց Նիկոլը փորձում է։ Որպեսզի պահապանել իշխանությունը՝ նրան հարկավոր է Հայաստանը պահապանել, որպես պետություն։ Իսկ դրա համար անհրաժեշտ է ընդհանուր լեզու գտնել իր քաղաքացիների արյունով նորագույն պատմության դասերի համար վճարած և իր առջև դրած նպատակների առումով ոչ մի մոդիֆիկացիաներին դիմելու նկատառումով անզիջում-անմոռացկոտ Ադրբեջանի հետ։

Ահա և Երևանում հնչում են Փաշինյանի մտքերը զինանշանի, օրհներգի և «արցախը» ճանաչել-չճանաչելու մտքերի մասին։ Եվ Հայաստանում այլևս չի հնչում «արցախում» եղանակի կանխատեսումը։ Գադյուկինո գյուղում անձրև է տեղում։ Եվ հայ պաշտոնյաները «արցախի» կեղծ պաշտոնյաների գլխին շան օյին են խաղում։ Եվ աղաղակում են տնայնաբուծ «հայրենասերերը», ովքեր երազում են «թուրքական ապոկալիպսիսի» սարսափների ալիքի վրա տապալել Նիկոլին։

Բայց անցնենք մեր «մարգարեներին»։

Զվարճալի է է դիտել տնայնաբուծ «ճշմարտության պահապանների» կողմից այն ապարդյուն ճիգերը, որպեսզի համոզել մեր հասարակությանը, որ այն ամենը, ինչ ձեռնարկվում է Ադրբեջանի դեմ թե՛ Հայաստանում, թե՛ աշխարհում, այդ թվում նաև Մակրոնի չար հաչոցը՝ դրանք դատարկ բաներ են Գեդեբեկի դեպքերի համեմատ։ Իբր թե, ինչո՞ւ պետական ապարատի ու ԶԼՄ-ների ամբողջ ուշադրությունը գամված չէ այս գյուղի վրա։ Ինչպես կարելի՜ է։

Այս ամենը անհավանական անհեթեթություն է՝ ազատագրված Ղարաբաղը, նրա վերակառուցումը, ադրբեջանցիների վերադարձը իրենց տներ, Զանգեզուրը և մնացած ամեն ինչը։ Անհեթեթություն է այն ամենը, ինչով մենք պետք է հպարտանանք: Պետք է կենտրոնանալ միայն այն բանի վրա, որտեղ որոշակի անձանց ոչ լավագույն գործողությունները հանգեցրել են տհաճ հետևանքների։ Ցանկացած բացասականությունը պետք է ուրախություն պատճառի։ Որքան վատ, այնքան լավ։ Իսկ Ադրբեջանի իշխանությունների ցանկացած ձեռքբերում, այդ թվում նաև 2020 թվականի Մեծ հաղթանակը՝ թյուրիմացություն է։ Չեմ զարմանա, եթե մարգինալները սկսեն պնդել, որ ադրբեջանական ժողովուրդը հաղթել է ՀԱԿԱՌԱԿ իշխանությունների և անձամբ նախագահի հակազդեցությանը։ Իսկ դուք չգիտեի՞ք։ Այ-յաի-յաի...

Սակայն, զարմանալու բան չկա։ Այս կոհորտայի սակավաթիվ հետևորդներ են հանդիսանում 1990-ականների սկզբի ավանդույթների շարունակողները, երբ Ժողովրդական ճակատի ներկայացուցիչները բացահայտ հայտարարեցին, որ հողը կարելի է հանձնել, որպեսզի հետագայում հետ վերադարձնել՝ եթե դա պահանջում են իշխանության համար պայքարի շահերը։ Նրանցից ոմանք այս աղետալի բանաձևին սրբությամբ հավատում էին։ Դա ինչին հանգեցրեց՝ բոլորս լավ ենք հիշում։

Ես համարում եմ, որ Գեդաբեկում եղել է մարդկանց հետ աշխատելու և նրանց մտահոգող հարցերը լսելու ունակության պակաս։ Թեկուզ ինչ-որ մեկը համարում է, որ ռամիկը չի խաչակնքում քանի դեռ որոտ չի սկսվել՝ այս բանաձեւը պետք է մնա անցյալում։ Պետք է կարողանալ կառավարել պրոակտիվ, այլ ոչ թե ռեակտիվ: Ընդ որում այստեղ տեղ է գտել ռեակտիվ-ռեակցիոնական վարքագծի առկայություն։ Բայց ցայտել թքով և փորձել առանձին դրվագը դիրքավորել որպես համակարգի ֆիասկո... Ֆու, պարոնայք, սա հակահիգիենիկ է։ Չնայած ես կարեկցում եմ։ Ձեզ, խեղճերիդ էլ ուրիշ ի՞նչ է մնում։

Հաշվարկել արտաքին գործոնների վրա, որոնք ի վիճակի են այնպես ցնցել նավակը, որպեսզի կարողանաք պղտոր ջրում ձուկ բռնե՞լ: Չէ-հա, չի ստացվի: Նախ, «ցնցողները» ուժեղ զբաղված են։ Նրանցից մեկի տանը կատարվում է այն, ինչին դուք հույս ունեք հասցնել Ադրբեջանը։ Խոսքս Ֆրանսիայի մասին է: Չէ որ 2023 թվականի ամառվա ոճով ֆրանսիական բարիկադներ են, որոնց մասին երազում են մեր երկրում որոշ վայ ակտիվիստները։ Դե, թող երազեն։ Նրանք դրանով զբաղվում են արդեն գրեթե երեք տասնյակ տարիներ։ Կորած երազներ են...

Թե՞, հնարավոր է, որ խաղադրույքը հյուսիսային հարեւանի վրա է, որին Արեւմուտքը դանդաղ, բայց հաստատապես նեղում է կովկասյան խաղատախտակից։ Նեղում է, չնայած Ռուսաստանի (իսկ խոսքը հենց նրա մասին է) համար շահած պարտիայի սկզբին՝ ներառյալ Ադրբեջանի տարածքում խաղաղապահների տեղակայումը։ Այդ հաշվարկներն էլ պատրանքային են։ Կրեմլում ընկերները չափազանց զբաղված են Ուկրաինայում դանդաղ ու ոչ հաղթական պատերազմով: Նրանք այսօր մեր ժամանակը չունեն: Դե, իսկ եթե ինչ-որ հրաշքով գտնվի «մեր համար» ժամանակ և ուժեր, ապա Ադրբեջանը միշտ աչքի է ընկել ճկուն արտաքին քաղաքականությամբ։

Իրանը նույնպես «հօդս է ցնցել»՝ հասկանալով, որ բացահայտ «ցլանալը» իրեն ավելի թանկ է նստում, և դա միայն ավելի է ամրապնդում Ադրբեջանի դիրքերը համաշխարհային ասպարեզում։ Դիրքերը առանց այդ էլ ամուր են, ինչպես երբեք։

Թե՞ երազներ այն սցենարի մասին, որի դեպքում որոշ արևմտյան կենտրոններ, չնայած արաբական (և ոչ միայն) զայրացնող-տնկովի ժողովրդավարության փորձերի աղետալի արդյունքներին, դեռ պատրաստ են ևս մի երկու-երեք երկիր նետել կեղծ քիմերաների հետևից կեղծ հետապնդման հնոցը: Միգուցե, նրանք և պատրաստ են, բայց այստեղ էլ չի անցնում։ Մենք Արևմուտքի հետ բարեկամություն ենք արել, բարեկամություն ենք անում և կանենք, բայց ոչ «ես քեզ կսիրեմ, նույնիսկ եթե դու ինձ ոչ» սկզբունքով։ Եվ մեր այգում խաղեր կազմակերպել մենք ոչ մեկին թույլ չենք տա՝ ոչ ՈԿԿ-ներին, ոչ ՉԹՕ-ներին։

Այո, փոփոխություններ պետք են։ Մարդկության ողջ պատմությունը՝ դրա վառ օրինակն է։ Բայց ավելի ցայտուն կերպով նա ցույց է տալիս դրսից «Կտրատենք, իսկ հետո ինչ-որ կերպ կսերտաճեն» սկզբունքով պարտադրված միջամտությունների ողբերգությունը։ Ավելի պայծառ, քանի որ նկարները ներկված են ինչպես անկեղծ միամիտ «մարգարեների», այնպես էլ անմեղ քաղաքացիների արյունով։ Հետո չի սերտաճում, իսկ եթե և սերտաճի, ապա այնպիսի կենդանահերցային հրեշներ են պտտվում շուրջը, ինչը պակաս չի թվա: Ահա Լիբիան հեղափոխությունից ի վեր, որը պետք է բոլորին բերեր մեծ երջանկություն և արդարություն, ամեն անգամ փորձում է ընտրություններ անցկացնել։ Կարծես թե որոշել են 2024-ին։ Թարմ պատմվածք է, բայց դժվար է հավատալ: Փոթորիկ կոչ անող «այրող հայացքով գունատ երիտասարդները» իրենց ցույց տվեցին, որպես դեպի դժողք հուսալի ուղեկիցներ։ Բարի մտադրությունների մայրուղու վրա։

Վերադառնանք Սերվանտեսին։ Ճիշտ է, այս անգամ առանց իր անմահ հերոսին Հայաստանի ղեկավարության հետ կապելուն։ «Յուրաքանչյուր արատ իր մեջ թաքցնում է հատուկ հաճույք, բայց նախանձությունը, բացի վշտից, ատելությունից ու չարությունից՝ իր մեջ ոչինչ չի թաքցնում»: Ինչ-որ մեկը մեզ նախանձում է: Նախանձում է չնայած մեր բոլոր օբյեկտիվ դժվարություններին։ Եվ սուբյեկտիվների նույնպես: Նախանձում է մինչեւ կապուտակվելը, մինչև ոսկորների ցավի աստիճանին։

Ինչպե՞ս-ինչպես: Երեկ երկրաշարժ է եղե՞լ։ Ժողովուրդը գիշերը փողոց է դուրս եկել։ Իսկ այս ամենը ինչի՞ պատճառով։ Որովհետև պարզ չէ, թե ինչով են զբաղված իշխանությունները։ Երկրաշարժը՝ դա նույնպես նրանց սխալն ու մեղքն է։