Խամաճիկի բենեֆիս Մեկ դերասանի թատրոնը

Դժվար է Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը լուրջ ընկալել, իսկ նրա վարչապետի ելույթները արժանի են «Comedy club»-ի թողարկումների զարդ դառնալուն։ Այլևս ոչնչի չեն կարող հավակնել։ Վլադիվոստոկի տնտեսական ֆորումում Հայաստանի վարչապետի ելույթը վերածվել է իսկական մեկ դերասանի թատրոնի, իսկ Փաշինյանի որոշ հայտարարությունները ընդհանրապես ստիպում են կասկածել Երևանի քաղաքականության գոնե որոշ ողջամտության մեջ։ Ամեն դեպքում, նրանում թուլամտության նշանները ակնհայտորեն գերակշռում են։

Արևելյան տնտեսական ֆորումի լիագումար նիստում Փաշինյանի ելույթը տարբերվում է մի շարք հետաքրքրաշարժ խրատական ասացվածքներով, որոնք թույլ են տալիս եզրակացնել, թե ընդհանրապես որքան անհեթեթ և ամորֆ է Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը։ Իր ողջ ելույթի ընթացքում Փաշինյանը անդադար շնորհակալություն էր հայտնում Ռուսաստանին ամեն ինչի համար, ինչ միայն հնարավոր է՝ Հայաստանի քաղաքականությանը աջակցելու համար, երկրի տնտեսական օգնության և բարեկեցության համար, Ղարաբաղում խաղաղապահ միջնորդության համար։ Նա գուցե միայն շնորհակալություն չհայտնեց, համաշխարհային պատմության մեջ և Վիքիպեդիայում Տիգրան թագավորի կերպարի հաստաման համար, մնացած բոլոր բնագավառներում և ոլորտներում, ինչպես պարզվում է, Հայաստանը ամեն ինչ համար պարտական է Ռուսաստանին։ Առավել ևս, ինչպես երևում է Փաշինյանի ելույթից, Հայաստանը իր քաղաքականությունը նույնպես նախատեսում է համակարգել «Ռուսաստանի օգնությամբ»։

Բայց չէ որ բոլորովին վերջերս մաեստրո Փաշինյանը չափազանց դժգոհ էր Հարավային Կովկասում խաղաղ կարգավորման մեջ Ռուսաստանի դերից և ընդհանրապես կասկածի տակ էր դնում ռուս խաղաղապահների առաքելության նպատակահարմարությունը։ Առավել ևս, նա հստակ հասկացրեց, որ Հայաստանի իշխանություններին ձեռնատու չէ Երեւանի, որպես իր դաշնակցի նկատմամբ Մոսկվայի շատ ուղղություններով վերաբերմունքը։ Եվ հանկարծ ահա այսպիսի մտքի պայծառություն:

Փաշինյանը կարծես թե բոլորովին մոռացել է, այո և, ի դեպ, ֆորումի պանելային նիստում նրա կողքին նստած Ռուսաստանի նախագահը, որ հուլիսի կեսերին Երևան է այցելել Մոսկվայի համար ամենաանցանկալի հյուրը՝ ԿՀՎ ղեկավար Ուիլյամ Բյորնսը, և որ Փաշինյանի տենդագին ելույթի պահին ինչ-որ տեղ Վաշինգտոնում՝ պաշտպանության նախարար Պապիկյանը բանակցություններ է անցկացրել ԱՄՆ պաշտպանական արդյունաբերության ներկայացուցիչների հետ։ Եվ հավանաբար այնտեղ խոսել են ինչ որ կարևոր բանի մասին, ոչ միայն եղանակի և Բրայթոն-բիչում հուշանվերներ գնելու մասին։

Քանի դեռ ֆորումը շարունակվում էր՝ Փաշինյանը ամբողջ ժամանակ քծնում էր Պուտինին։ Նա կարծես ինչ-որ ոչ երկրային երանության մեջ էր ընկղմվել նրանից, որ Ռուսաստանի նախագահը նրան «դու»-ով ու «Նիկոլ»-ով էր անվանել։ Նրանում, ակնհայտորեն, նա երևակայեց Պուտինի մերձավոր անձանց մեծ խմբի հետ՝ Կրեմլի որոշակի մեծությանը մերձեցում։ Իջեւանցի գավառական քաղաքական գործչի համար սա, անկասկած, մի տեսակ «աստղային ժամ» էր։ Չնայած ակնհայտորեն ոչ մեծ խելքից: Որովհետև, բոլորովին վերջերս Փաշինյանը ներկա էր Բրյուսելում կայացած հանդիպմանը, որտեղ Եվրախորհրդի ղեկավար Շառլ Միշելի և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ քննարկում էր խաղաղության պայմանագրի նախագիծը և Բաքվի ու Երևանի միջև երկխոսության հաստատման այլ կարևոր ասպեկտներ։ Եվ հատկապես այդտեղ էլ, հավանաբար տեղի ունեցավ Փաշինյանի իսկական «աստղային ժամը», հենց այդ՝ գոնե մի երկու ժամով եվրոպացի քաղաքական գործչի և ոչ թե կեղծ, այլ իսկական խաղաղարարի դափնին իր վրա փորձելու հնարավորությունը։ Բայց, ավաղ, չստացվեց։

Եվ Վլադիվոստոկի ֆորումում «չլուծված կարգավիճակի հարցի» և «խաղաղության բանաձեւի» տարբեր տեսլականների մասին իր հայտարարություններով Փաշինյանը, ըստ էության, կասկածի տակ դրեց իր, որպես ողջամիտ քաղաքական գործիչի նկատմամբ վերաբերմունքը և՛ Բրյուսելում, և՛Բաքվում։ ԱՎելի քան երկու տարի ԵՄ-ն և Ադրբեջանը հոգացություն են արել նրա անձի հետ, իսկ արդյունքում Փաշինյանը իր հայտարարություններով անձամբ խաչ է դնում այս ժամանակի ընթացքում արված դրական աշխատանքի վրա, հասկացնելով, որ Երևանի համար « ամեն ինչ այդպես չէ, և ամեն ինչ այն չէ»: Հիմա ցանկացած քաղաքական ուժին ժողոքորթությամբ դիմող Փաշինյանին ինչպես կվերաբերվի այդ նույն Շառլ Միշելը՝ դժվար է ասել։ Երևի, եթե նա սեղմի և նրա ձեռքը, ապա դեմքի տհաճ ծամածռությամբ։

Կարելի է արդյոք Փաշինյանին համարել լուրջ, անկախ քաղաքական գործիչ, թե նա ինչ որ կենտրոնի պատվերով իր բերանը բացող ընդամենը քաղաքական խամաճիկ է, անկասկած, տարակուսել են այն քաղաքագետներից շատերը, ում հաջողվել է հետևել Վլադիվոստոկի ֆորումում Փաշինյանի ելույթին։

Ինչ արժե միայն այն արտահայտությունը, որը հայտնել է վարչապետը. «Հայաստանը հույս ունի Ռուսաստանի աջակցությամբ նորմալացնել հարաբերությունները Թուրքիայի հետ»։

Փաստորեն, նման հայտարարությունը խոսում է այն մասին, որ Հայաստանը, ըստ էության, չի հանդիսանում ինքնիշխան քաղաքականություն ունեցող պետություն և ջնջում է այն ամենը, ինչը Երևանի և Անկարայի միջև արդեն քննարկվել և ինչի մասին համաձայնեցվել է։ Մինչդեռ նման բանակցությունները, ինչպես հիշում ենք, Թուրքիան և Հայաստանը շատ ինտենսիվ անցկացնում էին արտաքին քաղաքական գերատեսչությունների մակարդակով, դրանք ամրագրելով Էրդողանի և Փաշինյանի հեռախոսազրույցներով։ Եվ հիմա, կարելի է ասել, որ Փաշինյանն առաջարկում է այս ամենը դարձնել իզուր և երկխոսությունը սկսել եռակողմ ձևաչափով՝ Մոսկվայի օգնությա՞մբ։ Մինչդեռ նման հայտարարությունները նվազեցնում են երկրների ղեկավարների վստահության կարգավիճակը Երեւանի քաղաքականության նկատմամբ, որը, ինչպես պարզվում է, պատրաստ է մի պահ վերաձեւակերպել այն ամենը, ինչ քննարկվել ու մշակվել է։ Եվ ոտի տակ գցել իր ինքնիշխանությունը։

Ամենաքիչը պարզ է մի բան. Ադրբեջանը պետք է պատրաստ լինի վարչապետի թասակում տիկնիկ-խամաճիկի ամենատարբեր կտրուկ շրջադարձներին և անձամբ զբաղեցնի այս տիկնիկային թատրոնի ռեժիսիորի տեղը, եթե Երևանը շարունակի տորպեդահարել երկխոսությունը։