Հայկական խաղեր. և՛ մերոնց, և՛ ձերոնց Դեպի Մոսկվա՝ Արևմուտքի մասին երազանքով

Պաշտոնական Երևանը ռուսական հարթակի վրա իր վերջին հարձակումով հերթական անգամ ցույց տվեց իր քաղաքականության անհետևողականությունը։ Հիշեցնենք, որ Հայաստանը չմիացավ երկու հայտարարությունների. «Եվրասիայում անվտանգության ապահովման սկզբունքների մասին» և «Միջազգային հարաբերություններում միակողմանի պատժամիջոցների կիրառման անթույլատրելիության մասին», որոնք ընդունվեցին հոկտեմբերի 7-ին ԱՊՀ արտաքին գործերի նախարարների խորհրդի նիստում, ինչը մեծ դժգոհություն առաջացրեց Մոսկվայում։

Մինչդեռ, հենց այս անգամ, երկու տարվա մեջ առաջին անգամ Հայաստանը մասնակցեց ԱՊՀ գագաթնաժողովին ամբողջ կազմով՝ և՛ Փաշինյանը, և՛ Միրզոյանը ներկա էին Մոսկվայում, թեև ավելի վաղ պաշտոնական Երևանը զգալիորեն նվազեցրեց իր գործունեության մակարդակը ԱՊՀ-ում՝ մասնակցելով հանդիպումներ միայն փոխնախարարների մակարդակով:

Հայաստանի դեմարշին ռուսական կողմի պատասխանը չուշացավ. ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան կշտամբեց Հայաստանին մշակմանը մասնակցելու, բայց հետո «Եվրասիայում անվտանգության ապահովման սկզբունքների մասին» հայտարարության նախագիծը չստորագրելու համար։

«Երևանն իր առաջարկներն է արել տեքստի վերաբերյալ, որոնցից շատերը հաշվի են առնվել։ Միաժամանակ, ԱՊՀ երկրների նախարարների խորհրդում հայ նախարարը չստորագրեց հայտարարության տեքստը»,- վրդովված հայտարարեց Զախարովան։

Ռուսաստանը պարբերաբար հասկացնել է տալիս Հայաստանին, որ մտադիր է շարունակել նրան պահել իր ազդեցության ուղեծրում։ Միաժամանակ Մոսկվան պարբերաբար հաղորդագրություններ է ուղարկում, որ Արևմուտքը Հայաստանի միջոցով փորձում է քաոս սերմանել Հարավային Կովկասում։ Այստեղ տեղին է հիշեցնել, որ օրերս ՌԴ ԱԴԾ ղեկավար Ալեքսանդր Բորտնիկովը բացահայտ հայտարարեց, որ Արևմուտքը դրդում է Հայաստանին ձգձգել Բաքվի հետ խաղաղ բանակցությունները և մտադիր է ղեկավարել հայ-ադրբեջանական կարգավորման գործընթացը և ՆԱՏՕ-ի զորքեր տեղակայել Հարավային Կովկասում:

«Երևանին դրդելով ձգձգել Բաքվի հետ բանակցությունները՝ Արևմուտքը փորձում է առաջնորդել հայ-ադրբեջանական կարգավորման գործընթացը և հասնել տարածաշրջանում սեփական «խաղաղապահ» կոնտինգենտի՝ դե յուրե ՄԱԿ-ի և դե ֆակտո ՆԱՏՕ-ի տեղակայմանը»,- զգուշացրել է Բորտնիկովը։

Հայաստանը դե ֆակտո արդեն անցել է Արևմուտքի ճամբար և, համապատասխանաբար, ստիպված է հետևել Վաշինգտոնի, Փարիզի և Բրյուսելի հրահանգներին: Եվ Երևանը ևս մեկ անգամ ցույց տվեց մեր հայտարարության ճշմարտացիությունը՝ հրաժարվելով Եվրասիայում անվտանգության կարևոր փաստաթղթի ստորագրումից։ Սա կարող է նշանակել միայն մեկ բան՝ Հայաստանն իր ապագան կապում է Արևմուտքի, այլ ոչ թե Ռուսաստանի հետ։ Սա առաջինը։

Երկրորդն այն է, որ Հայաստանը ԱՊՀ գագաթնաժողովում իր ստորագրությունը դրեց այլ հայտարարությունների տակ, ինչը խոսում է այն մասին, որ Երևանը դեռ փորձում է նստել երկու աթոռի վրա։ Այսինքն՝ մի կողմից հավատարմություն դրսևորել Արևմուտքին, մյուս կողմից՝ պաշտոնապես մասնակցել Ռուսաստանի հովանու ներքո անցկացվող միջոցառումներին։

Ինչ վերաբերում է երկրորդ փաստաթղթին՝ «Միջազգային հարաբերություններում միակողմանի պատժամիջոցների կիրառման անթույլատրելիության մասին», Հայաստանի դիրքորոշումը կարելի է դիտարկել որպես աջակցություն արևմտյան պատժամիջոցներին, քանի որ փաստաթուղթը խորհուրդ է տալիս զերծ մնալ տնտեսական զարգացմանը խոչընդոտող սահմանափակումներից։ Սա հասկանալի է՝ որքան երկար ուժի մեջ մնան հակառուսական պատժամիջոցները, այնքան շատ Հայաստանը կհարստանա դրանցից։

Ամփոփելով մոսկովյան գագաթնաժողովի արդյունքները Երևանի քաղաքականության համատեքստում՝ կարելի է միայն մեկ եզրակացություն անել. Հայաստանը հուսահատորեն փորձում է գոհացնել երկուսին էլ, բայց փոխարենը արագորեն կորցնում է իր սուբյեկտայնությունը՝ ինքնակամ ստանձնելով մեծ գերտերությունների աշխարհաքաղաքական մրցակցության պատանդի դերը: