«Հայաստանը քիչ է հետաքրքրում Իսրայելին» Փորձագիտական կարծիքները՝ Caliber.Az կայքում

Վերջերս Հայաստանի արտաքին գործերի փոխնախարար Վահան Կոստանյանը Իսրաել է այցել՝ երկկողմ հարաբերություններում նոր էջ բացելու հնարավորությունները ուսումնասիրելուն ուղղված մի շարք հանդիպումների համար, գրում է «The Jerusalem Post»-ը։ Սակայն այս դիվանագիտական շփումների հետևում առաջվա պես կան խորը տարաձայնություններ և երկու երկրների փոխազդեցությունների վրա ազդել շարունակող զգայուն հարցեր։
 
Օրինաչափ հարց է ծագում. ընդհանրապես որքանո՞վ է իրատեսական Հայաստանի և Իսրայելի միջև նորմալ հարաբերությունների կառուցումը։
 
Caliber.Az-ի այս հարցին պատասխանել են հայտնի փորձագետները։ 
 
Իսրայելցի լրագրող և պատմաբան Շիմոն Բրիմանը նշել է, որ Ադրբեջանի նկատմամբ Իսրայելի վերաբերմունքի և Հայաստանի նկատմամբ նրա վերաբերմունքի միջև կա հիմնարար տարբերություն։
 
«Երուսաղեմ-Բաքու գիծը մեզ համար միշտ հանդիսանում է առաջնահերթային։ Երուսաղեմ-Երևան գիծը՝ բազմաթիվ պատճառներով միայն երրորդական ուղղություն է։ Ադրբեջանի հետ մեզ կապում է ռազմավարական գործընկերությունը, ինչպես նաև ընդհանուր աշխարհաքաղաքական և բիզնես շահեր։
 
Իսկ Հայաստանը քիչ է հետաքրքրում Իսրայելին։ Առավել ևս, այն պոտենցիալ սպառնալիք է ներկայացնում որպես Իրանի դաշնակից և որպես օդային բազա իրանական բեռների տեղափոխման համար՝ հաճախ ռազմական բնույթի։
 
Հակասեմիտիզմի դրսևորումներին հետևող մեր գերատեսչությունները հստակորեն փաստագրում են հակահրեական հրապարակումները Հայաստանում, ներառյալ չարամիտ և անհեթեթ հայտարարություններով լի այդ երկրի սոցիալական ցանցերում։ Կրակի վրա յուղ են լցնում նաև Երուսաղեմի հայ համայնքի որոշ անդամների հակաիսրայելական հայտարարությունները։ Այս ամենը չեն թողնում նրա հնարավորություններ, որ Իսրայելի և Հայաստանի հարաբերությունները կարողանան բարձրացվեն ավելի բարձր մակարդակի, քան դրանք ներկայումս են։
 
Ադրբեջանի հետ Իսրայելի հարաբերությունները ենթարկվել են լուրջ փորձությունների և ունեն հետագայում ամրապնդվելու բոլոր հնարավորություններ։ Մանավանդ, որ մեր երկու երկրներն էլ աջակցում են ԱՄՆ-ի նախագահ Թրամփի աշխարհաքաղաքական կողմնորոշիչները», - ընդգծել է Բրիմանը։
 
Ռուսաստանցի արևելագետ և Մերձավոր Արևելքի մասնագետ Ռուսլան Սուլեյմանովը նշել է, որ Հայաստանի ղեկավարությունը իսկապես փորձում է բարելավել հարաբերությունները Իսրայելի հետ՝այժմ, երբ խաղաղությունը, թեև փխրուն, սակայն հաստատվել է Գազայի հատվածում։
 
«Հայաստանի կողմից Պաղեստինի պետության ճանաչելուն Իսրայելի իշխանությունների արձագանքը  արդեն այնքան սուր չէ։ Նման իրավիճակում կարելի է փորձել ինչ-որ բանի շուրջ պայմանավորվել։ Կարծում եմ, որ սա ընդհանուր առմամբ ներգծվում է՝ մեր կապերի դիվերսիֆիկացման Երևանի քաղաքականության մեջ։ Ճանաչելով Պաղեստինի պետությունը՝ Հայաստանի իշխանությունները չեն ձգտում ուղղակի հակամարտության մեջ մտնել Իսրայելի հետ։ Այնուամենայնիվ, հարաբերությունների կառուցումը իսկապես կլինի չափազանց դժվար և կուղեկցվի փոխադարձ անվստահությամբ», - ասել է փորձագետը։
 
Նրա խոսքով, Իսրայելի կողմից հիմնական նյարդություն է առաջացնում Հայաստանի ներկայացուցիչների սերտ շփումները պաղեստինյան խմբավորումների, ներառյալ ամենաարմատականների հետ. «Իսկ Երևանի կողմից էլ կա դժգոհություն, որ Իսրայելը սերտ հարաբերություններ է պահպանում Ադրբեջանի հետ։ Եվ այստեղ կողմերը ստիպված կլինեն պայմանավորվել. երրորդ երկրների հետ շփումները չպետք է ազդեն հայ-իսրայելական հարաբերությունների զարգացման վրա։
 
Եթե (հույս կունենանք) չլինեն նոր բռնկումներ կամ սրացումներ՝ ո՛չ Իսրայելի և պաղեստինյան արմատականների միջև, ո՛չ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև՝ դա, իհարկե, հնարավորություններ կբացի երկկողմ կապերի զարգացման համար։ Բայց, կրկնում եմ, այս գործընթացը կլինի չափազանց դժվար. փոխադարձ անվստահության քաշափեշը անխուսափելիորեն կձգվի ու կխանգարի»։
 
Սուլեյմանովը ընդգծել է, որ հեռանկարները կհայտնվեն առաջին հերթին խոշոր հակամարտությունների բացակայության պայմաններում, երբ երկրներից չի պահանջվում անմիջապես ընտրել որևէ մեկի կողմը։
 
«Նման իրավիճակում, առանց ակտիվ ռազմական գործողությունների, որոնց մեջ ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն կարող են ներգրաված լինեն Հայաստանը և Իսրայելը՝ հնարավորություն կա կառուցելու ինչպես քաղաքական, այնպես էլ տնտեսական հարաբերություններ՝ անկախ նրանից, թե դա որքան դժվար կարող է լինել։ Բայց սկզբնական փուլում կողմերին անհրաժեշտ կլինի նվաճել միմյանց վստահությանը», - եզրափակել է արևելագետը։